Ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS):

5 giải pháp thích ứng của ngành dệt may Việt Nam

Ông Vũ Đức Giang.

Để thích ứng với yêu cầu mới của các nhãn hàng tại thị trường EU, ngành dệt may Việt Nam đã đưa ra 5 giải pháp. Thứ nhất, VITAS tổ chức các hội thảo chuyên đề với sự tham gia của chuyên gia nước ngoài, các nhãn hàng để cung cấp thông tin cho DN và giúp DN chủ động đáp ứng các yêu cầu của nhãn hàng. Thứ hai, VITAS khuyến cáo các DN trong ngành đầu tư vào hạ tầng cơ sở, đáp ứng các yêu cầu của tổ chức đánh giá mà các nhãn hàng thuê. Trong đó có yêu cầu về môi môi trường xanh, môi trường an toàn, đầu tư vào công nghệ tự động hóa. Hiện nay có rất nhiều nhà máy đã sử dụng robot trong một số công đoạn trong sản xuất; đầu tư hệ thống phần mềm để đảm bảo tính minh bạch trong phát triển DN và chứng minh cho các nhãn hàng về sự minh bạch đó.

Thứ ba là nâng cao trách nhiệm xã hội của DN đối với người lao động và chứng minh sự minh bạch trong sử dụng lao động. Thứ tư là đào tạo nguồn lực để thích ứng được với yêu cầu của hội nhập quốc tế, đặc biệt là điều khoản trong các FTA và cam kết của Chính phủ Việt Nam với các nước trong vấn đề xuất khẩu sản phẩm, tính an toàn, minh bạch và xuất xứ của sản phẩm. Thứ năm là cùng phát triển liên kết chuỗi, kêu gọi đầu tư vào phần cung thiếu hụt để đảm bảo phát triển bền vững cho ngành.

Ông Jean Jacques Bouflet, Phó Chủ tịch phụ trách Chính sách tại EuroCham:

Việt Nam là trung tâm quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu

Ông Jean Jacques Bouflet.

Nhiều nhà phân phối và bán lẻ trên thế giới xác định Việt Nam là trung tâm quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu nhằm mục tiêu đa dạng hóa và củng cố chuỗi cung ứng của họ. Kể từ khi EVFTA được ký kết, các công ty từ Liên minh châu Âu đã đầu tư hơn 26 tỷ USD vào khoảng 2.250 dự án tại Việt Nam. Ví dụ, vào năm ngoái, Tập đoàn Lego của Đan Mạch đã được cấp giấy phép đầu tư hơn 1 tỷ USD vào một nhà máy theo hướng xanh, bền vững và thân thiện với môi trường với quy mô 44 hecta tại Bình Dương. Tương tự, Tập đoàn Adidas của Đức đã hợp tác với 51 nhà cung cấp tại Việt Nam, góp phần tạo công ăn việc làm cho hơn 190.000 lao động. Điều này là minh chứng cho sự phát triển nhanh chóng và sâu sắc trong mối quan hệ giữa các doanh nghiệp của Liên minh châu Âu và Việt Nam, xuất phát từ các yếu tố địa chính trị và nhu cầu mở rộng thị trường sang châu Á.

Nhận biết được xu thế đa dạng hóa chuỗi cung ứng và phát triển bền vững, EuroCham cam kết đóng góp vào việc khai thác tiềm năng của EVFTA bằng cách triển khai các chiến dịch nâng cao nhận thức về lợi ích của hiệp định và tổ chức các hội thảo giúp thúc đẩy mối liên kết trực tiếp giữa các nhà cung cấp Việt Nam và người tiêu dùng đến từ châu Âu. Đặc biệt, EuroCham tập trung vào việc xây dựng năng lực, đào tạo nâng cao nhận biết về EVFTA cho các thành viên, kèm theo các nền tảng chia sẻ kiến thức, đảm bảo họ được trang bị đủ để tận dụng các lợi ích của hiệp định này.

Ông Nguyễn Duy Thuận, Tổng giám đốc Tập đoàn Lộc Trời:

Nỗ lực hết mình, doanh nghiệp chắc chắn sẽ thích ứng được các yêu cầu thị trường

Ông Nguyễn Duy Thuận.

