Quy hoạch nội đô Hà Nội theo hướng bảo tồn và phát triển
	Hà Nội đặt mục tiêu đến năm 2025 sẽ là thành phố lớn trong khu vực

Bản đồ quy hoạch phân khu tại 4 quận nội đô lịch sử vừa được UBND TP Hà Nội phê duyệt. Ảnh: X. Thảo

Từng bước giảm dân trong khu vực

Về tổng thể, 6 đồ án quy hoạch phân khu đô thị nội đô lịch sử có quy mô nghiên cứu trên 2.700 ha với yêu cầu chính là kiểm soát dân số, giảm từ 887.000 dân (năm 2009) xuống dự kiến còn 672.000 dân. Đồng thời cải thiện hệ thống hạ tầng xã hội và hạ tầng kỹ thuật.

Về tính chất và chức năng chủ yếu, khu vực phố cổ là khu vực đô thị cổ có giá trị về lịch sử và văn hóa. Các chức năng chủ yếu là thương mại, dịch vụ, du lịch kết hợp với nhà ở, các công trình công cộng phục vụ cho cộng đồng dân cư.

Khu phố cổ là khu đô thị cũ với nhiều công trình có giá trị lịch sử và văn hóa, kiến trúc. Các chức năng chủ yếu là di tích lịch sử, văn hóa, tôn giáo tín ngưỡng, biệt thự, nhà ở, cơ quan, dịch vụ thương mại, tài chính, văn hóa, y tế và các chức năng công cộng khác.

Về tổ chức không gian kiến trúc, cảnh quan, cấu trúc không gian khu vực nội đô lịch sử được tổ chức theo các tuyến trục và mạng lưới đường vành đai, hướng tâm, tạo thành các ô phố với lõi trung tâm. Không gian đô thị được xác lập chủ yếu là công trình thấp tầng. Các công trình cao tầng được bố trí dọc các tuyến đường vành đai, tuyến đường hướng tâm và các khu tái thiết đô thị tạo một số điểm nhấn cao tầng trên các trục tuyến phù hợp quy chế quản lý quy hoạch - kiến trúc công trình cao tầng được ban hành.

Theo Phó Giám đốc Sở Quy hoạch – Kiến trúc Hà Nội Nguyễn Trọng Kỳ Anh, chức năng chủ yếu của quy hoạch phân khu 4 quận nội đô là giá trị về lịch sử văn hóa. Trong đó, chức năng chủ yếu là thương mại, dịch vụ, du lịch kết hợp với nhà ở, các công trình công cộng phục vụ cộng đồng dân cư.

Riêng khu vực Hồ Gươm và vùng phụ cận, được xác định là vùng thắng cảnh nổi tiếng của Hà Nội. Tại đây có chức năng chủ yếu là trung tâm văn hóa hành chính, thương mại, dịch vụ, du lịch kết hợp lịch sử - văn hóa, tôn giáo tín ngưỡng. Đối với khu phố cũ có chức năng, di tích lịch sử - văn hóa, tôn giáo tín ngưỡng, biệt thự, nhà ở, cơ quan, dịch vụ thương mại, tài chính...

“Về không gian kiến trúc, cảnh quan, thiết kế đô thị, quan điểm khi quy hoạch là bảo tồn và phát triển; trong đó, có số khu vực đặc thù, đồ án quy định kiến trúc cảnh quan, thiết kế riêng như khu vực phố cổ, Hồ Gươm và vùng phụ cận. Với khu phố cũ, nhà được phép xây từ 4 đến 6 tầng (16-22 m). Các khu vực hạn chế phát triển còn lại được xây nhà cao từ 5 đến 7 tầng (20-25 m). Đáng chú ý, theo phân khu quy hoạch tại 4 quận, xác định cần giảm khoảng 215.000 dân trong giai đoạn 2020-2030, chỉ còn 672.000 người”, ông Nguyễn Trọng Kỳ Anh cho biết thêm. Như vậy, trong gần 10 năm tới, Hà Nội sẽ giảm khoảng 215.000 người trong 4 quận nội thành.

