Dự thảo quy định về thanh toán không dùng tiền mặt: Phát sinh rào cản kinh doanh?
	Petrolimex và Napas hợp tác nâng cao tiện ích thanh toán không tiền mặt
	Khai thác “mỏ vàng” thanh toán không dùng tiền mặt bằng công nghệ, dịch vụ mới
	TPHCM: Mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt

Thanh toán không dùng tiền mặt là xu hướng tất yếu của thời đại công nghệ. Ảnh: H.Dịu.

Thị trường lớn, tăng trưởng nhanh

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 101/2012/NĐ-CP của Chính phủ về thanh toán không dùng tiền mặt. Theo NHNN, Nghị định hiện hành dù đã tạo ra nền tảng pháp lý cơ bản cho hoạt động thanh toán và trung gian thanh toán, tạo điều kiện cho các loại hình mới như thanh toán điện tử, thanh toán di động, nhưng với sự phát triển của công nghệ cũng như hoàn cảnh kinh tế, Nghị định này cần được thay thế để hạn chế tối đa hoạt động sử dụng tiền mặt, tạo sự minh bạch cho nền kinh tế, khuyến khích đổi mới, sáng tạo của DN cũng như hạn chế các rủi ro trong giao dịch, trung gian thanh toán.

Theo báo cáo mới nhất của tổ chức đánh giá quốc tế, thương mại điện tử ở nước ta năm 2019 đã đạt khoảng 12 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng cao nhất khu vực Đông Nam Á. Dự đoán đến năm 2020, tốc độ tăng của thương mại điện tử sẽ tiếp tục khoảng 40%, có thể đạt 15-16 tỷ USD. Do đó, ông Nguyễn Thanh Hưng, Chủ tịch Hiệp hội thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) cho rằng, thanh toán không dùng tiền mặt trong giao dịch thương mại điện tử hiện khoảng 20%, nên cần hoàn thiện các khung khổ pháp luật để giảm lượng thanh toán bằng tiền mặt.

Để thúc đẩy các hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt, các DN không những kiến nghị về việc tạo các cơ chế thuận lợi mà phải mở rộng tỷ lệ sở hữu cho các nhà đầu tư nước ngoài để tăng thêm nguồn lực tài chính cho các DN trong nước hoạt động. Quy định tại dự thảo Nghị định cho biết, tỷ lệ góp vốn của nhà đầu tư nước ngoài cả sở hữu trực tiếp và sở hữu gián tiếp chỉ là 49% vốn điều lệ của tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán. Theo lý giải của cơ quan soạn thảo Nghị định, việc quy định tỷ lệ góp vốn của nhà đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực trung gian thanh toán là nhằm quản lý chặt chẽ hoạt động này, bởi trung gian thanh toán là hoạt động có liên quan đến ngân hàng, tác động trực tiếp tới quyền lợi của người tham gia dịch vụ, cũng như ảnh hưởng tới an ninh, an toàn trong chính sách tiền tệ quốc gia.

Tiếp tục nghiên cứu về tỷ lệ vốn

Cần nguồn lực, nhưng chính quy định nêu trên lại đang khiến nhiều DN lo ngại sẽ cản trở hoạt động đầu tư, thu hút thêm tài chính. Ông Nguyễn Thanh Hưng cho rằng, để phát triển thanh toán không dùng tiền mặt phải có vốn đầu tư nước ngoài, bởi đây là lĩnh vực nhiều rủi ro nên cần nguồn vốn lớn, nhưng nguồn vốn trong nước lại chưa sẵn sàng hoặc không đủ. Đồng quan điểm, đại diện Công ty cổ phần Dịch vụ trực tuyến Cộng đồng Việt (Ví điện tử Payoo) cho rằng, các nhà đầu tư nước ngoài có sự đóng góp lớn không chỉ vì về vốn đầu tư mà cả công nghệ, tri thức để phát triển, do đó NHNN cần cân nhắc về quy định hạn chế vốn đầu tư nước ngoài. Thậm chí, nhiều DN còn lo ngại, quy định này sẽ ảnh hưởng lớn đến niềm tin của nhà đầu tư, dẫn tới việc dịch chuyển vốn ra khỏi Việt Nam trong lĩnh vực thanh toán.

Không những vậy, không ít chuyên gia còn tỏ ra quan ngại về việc áp dụng tỷ lệ sở hữu nước ngoài 49% như trên là không phù hợp với các cam kết quốc tế. Cụ thể, tại các Hiệp định như Hiệp định chung về thương mại dịch vụ của WTO (GATS), Hiệp định CPTPP, EVFTA…, Việt Nam cam kết mở cửa thị trường cho phéo 100% sở hữu nước ngoài đối với một số dịch vụ, trong đó có các dịch vụ liên quan đến thanh toán, tài chính.

Đại diện Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính cho hay, các DN công nghệ tài chính (fintech) rất cần vốn đầu tư nước ngoài để phát triển, đầu tư cho công nghệ, thị trường nhân lực. Chính phủ đã cho phép các DN 100% vốn nước ngoài trong lĩnh vực liên quan đến ngân hàng, tài chính, bảo hiểm, chứng khoán. Nên những quan ngại về an ninh, an toàn tiền tệ trong lĩnh vực trung gian thanh toán là không hợp lý.

Trao đổi với ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN về những ý kiến trên, ông Dũng khẳng định, tỷ lệ sở hữu nước ngoài trong lĩnh vực trung gian thanh toán tại dự thảo là hợp lý, phù hợp với các cam kết quốc tế, đảm bảo quyền lợi của các bên, đồng thời thể hiện chủ quyền và quyền quản lý của Việt Nam trong lĩnh vực thanh toán. Tuy nhiên, Ban soạn thảo dự thảo Nghị định sẽ tiếp tục nghiên cứu nội dung các hiệp định song phương và đa phương để có quy định hợp lý nhất trong vấn đề này.