Để kiểm soát giá tiêu dùng, cần nghiên cứu kỹ lưỡng, đề xuất lộ trình, mức độ điều chỉnh phù hợp đối với dịch vụ và vật tư giáo dục. Ảnh: H.D

Lạm phát đang được kiểm soát

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, trong những tháng đầu năm 2023, thị trường hàng hóa thế giới chịu tác động đan xen bởi nhiều yếu tố kinh tế, chính trị, xã hội. Tuy nhiên, lạm phát đang được kiểm soát và theo xu hướng giảm dần dù giá điện được điều chỉnh tăng từ ngày 4/5/2023. Hơn nữa, từ đầu năm tới nay, thời tiết tương đối ổn định, thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp nên nguồn cung lương thực, rau, quả dồi dào, giá cả mặt hàng nông sản không có biến động lớn. Do tác động của giá thế giới, giá một số mặt hàng nhóm nhiên liệu năng lượng như xăng dầu, khí hóa lỏng có diễn biến tăng, giảm đan xen nhưng bình quân chung vẫn giảm mạnh so cùng kỳ năm trước, giá vật liệu xây dựng có biến động tăng...

Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho biết, đơn vị đã tham mưu Bộ Tài chính phối hợp với các bộ, ngành, địa phương triển khai công tác quản lý, điều hành giá một cách chủ động, tích cực, sớm dự báo xây dựng kịch bản điều hành từ đầu năm và thường xuyên cập nhật theo sát tình hình thực tế để kiến nghị các biện pháp điều hành giá chung, cũng như các biện pháp quản lý, điều hành giá một số mặt hàng thiết yếu, các mặt hàng nguyên liệu đầu vào cho sản xuất theo đúng chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc kiên định mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.

Nhìn vào cụ thể việc điều hành giá những mặt hàng thiết yếu đều thấy sự chủ động, phù hợp của các bên liên quan. Theo đó, công tác điều hành giá xăng dầu trong nước đang bám sát theo diễn biến giá xăng dầu thế giới. Giá thịt lợn, thịt gà có xu hướng thấp trong khi giá thành sản xuất vẫn ở mức cao, do giá thức ăn chăn nuôi tăng khiến người chăn nuôi chịu nhiều áp lực, nên đã đề xuất nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn như giảm thuế nhập khẩu thức ăn chăn nuôi, phát triển nông nghiệp tuần hoàn giúp giảm giá thành sản xuất. Giá sách giáo khóa đã thực hiện kê khai điều chỉnh giảm một số cuốn sách, nên tính trung bình các sách giáo khoa đã có mức giảm khoảng 6% so với mức giá kê khai trước đó.

Liên quan đến dịch vụ giáo dục, trong 3 năm học gần đây, học phí được Chính phủ giữ ổn định. Hiện Bộ Giáo dục và Đào tạo đang dự thảo trình Chính phủ sửa đổi Nghị định số 81/2021/NĐ-CP theo hướng không tăng học phí năm học mới 2023-2024. Tại họp báo Chính phủ mới đây, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn cho biết, vì mục tiêu của Chính phủ là ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm an sinh xã hội, nên không tăng học phí để giảm gánh nặng cho người dân có con em đi học. Ngoài ra, theo chức năng, nhiệm vụ, Bộ Tài chính cho biết đã và tiếp tục phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội trong công tác quản lý giá, tham mưu thực hiện lộ trình điều chỉnh giá dịch vụ giáo dục đào tạo.

Với giá điện, trong thời gian qua, Bộ Tài chính đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương trong việc điều hành giá điện theo quy định tại Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg ngày 30/6/2017 của Thủ tướng Chính phủ quy định về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân. Điều này giúp đảm bảo điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân kịp thời, phù hợp với biến động của các thông số đầu vào. Bên cạnh đó có sự điều tiết của nhà nước đảm bảo cân đối lợi ích của người tiêu dùng, nhà nước và doanh nghiệp.

Liên quan đến những tác động từ đề xuất điều chỉnh giá điện bán lẻ 3 tháng/lần, cũng tại họp báo Chính phủ thường kỳ vừa diễn ra, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho hay, với biến động thông số đầu vào (chủ yếu là giá nhiên liệu), kết quả tính toán cho thấy giá điện cần điều chỉnh tăng ở mức cao để đảm bảo cân đối tài chính và dòng tiền cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Tuy nhiên, giá điện là mặt hàng quan trọng, nhạy cảm, tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh, đời sống của người dân và các chi tiêu kinh tế vĩ mô, nên cần phải nghiên cứu điều chỉnh giá điện theo lộ trình từng bước cho phù hợp, tránh giật cục, gây ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế.

Về cước vận tải, theo thông tin từ Bộ Giao thông vận tải, mức trần khung giá dịch vụ vận chuyển hàng không quy định tại Thông tư 17/2019/TT-BGTVT đã được áp dụng từ năm 2015, đến nay, các yếu tố hình thành giá đã thay đổi, như giá nhiên liệu, tiền lương, tỷ giá hối đoái… Do đó, Bộ Giao thông vận tải đang thực hiện rà soát, đánh giá để điều chỉnh mức trần khung giá dịch vụ này dự kiến vào tháng 10/2023. Vì thế, Bộ Tài chính đã đề nghị trong trường hợp cần thiết phải điều chỉnh, Bộ Giao thông vận tại phối hợp với các bộ, ngành liên quan đánh giá tác động của việc điều chỉnh đến mục tiêu kiềm chế lạm phát, quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng, các hãng hàng không và quyền lợi của Nhà nước (nếu có).

Cần tiếp nhận, theo dõi việc kê khai giá

Theo các chuyên gia, các mặt hàng thiết yếu có vai trò quan trọng đối với công tác điều hành giá, nên phải được chủ động chuẩn bị tốt phương án điều hành giá, đánh giá kỹ tác động để thực hiện điều chỉnh theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xem xét quyết định mức độ điều chỉnh phù hợp với diễn biến, mặt bằng giá thị trường. Cũng về vấn đề này, chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú cho rằng, cần tiếp tục thực hiện các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trong việc nâng cao năng suất lao động, đưa công nghệ vào sản xuất để hạ giá thành sản phẩm; tăng cường kiểm soát thị trường, chống buôn lậu, gian lận thương mại, bảo vệ các doanh nghiệp làm ăn chân chính...

Trong chỉ đạo mới đây, Bộ Tài chính đã giao Cục Quản lý giá chủ động theo dõi diễn biến giá xăng dầu thế giới và giá xăng dầu trong nước để báo cáo Bộ về phương án điều hành giá xăng dầu theo định kỳ; phối hợp với Bộ Công Thương để điều hành giá xăng dầu theo đúng quy định hiện hành. Cơ quan này cũng cần tiếp nhận, theo dõi việc kê khai giá, thông báo giá một số mặt hàng như: sách giáo khoa, than, khí hoá lỏng, đường, phân bón, dịch vụ cảng biển, thép, xi măng, thức ăn chăn nuôi, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc vắc xin dùng cho gia súc gia cầm.... theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, công tác điều hành giá cần tiếp tục chú trọng công tác thông tin, tuyên truyền, công khai minh bạch, trung thực thông tin về giá để kiểm soát lạm phát kỳ vọng; hạn chế những thông tin thất thiệt gây hoang mang cho người tiêu dùng, gây bất ổn thị trường.