Là một DN xuất khẩu gạo uy tín đang tiên phong xây dựng chuỗi giá trị nông nghiệp bền vững tại Việt Nam, ông Nguyễn Duy Thuận, Tổng giám đốc Tập đoàn Lộc Trời đã chia sẻ với Tạp chí Hải quan về những giải pháp thích ứng với những yêu cầu mới của thị trường.

Thưa ông, châu Âu là một trong những thị trường có tiêu chuẩn khắt khe hàng đầu thế giới đối với hàng nhập khẩu. Việc Lộc Trời đưa thành công sản phẩm gạo mang thương hiệu “Cơm Việt Nam Rice” vào 2 hệ thống siêu thị hàng đầu của Pháp hẳn là một việc không hề dễ dàng. Xin ông chia sẻ đôi chút về điều này?

Trong đơn đặt hàng đầu tiên vào năm 2022, yêu cầu đầu tiên mà châu Âu đưa ra cho Lộc Trời là phải ăn được. Và để “ăn được” theo tiêu chuẩn của châu Âu, Lộc Trời đã phải trải qua 300 bài kiểm tra với hàng loạt tiêu chuẩn của các công ty giám định. Sau khi đã được chứng nhận là “ăn được”, Lộc Trời tiếp tục nhận thêm khoảng 80 yêu cầu khác, như trồng lúa có trách nhiệm, bao gồm trách nhiệm với môi trường, trách nhiệm với trẻ em, phụ nữ, với người tàn tật, với nông dân… Các yêu cầu cứ liên tục được đặt ra cho đến khi sản phẩm có thể vào được châu Âu.

Trước rất nhiều yêu cầu như vậy, Lộc Trời đã làm cách nào để có thể đáp ứng?

Để trồng lúa bán cho châu Âu thì không thể giữ một cánh đồng với rất nhiều thửa ruộng manh mún. Do đó, việc đầu tiên chúng tôi làm là tổ chức lại toàn bộ ruộng lúa thành cánh đồng mẫu lớn. Một số cánh đồng còn phải ngăn cách bằng hoa để ngăn cản sự xâm lấn của các chất mà châu Âu không chấp nhận.

Tiếp theo, chúng tôi đã thực hiện huấn luyện cho bà con nông dân. Khó khăn nằm ở chỗ nông dân Việt Nam luôn cho rằng mình đã có 3.000 năm trồng lúa và trồng lúa rất giỏi. Nhưng phương thức trồng lúa trong 3.000 năm đó không phải là cái mà châu Âu mong muốn. Do đó, phải chuyển đổi quy trình và thói quen trồng lúa này. Để làm được việc này, người của Lộc Trời phải ra tận cánh đồng, đặc biệt ở ĐBSCL nhiều nơi không có đường bộ mà phải đi bằng ghe.

Đội ngũ của Lộc Trời phải cung cấp các kiến thức để người nông dân chấp nhận, từ đó thay đổi thái độ và trao thưởng để thay đổi thói quen canh tác trên đồng ruộng theo đúng tiêu chuẩn.

Sau cùng, Lộc Trời đã quyết định áp dụng tiêu chuẩn canh tác lúa gạo bền vững (SRP). Trong tất cả các tiêu chuẩn hiện nay, SRP là tiêu chuẩn duy nhất đáp ứng được cả yêu cầu của Mỹ và châu Âu, và nếu đạt được SRP100 thì sẽ đáp ứng cả yêu cầu của Nhật Bản. Điều này là rất khó, nhưng may mắn là các nhà khoa học đã chỉ ra rằng, nếu ĐBSCL áp dụng SRP thì nhiệt độ toàn cầu sẽ giảm xuống nửa độ. Đây chính là điều mà Lộc Trời đã nói với bà con nông dân và nhận được sự ủng hộ rất lớn trong việc áp dụng SRP. Nhờ đó, Lộc Trời hiện là đơn vị duy nhất trên thế giới đạt SRP100, được chứng nhận bởi Viện Nghiên cứu Lúa gạo thế giới IRRI và các cơ quan kiểm định độc lập quốc tế và đã duy trì được số điểm tối đa này trong 4 năm liên tục kể từ năm 2020.

