Doanh nghiệp thủy sản nỗ lực sản xuất, xuất khẩu trong nửa cuối năm

Rào cản thương mại

Đại diện cho các doanh nghiệp thủy sản tại Hội nghị toàn thể hội viên được tổ chức mới đây, ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, dự báo xuất khẩu thủy sản trong thời gian tới đầy thách thức.

Trong đó, khủng hoảng kinh tế toàn cầu; tình hình leo thang của các cuộc xung đột vũ trang thế giới; nhu cầu tiêu dùng thế giới giảm… đã tác động lên chi phí sản xuất, hoạt động logistics, đứt gãy chuỗi cung ứng gây ảnh hưởng đến sức tiêu thụ thủy sản tại các thị trường lớn của thủy sản Việt Nam.

Cùng với đó, nhiều rào cản thương mại cũng đang “cản đường” xuất khẩu của doanh nghiệp.

Cuối năm 2023, Hiệp hội các Nhà chế biến tôm Hoa Kỳ đã đệ đơn yêu cầu điều tra chống trợ cấp đối với tôm nước ấm từ 4 nước: Ấn Độ, Ecuador, Indonesia và Việt Nam. Theo đó, Bộ Thương Mại Hoa Kỳ điều tra chống trợ cấp đối với tôm Việt Nam với hơn 40 chương trình. Kết quả điều tra sơ bộ đã có ở mức 2,84% và các doanh nghiệp xuất khẩu tôm phải ký quỹ từ tháng 4/2024. Dự kiến tháng 8/2024 sẽ có kết quả cuối cùng và tháng 10/2024, Trung tâm thương mại quốc tế (ITC) sẽ bỏ phiếu đánh giá kết quả điều tra.

Bên cạnh đó là sự cạnh tranh khốc liệt giữa các nước xuất khẩu sản phẩm cá thịt trắng trên thế giới, đòi hỏi các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra Việt Nam cần có chiến lược marketing hợp lý, tăng độ nhận diện và quảng bá hình ảnh cá tra.

Đặc biệt, Đoàn thanh tra EC đánh giá 4 lần chưa tháo gỡ thẻ vàng IUU cho Việt Nam, dự kiến sẽ thanh tra lần 5 vào tháng 10/2024.

Ông Nguyễn Nam Vinh, Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH Huy Nam cho biết, EU tiếp tục giữ cánh báo “thẻ vàng” đối với ngành khai thác thủy sản Việt Nam, khiến sản phẩm thủy sản khi vào thị trường EU bị "cầm chân" nhiều.

Theo ông Vinh, không chỉ siết chặt về IUU trong đánh bắt hải sản, hiện nay EU áp dụng nhiều khuyến cáo và biện pháp kiểm soát trong việc quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm, như: cấm chiếu xạ, cấm sử dụng các hóa chất khử trùng gốc Clorat, trong khi nhiều thị trường khác vẫn cho phép dư lượng ở mức độ có kiểm soát.

Giải bài toán cước vận tải tăng

Một trong những khó khăn được các doanh nghiệp đề cập là giá cước tàu biển tăng mạnh.

Ông Đỗ Ngọc Tài, Tổng giám đốc Công ty CP Chế biến Thủy sản Tài Kim Anh chia sẻ, cước tàu vận chuyển hàng đi Mỹ tăng đột biến 40% từ tháng 5/2024; cước tàu đi EU tăng 60%... do chiến tranh ở Trung Đông và Trung Quốc gom contaier rỗng dự phòng xuất hàng cho Mỹ trước kỳ hạn áp thuế mới.

Cùng bị ảnh hưởng bời cước tàu biển, ông Nguyễn Nam Vinh cho biết, hiện tại giá cước tàu tăng nhiều, đột biến do tình hình chiến tranh và bất ổn trên vùng Biển Đỏ. Đặc biệt, tình trạng khan hiếm container rỗng và hãng tàu bắt tay nhau nâng giá vô tội vạ khiến xuất khẩu bất ổn và rủi ro.

Từ thực tế trên, các doanh nghiệp đề xuất tiến hành khảo sát và tổ chức diễn đàn để thảo luận về các đứt gãy chuỗi cung ứng, xuất khẩu có thể xảy ra cho các ngành hàng…

Bên cạnh đó, để tháo gỡ các vướng mắc rào cản, đẩy mạnh xuất khẩu, lãnh đạo VASEP cho rằng, cần tập trung cho các hoạt động trọng tâm liên quan đến cải cách thủ tục hành chính, quy định kiểm soát an toàn vệ sinh thực phẩm, chất lượng, chứng nhận bền vững của thị trường xuất khẩu, các quy định tuân thủ liên quan đến người lao động, thuế và môi trường.

Đối với ngành tôm, tăng cường hoạt động kết nối. Trong đó, học tập kinh nghiệm từ các nước để đạt được mục tiêu xuất khẩu tôm đóng góp trên 40% vào kim ngạch xuất khẩu thủy sản trong những năm tới.

Ngành tôm cần tập trung các vấn đề nguyên liệu và giảm giá thành; liên kết với chuỗi tôm giống, sản xuất thức ăn... hỗ trợ cho hoạt động nuôi; doanh nghiệp xuất khẩu tham gia nuôi tôm quy mô trang trại.

Trước tình hình kết quả xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc trong 4 tháng 2024 giảm khoảng 30%, trong đó Bắc Kinh, Triết Giang và Liêu Ninh giảm mạnh nhất, cần tiến hành hoạt động quảng bá, marketing sản phẩm cá tra tập trung ở Trung Quốc và Tây Ban Nha trong năm 2024– 2025.

Cần đánh giá rủi ro, có biện pháp cụ thể để có thể ứng phó hiệu quả và vượt qua các vụ kiện chống bán phá giá, chống trợ cấp, như: yếu tố kinh tế thị trường tác động đến kết quả các vụ kiện; rủi ro khi có thêm nguyên đơn tham gia trong các vụ kiện; rủi ro nếu không vượt qua được vụ kiện chống trợ cấp.

Nâng cao nhận thức về thương mại xanh, giảm phát thải trong chế biến và xuất khẩu thủy sản, kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp tái sinh. Kinh tế xanh gắn với yêu cầu bắt buộc của các thị trường; các chương trình giảm phát thải carbon ở cấp độ doanh nghiệp…