Cụ thể, bắt đầu từ ngày 1/11, các lô vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật bị nhiễm cỏ dại Cirsium arvense sẽ bị áp dụng biện pháp xử lý là tái xuất. Đồng thời, Cục Bảo vệ thực vật báo cáo Bộ NN&PTNT xem xét, ra quyết định tạm ngừng NK các loại vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật bị nhiễm cỏ dại Cirsium arvense.

Tính từ đầu năm đến nay, Việt Nam đã NK khoảng 4 triệu tấn lúa mì, trong đó cơ quan kiểm dịch phát hiện tới 1,2 triệu tấn (chiếm 30%) có chứa cỏ Cirsium arvense. Tiêu thụ bột mì trên thị trường Việt Nam ngày càng tăng. Bởi vậy, thông tin phải tái xuất lô hàng, thậm chí tạm ngừng NK lúa mì nêu trên khiến cho hầu hết DN NK lúa mì hoang mang, lo lắng. Đa phần DN cho rằng, việc cấm NK sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động kinh doanh, thậm chí DN có thể phải ngưng hoạt động, giải thể. Các DN kinh doanh, sản xuất bột mì sẽ có văn bản đề nghị lùi lại thời hạn áp dụng quy định để có được hướng xử lý phù hợp, gỡ khó cho DN.

Theo tìm hiểu của phóng viên, không hẳn cơ quan quản lý nhà nước đường đột thông báo phải tái xuất lô hàng hay có thể tạm dừng NK lúa mì mà chưa hề suy nghĩ đến tác động tới DN. Đại diện Cục Bảo vệ thực vật chia sẻ: Thực tế, nhiều lô hàng lúa mì NK từ Nga, Canada phát hiện có chứa cỏ Cirsium arvense, phía Cục Bảo vệ thực vật đã gửi thông báo, làm việc với các cơ quan chức năng của các quốc gia, yêu cầu sàng lọc, loại bỏ cỏ này. Ngoài ra, ngay từ tháng 5, Cục Bảo vệ thực vật đã thông báo tới các DN NK lùa mì về tình trạng thực tế và định hướng xử lý. Đây là động thái tạo điều kiện, hỗ trợ cho DN, để DN có thời gian chuẩn bị. Vị đại diện này còn nhấn mạnh, không thể để tình trạng NK lùa mì có chứa cỏ Cirsium arvense kéo dài thêm nữa. Các giải pháp mà DN có thể tính đến là NK lúa mỳ từ các quốc gia khác như Brazil, Australia, Kazakhstan... vốn được kiểm soát rất chặt chẽ, không có lẫn loại cỏ độc hại. Đặc biệt, DN NK phải làm việc kỹ càng, ký kết với đối tác XK để đảm bảo hàng XK sang Việt Nam khi có vấn đề gì thì đơn vị XK phải chịu trách nhiệm.

Cỏ Cirsium arvense được chứng minh là loài nguy hại, gây hại cho 27 loại cây trồng khác nhau. Việt Nam là nước nông nghiệp với nhiều loại nông sản XK tỷ USD. Bởi thế, ngăn chặn loại cỏ này xâm nhập rõ ràng là điều cần thiết. Trong câu chuyện này, mỗi lập luận, quan điểm được DN và cơ quan quản lý đưa ra đều có lý do riêng, nhìn nhận từ góc độ khác nhau. Vẫn biết, để DN có thể đổi thay nguồn NK hay làm việc với đối tác XK là điều không dễ dàng trong "một sớm, một chiều". Tuy nhiên, sòng phẳng mà nói, cơ quan quản lý nhà nước báo trước nửa năm để DN có thể dựng xây hướng xử lý cũng là điều rất đáng ghi nhận. Thay vì chỉ tập trung bảo vệ quan điểm của riêng mình, đôi bên cần đẩy mạnh trao đổi thông tin, nỗ lực hơn nữa trong dựng xây tiếng nói chung. Làm được như vậy, mới có thể vừa nâng cao sức cạnh tranh cho DN, ngành hàng trong hội nhập, vừa bảo vệ tốt nền sản xuất trong nước.