Talk: Phó Tổng cục trưởng Mai Xuân Thành: Hướng tới hải quan số, hải quan thông minh
	Nhiều lợi ích cho doanh nghiệp khi thực hiện Hải quan số, Hải quan thông minh
	MEGASTORY: Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn: Quyết tâm xây dựng thành công mô hình Hải quan thông minh
	Cần có tư duy đột phá trong xây dựng Hải quan số, Hải quan thông minh
	Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn: Quyết tâm xây dựng thành công mô hình Hải quan thông minh
	Thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng: Xây dựng thành công Hải quan thông minh, hiện đại

Thực hiện thành công, có hiệu quả mô hình kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu với mục đích cắt giảm chi phí, thời gian và tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Ngày 27/8/2021, Đảng ủy cơ quan Tổng cục Hải quan đã ban hành Nghị quyết số 04-NQ/ĐU của Ban chấp hành Đảng bộ cơ quan Tổng cục Hải quan về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với việc xây dựng Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030; tổ chức thực hiện thành công Hải quan số, Hải quan thông minh và kiểm tra chuyên ngành.

Nhiều khó khăn, thách thức

Theo Nghị quyết của Đảng ủy cơ quan Tổng cục Hải quan, Chiến lược phát triển Hải quan giai đoạn 2011-2020 đã đạt được những thành tựu quan trọng, tạo ra bước phát triển mạnh mẽ cho Hải quan Việt Nam trong quá trình cải cách, hiện đại hóa hải quan.

Luật Hải quan năm 2014 được ban hành góp phần tạo nền tảng pháp luật thực hiện Chiến lược phát triển Hải quan Việt Nam giai đoạn 2011- 2020; tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng quản lý hải quan hiện đại phù hợp với thông lệ quốc tế.

Việc tiếp nhận và vận hành thành công Hệ thống thông quan tự động hàng hóa (VNACCS/VCIS) do Chính phủ Nhật Bản tài trợ đã tạo ra bước đột phá về cải cách thủ tục hải quan điện tử mang lại hiệu quả to lớn cho doanh nghiệp, thúc đẩy giao lưu thương mại, thu hút đầu tư nước ngoài, tăng thu cho ngân sách nhà nước.

Hồ sơ hải quan được điện tử hóa, đơn giản, minh bạch và thống nhất trên toàn quốc. Cùng với đó là xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao làm chủ được các trang thiết bị tiên tiến, hiện đại giúp. Với sự nỗ lực cố gắng của toàn Ngành, Tổng cục Hải quan đã hoàn thành cơ bản các mục tiêu, nhiệm vụ của Chiến lược giai đoạn 2011 - 2020 đã đề ra.

Bên cạnh thành tựu đã đạt được, công tác quản lý nhà nước về Hải quan đã có nhiều thay đổi, phát sinh những nhiệm vụ mới, những khó khăn, thách thức.

Đó là, hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng, Việt Nam đã đàm phán ký kết, tham gia 15 Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. Các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới này không chỉ cam kết cắt giảm thuế quan sâu rộng mà còn là các hiệp định toàn diện, trải rộng từ hàng hóa, đầu tư, mua sắm chính phủ, phòng vệ thương mại, sở hữu trí tuệ... đặt ra yêu cầu cơ quan Hải quan phải áp dụng các hình thức quản lý mới tiên tiến, hiện đại, đảm bảo chặt chẽ đúng pháp luật nhưng phải đạt mục tiêu tạo thuận lợi thương mại tối đa cho doanh nghiệp.

Tại Nghị quyết số 99/NQ-CP và Nghị quyết số 02/NQ-CP, Chính phủ giao Bộ Tài chính xây dựng Đề án cải cách kiểm tra chuyên ngành theo hướng cơ quan Hải quan là đầu mối thực hiện kiểm tra chuyên ngành tại cửa khẩu. Đây là nhiệm vụ mới phát sinh, khó khăn, phức tạp, liên quan đến nhiều bộ, ngành, tạo ra áp lực rất lớn đối với toàn ngành Hải quan.

Trong bối cảnh phát sinh nhiều thay đổi và nhiệm vụ mới, ngành Hải quan đứng trước yêu cầu phải đẩy mạnh hơn nữa quá trình cải cách, hiện đại hóa để đáp ứng công việc.

Xây dựng mô hình Hải quan thông minh là phù hợp với thực tiễn

Bước sang giai đoạn 2021-2030, với sự chỉ đạo, định hướng của Nghị quyết Đại hội Đảng XIII, trong bối cảnh phát triển chung của đất nước, công tác quản lý nhà nước về Hải quan đã có nhiều thay đổi.

