Cần sớm có thêm cơ chế kiểm soát hoạt động đầu cơ đất bằng cách áp thuế hướng tới những đối tượng tích lũy, đầu cơ. Ảnh: Internet

Đất đấu giá cao bất thường

Sau phiên đấu giá 19 thửa đất tại xã Tiền Yên, huyện Hoài Đức (Hà Nội) ngày 19/8 với kết quả trúng đấu giá cao bất thường, ngày 22/8, UBND TP Hà Nội đã có chỉ đạo về việc kiểm tra, phát hiện và xử lý vi phạm pháp luật liên quan đến kết quả trúng đấu giá quyền sử dụng đất cao bất thường trên địa bàn Hà Nội.

19 thửa đất ở xã Tiền Yên được đưa ra đấu giá có diện tích từ 74 - 118m2, có mức giá khởi điểm 7,3 triệu đồng/m2. Giá trúng thửa đất cao nhất lên tới 133,3 triệu đồng/m2, giá thửa đất thấp nhất 91,3 triệu đồng/m2, cao gấp nhiều lần so với giá khởi điểm.

Bộ Tài nguyên và Môi trường sau đó cũng cử đoàn kiểm tra đột xuất nắm tình hình và báo cáo về công tác đấu giá quyền sử dụng đất tại huyện Thanh Oai và huyện Hoài Đức.

Công điện số 82/CĐ-TTg ngày 21/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chỉ đạo các cơ quan liên quan kịp thời chấn chỉnh công tác đấu giá quyền sử dụng đất, được các chuyên gia đánh giá là ban hành rất đúng lúc và đúng trọng tâm.

Trước đó, một ngày sau phiên đấu giá tại huyện Hoài Đức, Thủ tướng Chính phủ cũng đã có Công điện số 82/CĐ-TTg gửi Bộ trưởng các Bộ: Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Tài chính, Tư pháp, Công an; Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các nội dung công việc cụ thể để nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý đất đai, lành mạnh hóa thị trường bất động sản, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Sau khi Công điện của Thủ tướng được ban hành, UBND huyện Hoài Đức (Hà Nội) cũng ra thông báo tạm dừng tổ chức phiên đấu giá 20 lô đất còn lại ở khu Lòng Khúc, thuộc các lô LK01 và LK02 vào ngày 26/8.

Theo đánh giá của các chuyên gia Hội Môi giới BĐS Việt Nam, với mức giá khởi điểm thấp, số tiền cọc thấp (từ 100 - 200 triệu đồng), tạo sức hấp dẫn rất lớn đối với người mua. Mức giá trúng tăng cao này phản ảnh thực tế bình thường về chênh lệch cung - cầu, khi mà lượng hồ sơ tham gia gấp nhiều lần số lô đất trong phiên đấu giá.

Tuy nhiên, việc giá đất tại vị trí có cơ sở hạ tầng, tiện ích không nổi bật, ở một địa phương vùng ven sở hữu tiềm năng tăng giá ở mức bình thường, lên tới hơn 100 triệu đồng/m2, ngang bằng với giá đất nền tại các khu đô thị, khu vực đông dân cư là bất bình thường, vượt xa giá trị thực tế, là kết quả của các mục đích không lành mạnh.

Cụ thể, nhiều nhà đầu tư tham gia các phiên đấu giá này là những người có "nghề” đấu giá đất, họ thường tham gia với mục đích “lướt sóng", không quan tâm giá trị thật là bao nhiêu, chỉ cần trúng đấu giá rồi mua bán sang tay ngay để kiếm lời hoặc sẵn sàng bỏ cọc nếu thị trường không hưởng ứng.

Hay mục đích nguy hiểm hơn là tạo “sốt" đất. Các cá nhân này lợi dụng việc đặt cọc đấu giá nhằm mục đích thổi giá các khu đất liên quan. Thậm chí bất chấp rủi ro, hợp thức hóa mức giá bằng cách thanh toán đầy đủ theo mức giá đấu trúng, để lấy mức giá này làm căn cứ kích giá đất ở các huyện vùng ven, kích giá đất nhiều nơi leo thang, thậm chí “sốt” ảo.

Giá đất đấu giá cao đột biến có thể tạo ra xu hướng đầu cơ đất đai

Thông tin từ Batdongsan.maibeta.com cho biết, theo công cụ lịch sử giá của nền tảng công nghệ Batdongsan.maibeta.com, giá rao bán phổ biến đất nền ở xã Tiền Yên, Hoài Đức, Hà Nội trong quý 2/2024 là 43 triệu đồng/m2. Trong vòng 1 năm qua, giá đất ở địa phương này đã tăng hơn 48%. Tuy nhiên, giá đất trúng đấu giá trong phiên vừa qua vẫn cao gấp từ 2 đến 3 lần so với mặt bằng giá phổ biến.

Ông Đinh Minh Tuấn, Giám đốc khu vực miền Nam của Batdongsan.maibeta.com, nhận định rằng kết quả đấu giá đất với mức giá cao như vậy sẽ khiến chi phí giải phóng mặt bằng cho các dự án mới trở nên đắt đỏ hơn. Với mức giá trúng đấu giá cao hơn mặt bằng chung từ 2-3 lần, người dân sở hữu đất ở khu vực xung quanh có tâm lý đẩy giá bán đất của mình theo.

Mức giá đất cao đột biến cũng có thể tạo ra xu hướng đầu cơ đất đai, khi nhiều người đổ xô mua đất với hy vọng kiếm lợi nhuận từ việc giá đất tiếp tục tăng. Tuy nhiên, điều này có thể gây ra tình trạng dòng tiền bị ứ đọng vào đất, thay vì được lưu thông trong các hoạt động kinh tế khác.

Để hoạt động đấu giá diễn ra minh bạch, tăng nguồn thu cho ngân sách, Hội Môi giới BĐS cho rằng Nhà nước cần sớm có thêm cơ chế kiểm soát hoạt động đầu cơ bằng cách áp thuế, hướng tới những đối tượng tích lũy, đầu cơ thay vì những đối tượng mua BĐS phục vụ mục đích sinh sống hay tổ chức sản xuất kinh doanh, yếu tố tài sản tích lũy sẽ giảm đi.

Mức thuế có thể nâng cao dần với giao dịch BĐS mà người bán có thời gian nắm giữ ngắn hay nếu chủ sở hữu BĐS không đưa BĐS tham gia hoạt động kinh doanh, không triển khai xây dựng sau khi nhận đất…

Việc đánh thuế BĐS đúng hướng sẽ khiến người dân hạn chế hoặc không còn nhiều động lực đầu cơ BĐS bởi cùng với chi phí lãi vay và các chi phí cơ hội khác, việc sở hữu BĐS đầu cơ trở nên rủi ro hơn. Mua đi bán lại BĐS để ăn chênh lệch, hay tạo cung cầu ảo để thổi giá bất động sản dần trở nên vô nghĩa.

Nguồn tiền nhàn rỗi trong dân do đó sẽ được nắn dòng chảy sang các mảng sản xuất kinh doanh, tạo sản phẩm, giá trị gia tăng cho xã hội. Điều này giúp thị trường BĐS phát triển lành mạnh hơn, hiệu quả hơn về lâu dài, thay vì các cơn sốt đất, nhiễu loạn giá.