Tham gia phiên thảo luận là các đại biểu cấp cao từ các tổ chức quốc tế gồm: Tổng Thư ký WCO, Chủ tịch Hội đồng WCO, Tổng cục trưởng Hải quan Việt Nam và Tổng cục trưởng Cơ quan Thuế Eswatini; nhà cung cấp công nghệ, cộng đồng DN, các tổ chức quốc tế, đối tác phát triển, các viện nghiên cứu và đại diện đến từ khu vực thương mại quốc tế.

Giai đoạn hiện nay, ứng dụng công nghệ hiện đại, chuyển đổi số là một trong những nội dung ưu tiên hàng đầu của tất cả các quốc gia trên thế giới. Trong đó, các chiến lược đổi mới và ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực hải quan nhằm khai thác sức mạnh của công nghệ để đối phó với các thách thức mới nổi của thương mại toàn cầu.

Ở lĩnh vực hải quan, kỷ nguyên số đang mang đến những cơ hội to lớn để thay đổi cách thức thực thi nhiệm vụ của cơ quan Hải quan. Các cơ quan Hải quan cũng đang xây dựng kế hoạch mở ra các cách tiếp cận khác nhau của công nghệ. Đồng thời, nhiều cơ quan Hải quan đặt mục tiêu thu hút thế hệ cán bộ Hải quan kế cận, đủ năng lực thực thi nhiệm vụ ở bất kỳ cấp nào.

Tại phiên này, các diễn giả đã chia sẻ, thảo luận về các chiến lược đổi mới và ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực hải quan nhằm khai thác sức mạnh của công nghệ để đối phó với các thách thức mới nổi của thương mại toàn cầu. Từ đó, xây dựng kế hoạch thu hút thế hệ cán bộ Hải quan kế nhiệm mang trong mình niềm tự hào nghề nghiệp hải quan.

Toàn cảnh phiên toàn thể 1 của Hội nghị và Triển lãm công nghệ năm 2023 của WCO. Ảnh: Quang Hùng

Bên cạnh đó, phiên này cũng mở ra các cách tiếp cận khác nhau trong việc đặt yếu tố con người làm trọng tâm của tiến trình chuyển đổi số trong lĩnh vực hải quan, đồng thời đảm bảo tính bền vững và quản trị tốt trong quá trình áp dụng công nghệ.

Tại phiên thảo luận này, Tổng cục trưởng Hải quan Việt Nam đã trao đổi về các vấn đề như: vai trò của công nghệ trong chia sẻ kiến thức và làm cho nghề hải quan trở nên thu hút đối với thế hệ trẻ; các yếu tố chính cần cân nhắc khi sử dụng công nghệ và những lĩnh vực còn tồn tại khoảng cách nhất định. Tổng cục trưởng Hải quan Việt Nam cũng nhấn mạnh liên quan đến quản trị dữ liệu trong hải quan và thương mại quốc tế và cách thức xây dựng mô hình hoạt động giúp thu thập và khai thác được dữ liệu từ toàn bộ hệ sinh thái thương mại với sự trợ giúp của công nghệ.

Ngoài ra, các cách tiếp cận mang tính chiến lược khác nhau đối với việc đổi mới và ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực hải quan nhằm khai thác sức mạnh của công nghệ để ứng phó với các thách thức mới nổi của thương mại toàn cầu và cách thức thúc đẩy về yếu tố con người để xử lý các vấn đề công nghệ, đảm bảo tính bền vững và quản trị tốt trong quá trình áp dụng công nghệ cũng đã được đề cập sâu hơn.

Theo lãnh đạo Hải quan Việt Nam, công nghệ đóng vai trò hỗ trợ việc thực hiện trong mọi vấn đề, trong đó có vấn đề đào tạo con người mà cụ thể là các CBCC Hải quan. Mặc dù công nghệ không thể đóng vai trò quyết định thay thế con người, nhưng công nghệ tiên tiến thực sự đem lại nhiều lợi ích, lợi thế cho công tác nghiệp vụ của CBCC Hải quan. Do đó, để phát huy tối đa hiệu quả, con người cũng cần phải đặt ra các yêu cầu cho công nghệ. Theo đó, vấn đề đặt ra, để làm được điều này, con người mà cụ thể là cán bộ thực thi cần phải có trình độ, tầm nhìn, sự hiểu biết, nắm bắt nhanh xu hướng phát triển cũng như vai trò của dữ liệu thì mới triển khai ứng hiệu và mang lại hiệu quả tối đa.

Cùng với mục tiêu chung, Hải quan Việt Nam đã thường xuyên có những cuộc cách mạng về công nghệ, từ chuyển đổi phương thức quản lý thủ công sang điện tử. Hiện Hải quan Việt Nam đang nỗ lực, tự mình xây dựng và thiết kế hệ thống Hải quan số, mô hình Hải quan thông minh. Trong tiến trình phát triển công nghệ vượt bậc liên tục như vậy, Hải quan Việt Nam thường xuyên chú trọng đào tạo cho cán bộ Hải quan để làm chủ được công nghệ. Trong đó, việc đào tạo, bồi dưỡng thế hệ kế cận cũng đang được Hải quan Việt Nam rất quan tâm.

Tại phiên thảo luận, Lãnh đạo WCO cũng đã có những chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức để mở ra nhiều cơ hội phát triển cho cơ quan Hải quan, tạo lập cho các thế hệ hải quan kế cận niềm tự hào nghề nghiệp, hướng đến niềm tin tốt đẹp hơn. Lãnh đạo WCO kỳ vọng, cơ quan Hải quan sẽ nắm bắt các cơ hội và phát triển hơn nữa, cùng thực hiện vai trò của mình trong chuỗi cung ứng toàn cầu và phát triển trong tương lai.

Đại diện Hải quan Việt Nam tham gia với tư cách khách mời danh dự. Ảnh: Quang Hùng

Các diễn giả cũng đề cập đến vấn đề cơ quan Hải quan tại các nước đang phát triển thường vấp phải những thách thức trong việc đổi mới và ứng dụng công nghệ. Từ đó đưa ra các giải pháp và yếu tố con người đã được các diễn giả đề cao trong quá trình quản trị dữ liệu trong Hải quan và thương mại quốc tế.

Các diễn giả cho rằng, công nghệ không phải là quyết định mà công nghệ có vai trò quan trọng phục vụ quản lý nhà nước và hỗ trợ con người trong công tác quản lý. Do đó, con người là yếu tố quyết định và công tác đào tạo, chuyển giao kiến thức, kinh nghiệm cho cán bộ Hải quan là vấn đề cốt yếu.

Đặc biệt, tại phiên thảo luận, các diễn giả đã đề cập và mong muốn các thế hệ tương lai sẽ đón đầu công nghệ mới bằng việc nghiên cứu, tiếp thu và học tập, nâng cao kiến thức thông qua việc không ngừng học tập, đào tạo.

Có thể nói, Hội nghị và Triển lãm công nghệ năm 2023 của WCO không chỉ giới thiệu công nghệ mà còn giới thiệu phương thức để ứng dụng công nghệ và đào tạo cán bộ Hải quan nhằm ứng dụng, triển khai công nghệ cho mục tiêu của cơ quan Hải quan trong tạo thuận lợi thương mại, thông quan hàng hóa nhanh chóng và kiểm soát tốt những tác động xấu đến nền kinh tế.