Luật Thuế XK, thuế NK (sửa đổi) sẽ tạo hành lang pháp lý thống nhất để khuyến khích phát triển sản xuất, thúc đẩy XK. Đồng thời, đáp ứng yêu cầu cải cách về thuế theo hướng minh bạch, đơn giản, không phân biệt đối xử. Điều này được cho là sẽ mở rộng hoạt động kinh tế đối ngoại. Ông nhận định như thế nào về điều này?

Theo tôi, dự án Luật Thuế XK, thuế NK (sửa đổi) lần này giải quyết được 2 vấn đề lớn. Thứ nhất, khắc phục những tồn tại, gây khó khăn trong hoạt động XNK mà thực tiễn đang phải tháo gỡ. Thứ hai, trong điều kiện hội nhập kinh tế thế giới sâu rộng với những cam kết thế hệ mới, đặc biệt là các cam kết song phương, đa phương và cam kết trong khu vực, đòi hỏi chúng ta phải thay đổi Luật để phù hợp thông lệ quốc tế.

Khi Luật được thực thi, tôi cho rằng Luật Thuế XK, thuế NK (sửa đổi) sẽ giải quyết được 3 vấn đề. Thứ nhất, đối với những DN vừa và nhỏ, những DN trước đây chưa được tiếp cận với bên ngoài hoặc phải thông qua nước thứ ba hay đối tác thứ ba thì nay sẽ được tiếp cận trực tiếp, giảm phiền hà. Thứ hai, tham gia các hiệp định thương mại, với những hỗ trợ mới qua thuế đối với hoạt động XNK, sẽ hỗ trợ các DN này hơn. Thứ ba, chúng ta đang lo ngại nhất là thủ tục hành chính, giấy tờ, dự án Luật mới sẽ đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính và cải cách hệ thống thuế, hải quan, tạo môi trường pháp lý, thủ tục hành chính đơn giản, tạo thuận lợi cho DN.

Ông nhận định ra sao khi nhiều ý kiến cho rằng, Luật Thuế XK, thuế NK (sửa đổi) là hợp thời, bởi vì trong quá trình hội nhập sâu rộng thời gian tới, mức độ tự do hóa thương mại cao khi có tới 97-98% các dòng thuế lùi về 0%?

Đúng là như vậy. Việt Nam đã gia nhập WTO được 8 năm và ký kết 10 Hiệp định FTA. Thời gian tới Việt Nam sẽ tiến tới ký kết một số Hiệp định FTA quan trọng như Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP), Hiệp định Việt Nam - EU. Từ năm 2018 trở đi, mức thuế suất thuế NK về cơ bản sẽ được xóa bỏ theo các cam kết thuế quan.

Do đó, để góp phần bảo vệ sản xuất trong nước, cần phải bổ sung, nâng cấp cơ sở pháp lý một số nội dung quan trọng về các biện pháp phòng vệ thương mại về thuế (thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp, thuế tự vệ…) để bảo vệ sản xuất trong nước.

Ông vừa nhắc đến các biện pháp phòng vệ thương mại, đây là một trong những biện pháp quan trọng để bảo hộ sản xuất trong nước. Dự thảo Luật đã quy định hẳn một chương riêng về vấn đề này. Ông có ủng hộ quan điểm này của Ban soạn thảo?

Việc bảo vệ sản xuất trong nước thông qua các biện pháp bảo hộ, các nước đã làm rất tốt. Kinh tế thị trường của họ tương đối hoàn chỉnh nên họ sử dụng các biện pháp này rất tốt, kể cả bảo hộ về mặt kỹ thuật cũng như chính sách. Sửa Luật Thuế XK, thuế NK lần này để chúng ta vận hành nền kinh tế hội nhập sâu hơn.

Tuy nhiên, theo tôi, chúng ta đang ở giai đoạn bước đầu. Các nước họ làm tốt rồi thì họ sử dụng các biện pháp bảo hộ rất cụ thể, chi tiết, nhưng chúng ta phải làm từng bước, cái gì chúng ta có lợi thế thì làm trước, cái khó đưa vào thực tiễn do trình độ quản lý và công nghệ chưa đáp ứng thì đi từng bước, bởi nếu không mặt trái của nó sẽ tác động không tốt.

Đồng tình với Chính phủ, Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội- cơ quan thẩm tra dự thảo Luật cho rằng, việc quy định ngay trong Luật về Danh mục và mức thuế suất là thiếu khả thi. Tuy nhiên, vẫn còn ý kiến khác về vấn đề này. Ông nghiêng về phương án nào, thưa ông?

Tôi nghiêng về phương án khái quát quy định chung. Hiện nay Việt Nam đã hội nhập sâu rộng trong nền kinh tế quốc tế, với danh mục hàng hóa XNK rất lớn thì việc quy định ngay trong Luật Danh mục và mức thuế suất là thiếu khả thi. Do đó, chỉ cần ban hành kèm theo Luật này Biểu thuế XK theo Danh mục nhóm hàng chịu thuế và khung thuế suất thuế XK đối với từng nhóm hàng. Đồng thời, giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định sửa đổi, bổ sung Biểu thuế XK theo Danh mục nhóm hàng chịu thuế và khung thuế suất thuế XK đối với từng nhóm hàng ban hành kèm theo Luật này khi Chính phủ trình. Theo tôi, quy định như vậy là phù hợp và linh hoạt.

DN nhỏ và vừa có chịu tác động nhiều khi dự thảo Luật này đi vào cuộc sống không, thưa ông?

Tác động nhiều và được hưởng nhiều, vì tạo thuận lợi cho DN, khuyến khích XK, mà XK của chúng ta hiện nay phần lớn là XK từ những DN tư nhân và DN nhỏ và vừa làm ra. Chúng tôi đã tổ chức các cuộc hội thảo, đóng góp ý kiến cũng như đánh giá tác động khi các quy định, lộ trình mới được thực hiện, cả những thuận lợi và thách thức để DN nhỏ và vừa chủ động thích nghi.

Xin cảm ơn ông!