Ngoài ra, để đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc của châu Âu, Lộc Trời đã áp dụng QR code trên đồng ruộng, áp dụng SAP (hệ thống quản trị dữ liệu và phân tích tập trung), IFRS (chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế) trong nhà máy và áp dụng QR code trên toàn bộ hệ thống phân phối. Tât cả được tích hợp vào một siêu ứng dụng để quản lý nông nghiệp.

Ngoài những vấn đề kể trên, khó khăn lớn nhất khi bán hàng cho châu Âu chính là thời hạn công nợ lên tới 15 tháng. Bởi sau khi đầu tư cho nông dân thì phải mất tới 4 tháng mới cho thu hoạch. Tiếp đến là 2 tháng để sản xuất và đưa hàng ra cảng và 3 tháng sau hàng mới tới châu Âu. Khi gạo đã lên kệ siêu thị, chúng tôi tiếp tục phải chờ 6 tháng mới được thanh toán.

Trong khi đó, ngân hàng Việt Nam không cho vay để trồng lúa, không cho vay đầu tư vào tín chỉ carbon, DN chỉ được vay ngắn hạn. Do đó, đây chính là khó khăn lớn nhất của Lộc Trời cũng như các DN khi bán hàng vào châu Âu. Còn nếu không chấp nhận tình trạng bị kẹt vốn kéo dài như vậy, DN phải bán hàng cho các nhà phân phối và chấp nhận mất khoảng 30-50% doanh thu và 90% lợi nhuận.

Từ những giải pháp đã thực hiện và kết quả đạt được đã mang lại bài học như thế nào và ông có kiến nghị gì để hỗ trợ tốt hơn cho Lộc Trời cũng như các DN xuất khẩu sang châu Âu trong thời gian tới?

Thành công của Lộc Trời trong việc bán gạo cho châu Âu có vai trò rất lớn của các tham tán thương mại Việt Nam tại châu Âu. Như trong đơn hàng với Pháp vừa rồi, từ ngày nhận được yêu cầu của Carrefour đến khi hàng lên kệ là 2 tháng 20 ngày. Trong thời gian đó, với sự hỗ trợ của tham tán thương mại, Lộc Trời đã có 18 cuộc trao đổi với Carrefour. Hiện gạo của Lộc Trời đang được bán với giá tương đương 4.000 USD/tấn và không phải lúc nào cũng có hàng để mua và Lộc Trời chỉ nhận đơn hàng tối thiểu từ 50.000 tấn.

Vấn đề hiện nay là Việt Nam được cấp hạn ngạch 80.000 tấn gạo miễn thuế vào châu Âu, nhưng Lộc Trời chỉ được 60.000 tấn miễn thuế, còn lại 20.000 tấn phải đóng thuế với mức 200 USD/tấn. Hiện Bộ Công Thương đang nỗ lực tìm giải pháp và một số chuyên gia của châu Âu cũng đang hỗ trợ tháo gỡ việc này.

Một vấn đề nữa là cần có sự vào cuộc tích cực của chính quyền địa phương. Bởi trước khi cấp phép xuất khẩu vào châu Âu, các cán bộ giám định của châu Âu sẽ sang lấy mẫu đất để về kiểm định tình trạng tồn dư hóa chất, vật liệu chiến tranh… Do đó, chính quyền địa phương cần chấp thuận quy hoạch diện tích đất dành riêng cho trồng lúa xuất khẩu đi châu Âu để tạo thuận lợi cho việc này.

Nhìn chung, tôi cho rằng điều quan trọng nhất vẫn là DN có muốn thay đổi để đáp ứng các yêu cầu mới này hay không. Nếu thực sự muốn và biết rằng điều này là phù hợp với chiến lược thì DN sẽ nỗ lực tìm giải pháp để vượt qua. Điều này sẽ mở ra cơ hội rất lớn cho DN. Như tại Lộc Trời, sau đơn hàng đầu tiên từ cách đây đúng một năm, lượng hàng đi châu Âu năm nay dự kiến sẽ lớn hơn rất nhiều.

Xin cảm ơn ông!

Hiền Nguyễn (thực hiện)