Trong chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Mỹ vào tháng 9/2023, lãnh đạo Tập đoàn thiết kế chip Synopsys và đại diện Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) đã ký thỏa thuận hợp tác phát triển nguồn nhân lực thiết kế vi mạch.

Trong đó, Synopsys sẽ hỗ trợ NIC thành lập một trung tâm ươm tạo thiết kế chip tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc (Hà Nội), giúp nâng cao năng lực thiết kế vi mạch và rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường. Ngoài ra, Synopsys sẽ hỗ trợ Cục Công nghiệp công nghệ thông tin và truyền thông lập kế hoạch thành lập Viện Nghiên cứu bán dẫn tại Việt Nam.

Còn Cadence Design Systems và Intel - hai tập đoàn lớn của Mỹ và Đại học bang Arizona, cam kết giúp Việt Nam tăng năng lực thiết kế chip bán dẫn, đào tạo nhân lực cho ngành công nghệ cao.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông: Việt Nam sẵn sàng đón nhận làn sóng đầu tư vào công nghiệp bán dẫn

Việt Nam định hướng thu hút đầu tư nước ngoài có chọn lọc hướng đến các dự án công nghệ cao, có giá trị gia tăng cao và có tính lan tỏa, kết nối với các doanh nghiệp trong nước. Lĩnh vực sản xuất điện tử, chíp bán dẫn, sản xuất thông minh hiện là một trong các lĩnh vực ưu tiên thu hút đầu tư và đang được Chính phủ, các bộ, ngành rất quan tâm. Chính phủ đã giao các bộ, ngành, trong đó có Bộ Kế hoạch và Đầu tư triển khai nhiều công việc, thể hiện sự sẵn sàng và mong muốn đón nhận làn sóng đầu tư mới trong ngành này tại Việt Nam.

Bên cạnh nhiều cơ chế chính sách hỗ trợ cho các ngành công nghệ cao, Quốc hội cũng đã thông qua nghị quyết giao Chính phủ xây dựng nghị định về quỹ hỗ trợ đầu tư. Trong đó, dự kiến sẽ có những hỗ trợ thoả đáng đối với lĩnh vực công nghệ cao, điện tử, bán dẫn. Hiện Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang khẩn trương dự thảo nghị định này và sẽ trình Chính phủ ban hành trong thời gian sắp tới.

Đặc biệt, các điều kiện cần thiết để thu hút đầu tư tại các địa phương đã được bảo đảm sẵn sàng. Hạ tầng đất đai, các địa phương đã đẩy mạnh giải phóng mặt bằng, hình thành các mặt bằng sạch để có thể cung cấp cho các doanh nghiệp điện tử, bán dẫn. Hạ tầng giao thông chiến lược kết nối các trung tâm kinh tế, cảng biển, sân bay cũng đang được tăng cường. Các địa phương cũng chuẩn bị sẵn sàng các vấn đề về công nghệ thông tin, điện, nước, hạ tầng xã hội cho công nhân trong ngành bán dẫn.

PGS-TS Vũ Hải Quân, Giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM: Giải quyết các thách thức trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghiệp bán dẫn

Để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam nói chung và hoạt động đào tạo, nghiên cứu trong lĩnh vực thiết kế vi mạch tại Đại học Quốc gia TPHCM nói riêng, cần giải quyết 5 thách thức quan trọng. Đó là thu hút sinh viên giỏi; xây dựng chương trình đào tạo mới; phát triển đội ngũ giảng viên; đầu tư phòng thí nghiệm và phần mềm và hợp tác R&D (nghiên cứu và phát triển) giữa các doanh nghiệp và đại học.

Để vượt qua 5 thách thức trên, Đại học Quốc gia TPHCM và Synopsys đã trao đổi và xác định cùng triển khai các giải pháp cụ thể. Trong đó, Synopsys chia sẻ giáo trình đào tạo và cấp phép sử dụng các bộ công cụ, phần mềm thiết kế chip cho sinh viên của Đại học Quốc gia TPHCM. Điều này giúp giải quyết thách thức về chương trình đào tạo và công cụ thực hành.