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng xác định đến năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số lực lượng tiến thẳng lên hiện đại. Nghị quyết cũng xác định một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Chính phủ là “... đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao ứng dụng tiến bộ khoa và công nghệ, đổi mới sáng tạo, nhất là những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, thực hiện chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế”.

Tổng cục Hải quan là cơ quan quản lý nhà nước về Hải quan, thực hiện nhiệm vụ đấu tranh chống buôn lậu, ma túy, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, bảo vệ an ninh kinh tế, lợi ích chủ quyền quốc gia, được trang bị vũ khí, công cụ hỗ trợ trong quá trình thực thi công vụ. Do đó, nội dung chỉ đạo tại Nghị quyết Đại hội Đảng XIII đối với Chính phủ và các lực lượng vũ trang đã tạo ra cơ hội, cũng là đặt ra nhiệm vụ cho Tổng cục Hải quan phải nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý nhà nước, xây dựng Hải quan Việt Nam chính quy, hiện đại.

Nhận thức rõ về những thay đổi phát sinh, khó khăn, thách thức của công tác quản lý Hải quan trong giai đoạn mới, Ban Thường vụ Đảng ủy, Lãnh đạo Tổng cục Hải quan đã quan tâm đến công tác lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030, với mục tiêu: Xây dựng Hải quan Việt Nam chính quy, hiện đại, ngang tầm Hải quan các nước tiên tiến trên thế giới, dẫn đầu trong thực hiện Chính phủ số, với mô hình Hải quan thông minh; nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp. Theo đó, cùng với công tác cải cách kiểm tra chuyên ngành, việc triển khai thuê dịch vụ CNTT thực hiện Hải quan số (nền móng của mô hình Hải quan thông minh) trở thành nhiệm vụ quan trọng của ngành Hải quan.

Để triển khai nội dung này, Tổng cục Hải quan đã tập trung trí tuệ, tinh thần trách nhiệm của gần 300 chuyên gia, lãnh đạo, công chức trong toàn Ngành xây dựng yêu cầu bài toán nghiệp vụ làm căn cứ để đưa ra các yêu cầu kỹ thuật, công nghệ phục vụ thuê dịch vụ CNTT thực hiện Hải quan số.

Với sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, thống nhất của Đảng ủy, Lãnh đạo Tổng cục Hải quan, Tổng cục Hải quan đã trình và được Chính phủ, Bộ Tài chính, Ban Cán sự Đảng Bộ Tài chính phê duyệt các chủ trương, cụ thể:

Quyết định số 38/QĐ-TTg ngày 12/1/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt mô hình kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. Theo đó, cơ quan Hải quan là cơ quan duy nhất thực hiện kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại cửa khẩu.

Quyết định số 97/QĐ-BTC ngày 26/1/2021 của Bộ trưởng Bộ Tài chính phê duyệt Đề án tái thiết kế tổng thể hệ thống CNTT ngành Hải quan, đã phân cấp cho Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan phê duyệt Kế hoạch thuê dịch vụ CNTT thực hiện Hải quan số.

Tiếp đó, ngày 11/6/2021, Ban Cán sự Đảng Bộ Tài chính đã ban hành Thông báo số 18-TB/BCSĐ, trong đó kết luận: “chủ trương xây dựng mô hình Hải quan thông minh là phù hợp với thực tiễn phát triển công nghệ, khoa học, kỹ thuật trên thế giới và tại Việt Nam”. Để việc xây dựng mô hình Hải quan thông minh đảm bảo hiệu quả, tiết kiệm và tiến độ yêu cầu, Ban cán sự Đảng Bộ Tài chính giao Tổng cục Hải quan triển khai việc thuê dịch vụ CNTT thực hiện Hải quan số theo Quyết định số 97/QĐ-BTC ngày 26/01/2021 và tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện xây dựng mô hình Hải quan thông minh để báo cáo Ban cán sự Đảng xem xét, chỉ đạo.

Như vậy, thời gian tới, việc hoàn thiện, trình Bộ Tài chính và Chính phủ phê duyệt, ban hành Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030; việc triển khai Chiến lược phát triển Hải quan, với 2 nhiệm vụ: Tổ chức thực hiện thành công mô hình kiểm tra chuyên ngành và thực hiện Hải quan số, Hải quan thông minh là yêu cầu tất yếu khách quan, là nhiệm vụ chính trị trọng tâm được Chính phủ, Bộ Tài chính, Ban cán sự Đảng giao, trở thành một chủ trương, định hướng lớn của cơ quan Tổng cục Hải quan và của toàn ngành Hải quan.