Danh hài Xuân Bắc.

Hầu như tôi là người ít giận lắm. Tôi có quan điểm rõ ràng, mình giận để làm gì, cáu làm gì để làm cho tổn thọ? Nhưng mà nhiều khi nó là cảm xúc, mình không thể kiểm soát được. Vậy thì chúng ta hãy nhìn sự việc phức tạp trở thành đơn giản và đơn giản trở thành không có”.

Bốn gương mặt cùng tham dự với danh hài Xuân Bắc ở hạng mục “Nghệ sĩ hài ấn tượng” tại VTV Awards 2017 là Hoài Linh, Công Lý, Trường Giang và Trấn Thành. Vì vậy, không khó hiểu khi danh hài Xuân Bắc chia sẻ: "Tôi rất bất ngờ với giải thưởng này. Trong top 5, ai cũng xứng đáng hơn mình, nhưng hôm nay tôi lại may mắn. Tôi đã cùng các anh em đồng nghiệp làm việc không ngừng nghỉ, không biết đến ngày mai. Giải thưởng này dành cho tất cả nghệ sĩ hài". Cách nói ấy hơi điệu đà diễn xuất, nhưng hoàn toàn không có gì giả vờ khiêm tốn. Bởi lẽ, danh hài Xuân Bắc chỉ nhỉnh hơn danh hài Công Lý một chút về tần số xuất hiện trên màn ảnh nhỏ, nhưng không thể so được với ba gương mặt còn lại về mức độ khuấy động sân khấu.

Nếu một giải thưởng có tính chuyên môn, thì danh hài Xuân Bắc không cách nào vượt qua được Hoài Linh. Ngay cả chương trình “Ơn giời, cậu đây rồi” thì nhân vật thu hút chủ chốt cũng là Hoài Linh, chứ không phải Xuân Bắc. Ưu điểm duy nhất của danh hài Xuân Bắc là đảm nhận vai Nam Tào trong chương trình “Gặp gỡ cuối năm” mang tính hài kịch hoá để tổng kết những sự kiện nóng bỏng của một năm, nên rất nhiều người xem và… bỏ phiếu. Giải thưởng nào nhân danh đám đông thì bao giờ cũng có cái lý của đám đông! Còn danh hài Xuân Bắc hồn nhiên bày tỏ quan niệm nghệ thuật: “Tiếng cười phải chắt lọc, còn nếu tiếng cười dễ dãi, khán giả quay lưng là khó tránh. Ở đâu cũng có người quay lưng, bên cạnh những người tung hô!”. Phân tích kiểu ấy thì hoà cả làng, đúng thực trạng và đúng trình độ của những danh hài hôm nay!

Một trong những thế mạnh của danh hài Xuân Bắc là khiến người xem nhận ra sự ngộ nghĩnh ở những vai hoàn toàn không có tính hài hước trên màn bạc. Từ vai phụ chàng dân công trong bộ phim “Ngã ba Đồng Lộc” đến vai chính Núi trong bộ phim “Sóng ở đáy sông” đều chứng minh được phẩm chất danh hài tiềm ẩn của Xuân Bắc. Khi danh hài Xuân Bắc diễn bình thường thì thấy buồn cười, mà khi Xuân Bắc cố tình gây cười thì thấy tức cười. Khoảng cách từ buồn cười đến tức cười, hình như không xa lắm mà hình như cũng không gần lắm!

Trên con đường hài hước, Xuân Bắc chọn cách đi chậm mà chắc. Không vụt lên thành một hiện tượng, nhưng cuộc điểm danh nào cũng có mặt. Và danh hài Xuân Bắc loay hoay trong một biên độ cực kỳ an toàn. Muốn chê Xuân Bắc thì không nỡ, mà muốn khen Xuân Bắc thì phải dựa dẫm vu vơ vào những yếu tố ngoài nghệ thuật. Ví dụ, danh hài Xuân Bắc rất biết cách ứng xử uyển chuyển và chừng mực, cũng như rất biết cách giữ gìn hình ảnh để được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú và được tin cậy bổ nhiệm chức vụ Phó Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam vào năm ngoái. Trước sự phản ứng gay gắt của công chúng về vấn đề hài nhảm bủa vây các kênh giải trí ti vi, danh hài Xuân Bắc không phân bua kiểu nghệ sĩ mà lý giải kiểu cán bộ: “Tất nhiên, người có định kiến là việc của người có định kiến, họ có quyền đánh giá chất lượng hài trên truyền hình. Nhưng đúng là tiếng cười trên truyền hình cũng cần phải được chọn lọc nhiều hơn nữa mới chiếm được sự tin yêu của khán giả, và đem lại những giá trị thẩm mỹ tốt đẹp cho con người”.

Sự khéo léo của danh hài Xuân Bắc không chỉ phô diễn trong môi trường nghề nghiệp mà còn cả trong sinh hoạt hàng ngày. Ví dụ, danh hài Xuân Bắc bộc bạch về cuộc sống hôn nhân: “Khi có vợ con rồi thì rất rõ ràng. Thứ nhất: không có bất kỳ người con gái nào đứng cạnh vợ tôi được. Thứ hai: Không bao giờ nói lời yêu với hai người con gái trong cùng một khoảng thời gian". Nếu đó là một “lời thoại” cần ngẫm nghĩ, thì người duy nhất thấy thú vị là… người vợ được đề cập như một thành tố quan trọng bậc nhất!

Danh hài Xuân Bắc năm nay đã 41 tuổi. Nhìn một cách tổng thể, danh hài Xuân Bắc là một nghệ sĩ thành đạt. Thế nhưng, ấn tượng độc đáo trong nghệ thuật của danh hài Xuân Bắc là một điều phải đắn đo. Chọn một dấu vết cho danh hài Xuân Bắc thì lấy tiểu phẩm nào? Câu hỏi ấy không dễ trả lời. Danh hài Quang Thắng, một đồng nghiệp thân thiết đã tương đối cân nhắc khi đề cập đến vị trí ngất ngưởng của danh hài Xuân Bắc trên sân khấu: “Xuân Bắc biết cách làm khán giả phải mê. Xuân Bắc được lòng các em nhỏ, mà các em nhỏ cứ trưởng thành, lớn dần lên và sẽ ghi nhớ chú Xuân Bắc thôi. Mình thì không làm được, không chiều được các em nhỏ như vậy!”

Một trở ngại của danh hài Xuân Bắc cũng như nhiều danh hài khác, đó là sự cạn kiệt ý tưởng tiểu phẩm. Chất hài phải toát ra từ chi tiết và động tác, chứ không thể trông cậy vào trang phục diêm dúa và ngôn ngữ ồn ào. Tuy nhiên, nhờ lăn lộn đi tìm tiếng cười mà danh hài Xuân Bắc có được lối sống riêng: “Hầu như tôi là người ít giận lắm. Tôi có quan điểm rõ ràng, mình giận để làm gì, cáu làm gì để làm cho tổn thọ? Nhưng mà nhiều khi nó là cảm xúc, mình không thể kiểm soát được. Vậy thì chúng ta hãy nhìn sự việc phức tạp trở thành đơn giản và đơn giản trở thành không có”.