Dung Quất có thể phải đóng cửa nếu không được gỡ khó. Ảnh: internet.

Đe dọa an toàn vận hành

Ngay từ những ngày đầu năm 2016, Tập đoàn dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN) đã liên tục gửi 2 công văn với Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chính và Bộ Công Thương để “kêu khó” cho việc tiêu thụ sản phẩm của Nhà máy lọc dầu Dung Quất.

Theo PVN, do tác động của việc giảm thuế nhập khẩu xăng dầu để thực hiện các cam kết quốc tế giai đoạn 2015-2018, việc ký kết hợp đồng dài hạn tiêu thụ sản phẩm đầu năm 2016 của Công ty TNHH một thành viên lọc hóa dầu Bình Sơn với khách hàng gặp nhiều khó khăn, nhất là đối với dầu diesel và Jet-A1 (nhiên liệu phản lực).

Mặc dù Công ty Bình Sơn đã cố gắng đàm phán, thuyết phục khách hàng và cũng đã giảm giá bán để bù đắp một phần chênh lệch thuế nhập khẩu, song mức giá bán đối với dầu diesel và Jet-A1 của Dung Quất vẫn không thể cạnh tranh với hàng nhập khẩu.

Điều này dẫn đến việc các doanh nghiệp đầu mối lớn chỉ ký hợp đồng với thời hạn 2-3 tháng đầu năm 2016 và giảm khối lượng mua để “chờ đợi” phương án giảm thuế của Chính phủ, Bộ Tài chính.

PVN cho rằng, đây là những rủi ro tiềm ẩn lớn đối với Nhà máy lọc dầu Dung Quất trong việc lập kế hoạch sản xuất, kế hoạch mua dầu thô, xây dựng phương án tiêu thụ sản phẩm cũng như mục tiêu đảm bảo an toàn vận hành. Thậm chí, nếu mặt hàng diesel không tiêu thụ được thì Dung Quất sẽ không thể duy trì công suất ổn định, bắt buộc phải giảm công suất hoặc tạm dừng hoạt động.

Để giải quyết vấn đề này, PVN đề nghị các cơ quan quản lý điều chỉnh thuế nhập khẩu đối với các sản phẩm xăng dầu để hỗ trợ Dung Quất cạnh tranh được với hàng nhập khẩu đang được hưởng ưu đãi theo cam kết quốc tế, từ đó giúp Công ty Bình Sơn có thể ký hợp đồng dài hạn, ổn định sản xuất.

Đề nghị điều chỉnh thuế nhập khẩu

Trước bối cảnh đó, Bộ Công Thương cũng có văn bản gửi Bộ Tài chính đề nghị xem xét đưa ra những giải pháp cấp bách tháo gỡ khó khăn cho Dung Quất.

Theo Bộ Công Thương, hiện nay theo cam kết tại một số hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa Việt Nam và ASEAN, Hàn Quốc… mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt đối với các sản phẩm xăng dầu đang được điều chỉnh giảm theo lộ trình cam kết, dẫn đến có sự chênh lệch giữa mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi và thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt.

Cụ thể, từ 1-1-2016, thuế nhập khẩu diesel và Jet-A1 từ ASEAN là 0%, trong khi đó, thuế suất áp dụng với Nhà máy Dung Quất vẫn là 10%.

Trong FTA với Hàn Quốc, thuế nhập khẩu xăng giảm còn 10%, trong khi mức áp dụng cho Dung Quất, ASEAN là 20%.

Với những dẫn chứng này, Bộ Công Thương cho rằng báo cáo của PVN và Công ty Bình Sơn về các khó khăn, vướng mắc liên quan đến việc tiêu thụ sản phẩm của Dung Quất là có cơ sở.

Đề xuất giải pháp, Bộ Công Thương đề nghị Bộ Tài chính trước mắt xem xét có phương án điều chỉnh thuế nhập khẩu xăng dầu nhằm tháo gỡ khó khăn, nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm của Nhà máy lọc dầu Dung Quất, đảm bảo mục tiêu vận hành ổn định và hiệu quả của nhà máy.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng đề nghị sớm có giải pháp tài chính tổng thể để xử lý hài hòa giữa việc giảm thuế nhập khẩu xăng dầu theo cam kết hội nhập quốc tế với cam kết bảo lãnh của Chính phủ về ưu đãi thuế đối với các dự án lọc dầu tại Việt Nam theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn: "Đề xuất của Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn, chúng tôi thấy hợp lý, nó đảm bảo được nguyên tắc bình đẳng giữa sản xuất trong nước và NK đảm bảo được bảo hộ hợp lý theo đúng các cam kết quốc tế của nước ta".

Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn cho rằng, việc thực hiện chính sách trong thời gian qua đối với Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn là hoàn toàn không phải ưu đãi mà là nghĩa vụ của Bình Sơn đối với ngân sách. "Nếu là nghĩa vụ thì sản xuất trong nước phải bình đẳng với các nhà NK từ Hàn Quốc", Thứ trưởng nhấn mạnh.