Thống kê mới đây của Bộ Tài chính cho thấy, số thu từ thuế BVMT liên tục tăng ổn định qua các năm từ năm 2012 đến năm 2017. Con số này lần lượt là 11.160 tỷ đồng, 11.512 tỷ đồng, 11.970 tỷ đồng, 27.020 tỷ đồng, 44.323 tỷ đồng và 44.825 tỷ đồng. Số thu đó chiếm tỷ trọng khoảng 1,36%-4,27% tổng thu NSNN và chiếm tỷ trọng khoảng 0,34%-0,98% trên GDP hàng năm.

Số thu tăng qua các năm là một điều “phấn khởi”, tuy nhiên, câu hỏi luôn được dư luận đặt ra là “Môi trường được hưởng bao nhiêu trong số hàng nghìn tỷ đồng đó?”. Muốn trả lời câu hỏi này không phải là khó.

Thực tế, khoản thu từ thuế BVMT không phải là khoản thu mang tính đối giá và hoàn trả trực tiếp, không quy định sử dụng cho các nhiệm vụ chi cụ thể mà để thực hiện các nhiệm vụ chi theo quy định của Luật NSNN và được Quốc hội phê duyệt hàng năm. Luật NSNN quy định các khoản thu từ thuế, phí, lệ phí và các khoản thu khác theo quy định của pháp luật được tổng hợp đầy đủ vào cân đối NSNN, theo nguyên tắc không gắn với nhiệm vụ chi cụ thể.

Song, không phải không thể thống kê ra. Tổng hợp từ số liệu chi hàng năm, từ 2012 đến 2016, tổng chi NSNN cho các nhiệm vụ BVMT khá cao, khoảng 131.857 tỷ đồng, bình quân khoảng 26.371 tỷ đồng/năm, bao gồm cả các khoản vay, viện trợ đã đưa vào NSNN để chi thường xuyên cho BVMT hoặc chi đầu tư phát triển BVMT; chưa tính chi các hoạt động kinh tế, chi đầu tư phát triển, chi dự phòng của ngân sách địa phương cho các nhiệm vụ BVMT và các khoản vay, viện trợ chi trực tiếp cho dự án về BVMT không đưa vào NSNN.

Nếu so sánh có thể thấy, số chi nói trên cao hơn số thu thuế BVMT bình quân của giai đoạn 2012-2016. Như vậy, thực hiện chính sách thuế BVMT đã góp phần động viên hợp lý đóng góp của xã hội, tạo thêm nguồn thu cho NSNN để giải quyết vấn đề môi trường với nhu cầu ngày càng tăng.

Xin nhắc lại, câu hỏi nói trên không khó để trả lời nhưng vẫn luôn được được dư luận đặt ra. Vậy có lẽ, cái cần ở đây chỉ là thêm một chút công khai, minh bạch từ các nhà quản lý.