Cùng với đó, Synopsys tiếp nhận sinh viên Đại học Quốc gia TPHCM đến thực tập và giới thiệu cơ hội việc làm cho kỹ sư thiết kế vi mạch được đào tạo tại Đại học Quốc gia TPHCM với doanh nghiệp trong và ngoài nước. Điều này giúp giải quyết thách thức về chỗ thực tập thực tế, cũng như cơ hội việc làm cho sinh viên khi tốt nghiệp.

Synopsys cũng sẽ hỗ trợ Đại học Quốc gia TPHCM bồi dưỡng đội ngũ giảng viên trẻ lĩnh vực thiết kế vi mạch thông qua chương trình đào tạo ngắn hạn “Train-the-Trainer”. Theo đó, giảng viên của Đại học Quốc gia TPHCM sẽ làm việc tại Synopsys trong thời gian 4 tháng để bồi dưỡng kiến thức thực tiễn. Đại học Quốc gia TPHCM đã cử 3 giảng viên tham gia khóa đầu tiên. Điều này giúp giải quyết thách thức về đội ngũ giảng viên, nhất là trong bối cảnh khó hút, giữ chân các chuyên gia giỏi.

GS-TS Đặng Lương Mô, Chủ tịch Danh dự Hội công nghệ Vi mạch bán dẫn TPHCM: Việt Nam đang có lợi thế trong kỹ năng lắp ráp, kiểm tra và đóng gói vi mạch

Đất hiếm là lợi thế rất lớn cho Việt Nam trong chuỗi cung ứng chip thế giới. Nguồn tài nguyên quý nếu được khai thác đúng kỹ thuật sẽ giúp Việt Nam từng bước tham gia sâu vào chuỗi bán dẫn toàn cầu. Tuy nhiên, các quy hoạch trong lĩnh vực đất hiếm của Việt Nam hiện vẫn chưa hoàn thành. Mỹ đặt vấn đề về đất hiếm, đồng nghĩa hối thúc chúng ta sớm hoàn tất quy hoạch để thu hút đầu tư. Hiện tại, năng lực của doanh nghiệp trong nước hoàn toàn có thể đáp ứng được yêu cầu của các tập đoàn công nghệ Mỹ, kể cả khâu thiết kế vi mạch. Việt Nam đang có lợi thế trong kỹ năng lắp ráp, kiểm tra và đóng gói vi mạch. Tuy nhiên, nếu không làm chủ được công nghệ, không khai thác được mảng nguồn nguyên liệu, thiết kế… thì giá trị gia tăng Việt Nam thu về trong ngành công nghiệp bán dẫn khó đạt như kỳ vọng.

TS Trần Nhàn, Giám đốc kỹ thuật Công ty Nanochap Electronics (Australia): Việt Nam mới tham gia được 2 khâu ở giai đoạn giữa là thiết kế và đóng gói

Trong toàn chuỗi ngành công nghiệp bán dẫn, Việt Nam mới tham gia được 2 khâu ở giai đoạn giữa là thiết kế và đóng gói. Hai khâu này mang tính thực thi là chính chứ chưa được tham gia các khâu đầu não như thiết kế kiến trúc, sản xuất, hay thương mại hóa. Để xây dựng được một chuỗi công nghiệp bán dẫn đầy đủ cần quá nhiều yếu tố quan trọng, trong đó phải có nguồn nhân lực chất lượng cao và bền vững, có tính kế thừa, cơ sở hạ tầng hiện đại, ổn định, quy trình làm việc và chính sách phải rõ ràng, mình bạch, tinh giản.

Để có nguồn nhân lực chất lượng cao, phải có sự phối hợp giữa các trường đại học, viện nghiên cứu với các công ty cung cấp phần mềm thiết kế, bởi giá cả các phần mềm này rất đắt. Trước mắt là phối hợp giữa trường đại học, viện nghiên cứu với các nhà máy sản xuất chip trên thế giới, sau đó là nhà máy trong nước, để sinh viên nghiên cứu có thể sản xuất và kiểm tra các ý tưởng thiết kế của mình, từ đó nâng cao kiến thức, kỹ năng. Quá trình này sẽ giúp tạo ra đội ngũ kỹ sư chất lượng cao, có thể tự mở ra các công ty thuần Việt, tự thương mại hóa chip do chính họ làm ra.

T.D-H.Anh (ghi)