Ảnh minh họa. Nguồn: internet.

Giải quyết khó khăn

Việc điều chỉnh này được ban hành tại Thông tư số 16/2016/TT-BTC sửa đổi mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi đối với một số mặt hàng thuộc nhóm 27.07, 29.02, 39.02 tại Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi.

Theo đó, Bộ Tài chính điều chỉnh thuế nhập khẩu về 1% đối với benzen, xylen trong nhóm dầu và các sản phẩm khác từ chưng cất hắc ín than đá ở nhiệt độ cao, các sản phẩm tương tự có khối lượng cấu tử thơm lớn hơn cấu tử không thơm (mã 27.07); với benzen, xylen, p-xylen trong nhóm hydrocacbon mạch vòng (mã 29.02).

Bên cạnh đó, mặt hàng polypropylen (hạt nhựa PP) dạng phân tán và loại khác thuộc nhóm polyme từ propylen hoặc từ các olefin khác, dạng nguyên sinh (mã 39.02).

Mức thuế mới này sẽ được áp dụng từ 6-3-2016.

Trước đó, Bộ Tài chính cho biết, thực hiện cam kết của Chính phủ đối với Nhà máy lọc hóa dầu Bình Sơn và Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 107/2013/TT-BTC quy định mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi (MFN) đối với mặt hàng benzen, xylen và p-xylen và hạt nhựa PP.

Lộ trình tăng từ 0% lên 1% từ ngày 1-1-2014 đến ngày 31-12-2014; lên 2% từ ngày 1-1-2015 đến ngày 31-12-2015; lên 3% từ ngày 1-1-2016. Riêng mặt hàng hạt nhựa PP dùng để sản xuất màng BOPP áp dụng mức thuế ưu đãi là 0% từ 1-1-2015 đến 31-12-2015.

Chính sách này vốn nhằm đem lại lợi ích và bảo hộ ngành nhựa nhưng theo đánh giá của doanh nghiệp, khi đưa vào thực tế lại ảnh hưởng tới sản xuất kinh doanh của cả doanh nghiệp sản xuất hạt nhựa lẫn doanh nghiệp sử dụng hạt nhựa.

Tuy nhiên, sau một thời gian thực hiện, một số doanh nghiệp nhựa lại Công ty TNHH MTV lọc hóa dầu Bình Sơn cho biết: Kể từ khi Thông tư số 107 có hiệu lực (ngày 26-9-2013), hạt nhựa PP do Bình Sơn sản xuất gặp phải sự cạnh tranh khốc liệt của hàng nhập ngoại có ưu đãi thuế.

Đặc biệt, năm 2015, lượng hàng hạt nhựa PP nhập khẩu với thuế suất 0% từ các nước trong khu vực ASEAN và Trung Quốc vào Việt Nam với giá thấp, thời hạn thanh toán dài đã gây sức ép rất lớn lên thị trường nội địa, đẩy hàng tồn kho của các nhà phân phối sản phẩm PP trong nước lên cao do không tiêu thụ được.

Bên cạnh đó, giá nhựa trên thị trường thế giới liên tục giảm mạnh từ tháng 5-2015 đến tháng 9-2015 nên các khách hàng tiêu thụ hạt nhựa PP của doanh nghiệp đã trì hoãn nhận hàng, từ chối nhận hàng bổ sung đẩy tồn kho sản phẩm hạt nhựa PP của doanh nghiệp có lúc lên 80% và nguy cơ ảnh hưởng đến an toàn tồn kho.

Đảm bảo công bằng

Cùng chung nhận định với doanh nghiệp, Hiệp hội Nhựa Việt Nam cũng khẳng định việc tăng thuế nhập khẩu sẽ ảnh hưởng đến 80% doanh nghiệp của ngành.

Đơn vị này dẫn chứng, hiện nay, do thuế nhập khẩu ưu đãi đối với hạt nhựa là 2% trong khi thuế suất FTA là 0% nên các doanh nghiệp nhựa phải tìm cách chuyển sang mua nguyên liệu từ các nước trong khu vực FTA.

Tuy nhiên, do biết thông tin Chính phủ Việt Nam tăng thuế nhập khẩu đối với hạt nhựa PP từ năm 2014 nên các doanh nghiệp nước ngoài cũng tăng giá bán nguyên liệu hạt nhựa PP từ năm 2014 lên tương ứng gần 1%, 2% và sẽ là 3% vào năm 2016 để gần bằng hoặc thấp hơn một chút so với giá nhập khẩu.

Như vậy, việc tăng thuế nhập khẩu ưu đãi của Việt Nam vô tình mang lại lợi ích cho các nhà sản xuất hạt nhựa PP ở các nước trong khu vực ASEAN, Hàn Quốc, Trung Quốc còn các doanh nghiệp Việt Nam nhập khẩu hạt nhựa lại bị tăng chi phí đầu vào do giá nhập khẩu tăng tương ứng thuế nhập khẩu.

Trước tình hình đó, việc giảm thuế các mặt hàng nói trên về 1% thay vì 3% theo đúng lộ trình đã đưa ra sẽ giải quyết kịp thời khó khăn cho doanh nghiệp nhựa, đồng thời đảm bảo công bằng giữa các doanh nghiệp, tạo thuận lợi cho quá trình thực hiện, không bị phụ thuộc vào mục đích sử dụng.

Theo tính toán của Bộ Tài chính, với mức thuế nhập khẩu ưu đãi là 1%, tuy vẫn cao hơn mức 0% của một số FTA nhưng để được áp dụng mức thuế 0% thì doanh nghiệp cũng cần thêm chi phí gần bằng hoặc bằng 1% (như chi phí cấp C/O), trong khi hàng hoá nhập khẩu thì cần thời gian vận chuyển và thường phải mua số lượng lớn, ứng vốn nhiều hơn so với mua trong nước. Như vậy, việc mua, bán các sản phẩm này của doanh nghiệp trong nước theo mức giá nhập khẩu +1% thuế nhập khẩu là chấp nhận được.

Đến giữa năm 2017, dự án nhà máy lọc hoá dầu Nghi Sơn dự kiến đi vào hoạt động. Theo chứng nhận đầu tư, dự án này có thể sản xuất mỗi năm 380.330 tấn hạt nhựa PP; 158.775 tấn benzen; 525.600 tấn p-xylen. Xem xét thực tế khi dự án Nghi Sơn đi vào hoạt động, Bộ Tài chính sẽ tính đến phương án tăng thuế nhập khẩu ưu đãi đối với các sản phẩm hoá dầu cho phù hợp.