“Đỉnh mù sương" giữa dòng chảy phim võ thuật Việt
	Phim giống như đời hay đời giống như phim?
	Phim Tết vào mùa: Lợi thế cho phim Việt
	Mối tình từ sàn diễn võ đến phim trường

Nghệ sĩ Nhân dân Lý Huỳnh.

Nghệ sĩ Nhân dân Lý Huỳnh sinh năm 1942 tại Vĩnh Long. Ông theo cha mẹ lên Sài Gòn lập nghiệp vào đầu thập niên 60 của thế kỷ 20, và nhanh chóng trở thành một ngôi sao trên các sàn tỉ thí quyền cước. Từ 20 tuổi, lò võ của Lý Kim Tuyền đã là một địa chỉ uy tín của giới võ thuật. Năm 1973, Lý Kim Tuyền từng thách đấu Lý Tiểu Long.

Nghệ sĩ Nhân dân Lý Huỳnh khởi nghiệp điện ảnh với những bộ phim võ thuật như “Long hổ sát đấu”, “Quái nữ Việt Quyền đạo, “Hải vụ số 9”, “Báu kiếm rửa hận thù”… Tuy nhiên, sau năm 1975, ông lại được hâm mộ qua những bộ phim kinh điển như “Ông Hai Cũ”, “Vùng nước xoáy”, “Mùa gió chướng”. Cuộc đời Nghệ sĩ Nhân dân Lý Huỳnh đã gặt hái không ít thành tựu, nhưng khi chia tay ông, thì công chúng mới thấy rõ ràng hơn một khoảng trống của dòng phim võ thuật Việt.

Nghệ sĩ Nhân dân Lý Huỳnh có hai vai diễn mà đồng nghiệp nể trọng là vai Hai Lúa trong bộ phim “Vùng nước xoáy” sản xuất năm 1981 và vai Hai Cũ trong bộ phim “Ông Hai Cũ” sản xuất năm 1982. Đó là hình ảnh hai nhân vật nam vạm vỡ và có thân thủ bất phàm trên màn bạc nước ta, dù đó không phải hai tác phẩm định vị ở thể loại phim võ thuật. Tướng mạo ấy và những hành động phô diễn sức mạnh cá nhân ấy, thật khó tìm được người khác thay thế Lý Huỳnh.

Vẻ đẹp ở Nghệ sĩ Nhân dân Lý Huỳnh là sự cộng hưởng của hai vai trò: diễn viên và võ sư. Cho nên, nền điện ảnh nước ta có thể tự hào về Lý Huỳnh không hề thua kém Lý Tiểu Long, Thành Long, Lý Liên Kiệt hoặc Hồng Kim Bảo của Hồng Kong (Trung Quốc). Nếu gặp may, có được kịch bản thuyết phục và đạo diễn phù hợp, chắc chắn tuyệt nghệ của Lý Huỳnh sẽ đóng góp cho công chúng những bộ phim võ thuật xứng đáng đồng tiền bát gạo. Đáng tiếc, bối cảnh lịch sử của Việt Nam giai đoạn chín muồi của Lý Huỳnh không đủ điều kiện để thực hiện những bộ phim võ thuật một cách chuyên nghiệp.

Khi đã vào độ tuổi tri thiên mệnh, Lý Huỳnh không còn đủ sức thể hiện giá trị kép võ sư kiêm diễn viên, nhưng ông vẫn không nguôi đam mê phim võ thuật. Lý Huỳnh đã đầu tư sản xuất những bộ phim võ thuật vừa tầm với năng lực tài chính của ông để chinh phục thị trường như “Lửa cháy thành Đại La”, “Thanh gươm để lại”, “Thăng Long đệ nhất kiếm”, “Võ sĩ bất đắc dĩ”… Thậm chí, ông còn hợp tác với nhiều ngôi sao võ thuật quốc tế để sản xuất các bộ phim “Kế hoạch 99”, “Phi vụ Phượng Hoàng” hoặc “Cảnh sát đặc khu”… Bộ phim cuối cùng Nghệ sĩ Nhân dân Lý Huỳnh xuất hiện với tư cách diễn viên kiêm đạo diễn là “Tây Sơn hào kiệt”.

Không có ai thay thế Lý Huỳnh trong dòng phim võ thuật, kể cả con trai của ông là diễn viên Lý Hùng. Khoảng trống mà Lý Huỳnh để lại, đã nhắc nhở điện ảnh rằng, chúng ta chỉ có vài võ sĩ miễn cưỡng tham gia đóng phim hoặc có vài diễn viên cố gắng làm võ sĩ trên màn ảnh, mà chúng ta đang thiếu vắng ngôi sao phim võ thuật. Bởi lẽ, võ sĩ đóng phim thì được động tác tay chân mà không đủ biểu cảm khuôn mặt, còn diễn viên đánh võ thì sự múa may khiến hành động trên phim rất vụng về.

Nghệ sĩ Nhân dân Lý Huỳnh lập gia đình với bà Đoàn Thị Nguyên vốn là một sư muội đồng môn võ thuật của mình, vào năm 1965. Nghệ sĩ Nhân dân Lý Huỳnh có cả thảy 6 người con, trong đó có 3 người con theo nghệ thuật là đạo diễn Lý Sơn, diễn viên Lý Hùng và diễn viên Lý Hương.