Những quy định tại Thông tư 08 và thông tư 09 do Bộ TN&MT ban hành đang khiến cho thời gian thông quan hàng hóa của doanh nghiệp bị chậm trễ. Ảnh Ngọc Linh.

Doanh nghiệp thiệt hại hàng nghìn tỉ đồng

Thông tư 08/2018/TT-BTNMT và Thông tư 09/2018/TT-BTNMT do Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với 6 nhóm phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất, bao gồm: Sắt, thép; nhựa; giấy; thủy tinh; kim loại màu; xỉ hạt lò cao chính thức có hiệu lực. Đặc biệt, trong hai thông tư này quy định cơ quan kiểm tra nhà nước về chất lượng phế liệu nhập khẩu là Sở TN&MT nơi có nhà máy, cơ sở sản xuất sử dụng phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất.

Với quy định nêu trên, tại những đại phương không có cảng biển thì cán bộ của Sở TN&MT phải di chuyển đến các cảng biển để kiểm tra hàng hóa của doanh nghiệp. Ví dụ, một doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Lào Cai nhập khẩu phế liệu về cảng Hải Phòng thì cán bộ của Sở TN&MT Lào Cai phải di chuyển đến cảng này để kiểm tra nhà nước về chất lượng phế liệu nhập khẩu. Với quy trình như thế này khiến cho thời gian thông quan hàng hóa của doanh nghiệp kéo dài và không phù hợp với điều kiện thực tế.

Trước đây, thời gian thông quan hàng hóa tại cảng Hải Phòng của Công ty Thủy Anh chỉ mất 5 ngày, nhưng hiện thời gian thông quan hàng hóa của công ty này kéo dài từ 10-15 ngày. Ông Vũ Xuân Tiến, Phó Giám đốc Công ty Thủy Anh (Hải Phòng) cho biết, nguyên nhân khiến thời gian kéo dài vì cán bộ của Sở TN&MT Hải Phòng không đủ để kiểm tra toàn bộ các container của doanh nghiệp trong thời gian ngắn.

Cũng theo ông Tiến, những quy định tại Thông tư 08 và Thông tư 09 phát sinh thêm nhiều thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, kéo dài thời gian thông quan hàng hóa nên gia tăng chi phí lưu container tại các cảng. Việc này đã ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của doanh nghiệp.

Theo Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam, việc thực hiện các quy định về kiểm tra nhà nước đối với phế liệu nhập khẩu hiện đang gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất của doanh nghiệp. Theo đó, thời gian làm thủ tục của doanh nghiệp kéo dài làm phát sinh chi phí lưu container, lưu bãi tại cảng gây áp lực lớn đến sức chứa kho bãi của doanh nghiệp. Đồng thời, kế hoạch sản xuất của doanh nghiệp bị ảnh hưởng, đặc biệt doanh nghiệp không giao hàng đúng thời gian đã thỏa thuận cho đối tác nên bị phạt, tư tưởng công nhân bất an.

Theo các số liệu mà Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam, thì chỉ riêng với ngành giấy phí lưu container, lưu bãi đã lên tới cả tỷ đồng, tương đương khoảng 800.000-1.000.000 đồng/tấn nguyên liệu nhập khẩu. Theo đó, chi phí sản xuất tăng cao thêm gần 10% giá thành, làm cho sản phẩm sản xuất trong nước không cạnh tranh được với các sản phẩm nhập khẩu từ các nước trong khu vực ngay trên sân nhà...

Cũng theo Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam, với tình trạng không thể thông quan hàng hóa như hiện nay đã có doanh nghiệp phải tạm dừng sản xuất như Công ty TNHH Xưởng Giấy Chánh Dương và vài ngày tới hàng loạt nhà máy sản xuất giấy từ giấy loại nhập khẩu sẽ phải đóng cửa vì không có nguyên liệu để sản xuất. Điều này đã dẫn tới một hệ lụy vô cùng nghiêm trọng đối với các doanh nghiệp và người lao động trong ngành.

Khẩn trương tháo gỡ vướng mắc

Trước những vướng mắc đang gặp phải trước quy định kiểm tra nhà nước về chất lượng phế liệu nhập khẩu, ngày 15/1, Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam đã kiến Thủ tướng Chính phủ một số nội dung, cụ thể:

Theo Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam, việc Sở TN&MT các địa phương cùng tham gia tổ chức thực hiện kiểm tra nhà nước về chất lượng phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất không phù hợp. Đề nghị sửa đổi Thông tư 08/2018/TT-BTNMT và Công văn số 5943/BTNMT-TCMT cho phù hợp với thực tế hiện nay.

Hiệp hội Giấy và Bột giấy Vệt Nam kiến nghị, đơn vị Hải quan vẫn thực hiện kiểm tra trước đây, còn các Sở TN&MT sẽ thực hiện công tác kiểm tra sau thông quan tại nhà máy sản xuất của doanh nghiệp.

Sở TN&MT tiến hành kiểm tra, thanh tra đột xuất, định kỳ tại các doanh nghiệp về chất lượng lô hàng, về công tác sản xuất và việc tái chế phải đảm bảo các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường với nước thải, khí thải, chất thải rắn… Nếu doanh nghiệp vi phạm sẽ bị xử phạt, bao gồm cả biện pháp thu hồi giấy chứng nhận…

Đồng thời, xây dựng quy chuẩn quốc gia về phân loại, thu gom giấy làm nguyên liệu sản xuất, tiến tới việc coi giấy thu hồi nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất được thông quan như các hành hóa thông thường, bỏ việc ký quỹ nhập khẩu phế liệu, thực hiện hậu kiểm tại doanh nghiệp… như hầu hết các quốc gia trên thế giới hiện đang thực hiện. Bên cạnh đó, có chính sách phù hợp nhằm thúc đẩy và khuyến khích thu gom giấy thu hồi trong nước để phục vụ cho sản xuất.