Theo Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội Lưu Quang Huy, ngoài giải pháp di dân ra bên ngoài khu vực nội đô lịch sử, khi thực hiện các dự án giải phóng mặt bằng để mở đường, đầu tư phát triển các dự án công cộng, hạ tầng xã hội của Thành phố và địa phương, cần triển khai các giải pháp đồng bộ nhằm giãn dân cơ học. Cụ thể là triển khai đồng bộ các chủ trương di dời trường đại học, bệnh viện, trụ sở bộ, ngành… ra khỏi khu vực nội đô lịch sử.

Đối với giải pháp giãn dân khỏi khu vực nội đô lịch sử, quan điểm của Thành phố là từ năm 2020-2030 khi Hà Nội đang từng bước triển khai các dự án: Di dân, giải phóng mặt bằng để mở đường theo quy hoạch, tái thiết đô thị; di dời các cơ sở công nghiệp, trường đại học, bệnh viện, trụ sở bộ ngành; phát triển đường sắt đô thị tại khu vực Nội đô. Phát triển các chuỗi đô thị phía Bắc sông Hồng, phía Đông đường Vành đai 4 và các đô thị vệ tinh… Trước mắt cần từng bước thực hiện lộ trình giảm dân trong khu vực theo định hướng Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô. Về lâu dài, khi thành phố triển khai đồng bộ các Dự án trên sẽ dần thu hút dân số dịch chuyển ra; khi đó cần kiểm soát quy mô dân số tại các khu vực theo đúng quy hoạch được duyệt.

Cần sự đồng thuận từ nhân dân

Đánh giá về những “nút thắt” trong việc triển khai theo quy hoạch, trao đổi với phóng viên Tạp chí Hải quan, TS, KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, vấn đề khó khăn khi thực hiện là giải phóng mặt bằng, nguồn vốn và kế hoạch tổ chức thực hiện. Vì vậy, việc di dời dân cư khỏi khu vực nội đô là một bài toán khó. Để triển khai hiệu quả việc di dời người dân khỏi 4 quận nội đô theo Đồ án quy hoạch phân khu đô thị nội đô lịch sử, cần sự đồng thuận từ nhân dân và nỗ lực của các cấp chính quyền.

Phân tích rõ hơn về những khó khăn khi triển khai di dời người dân ra khỏi 4 quận nội đô theo quy hoạch, theo Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam, chủ trương di dời các trụ sở bộ, ngành… ra khỏi khu vực nội đô lịch sử sang địa điểm mới xa khu dân cư hơn đã có từ lâu nhưng vẫn chưa thực hiện được là do nhiều nguyên nhân. Trong đó, việc di dời các trụ sở phải kèm theo đó điều chỉnh lại vấn đề di chuyển của cán bộ công nhân viên. Ở nhiều nước trên thế giới, khi di dời các bộ ngành, trụ sở cơ quan ra ngoại thành là phải bố trí các khu đô thị mới gần đó, khu nhà ở để phục vụ cho cán bộ, nhân viên. Với đề án quy hoạch lần này, Hà Nội cũng đã có tính đến việc xây dựng các trụ sở mới gần các khu đô thị nhưng các cơ chế chính sách thuận lợi để cho người dân di dời nơi ở theo nơi làm việc cũng đang là vấn đề cần phải xem xét.

“Còn đối với người dân, ở những khu vực mới, để hấp dẫn người tái định cư, thành phố cần đảm bảo đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, tạo điều kiện và hướng tới chất lượng cuộc sống cao. Đặc biệt phải liên kết thuận tiện giữa hệ thống giao thông với nội đô; gắn kết văn hóa, kiến trúc truyền thống nơi ở cho người tái định cư. Điều này sẽ giúp người dân dù có di rời khỏi nội đô nhưng vẫn có những mối liên hệ mật thiết với khu vực này”, TS, KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam kiến nghị.