Hội nghị thượng đỉnh G20 ban đầu dự kiến có sự tham dự của cả Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Tuy nhiên thông tin về sự kiện sẽ không còn xuất hiện trong chương trình nghị sự chính thức được Saudi Arabia công bố.

Một hội nghị trực tuyến giữa các bộ trưởng G20 do Bộ trưởng Năng lượng Arab Saudi Abdulaziz bin Salman (thứ ba từ trái sang) chủ trì hôm 10/4. Ảnh: AFP.

Trung Quốc cho rằng, quyết định của Mỹ ngừng tài trợ cho Tổ chức Y tế thế giới là nhằm đánh lạc hướng dư luận khỏi sự yếu kém trong việc quản lý cuộc khủng hoảng do Covid-19 tại nước này, cũng như là nhằm đổ lỗi cho Trung Quốc. Tuy nhiên, Mỹ tới nay vẫn một mực cho rằng Tổ chức Y tế thế giới đã quá thiên vị Trung Quốc và Trung Quốc phải chịu trách nhiệm về những tổn thất nặng nề mà dịch Covid-19 gây ra.

Quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc đang ngày càng trở nên xấu hơn và theo các nhà phân tích, điều này là rất đáng lo ngại và tương lai thậm chí còn trở nên tồi tệ hơn. Hội nghị thượng đỉnh trực tuyến đầu tiên của G20 để bàn cách ứng phó với đại dịch Covid-19 đã diễn ra hôm 26/3, với cam kết “làm bất cứ điều gì để vượt qua đại dịch”, đồng thời tung ra gói hỗ trợ 5.000 tỷ đôla để vực dậy kinh tế toàn cầu.

Tuy nhiên cũng kể từ thời điểm đó, vấn đề về vai trò của Tổ chức Y tế thế giới đã trở thành tâm điểm của những cuộc tranh cãi gay gắt giữa Mỹ và Trung Quốc. Đỉnh điểm là tuyên bố của Tổng thống Donald Trump đình chỉ tài trợ của Mỹ cho cơ quan Liên Hợp Quốc này, với lý do đưa thông tin sai lệnh về virus nhằm phục vụ lợi ích của Trung Quốc.

Nhà lãnh đạo Mỹ hồi đầu tuần một lần nữa nhấn mạnh, những người nộp thuế ở Mỹ đã đóng góp từ 400 triệu đến 500 triệu USD mỗi năm cho Tổ chức Y tế thế giới. Ngược lại, Trung Quốc chỉ đóng góp khoảng 40 triệu USD mỗi năm và thậm chí còn ít hơn. Là nhà tài trợ hàng đầu của Tổ chức Y tế thế giới, Mỹ yêu cầu cơ quan này phải có trách nhiệm giải trình đầy đủ.

Chính phủ Trung Quốc ngay sau đó tuyên bố sẽ cung cấp thêm 30 triệu USD cho Tổ chức Y tế thế giới để tài trợ cho cuộc chiến chống Covid-19, đồng thời kêu gọi Mỹ không nên đi ngược lại cộng đồng quốc tế bằng cách gây nguy hại cho Tổ chức Y tế thế giới.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng nhấn mạnh: “Mỹ yêu cầu WHO thực hiện trách nhiệm giải trình vì cho rằng mình là nước đóng góp lớn nhất. Đây là tâm lý bá quyền điển hình. Vào thời điểm hiện nay, việc hỗ trợ WHO sẽ cho phép chúng ta cứu được nhiều mạng sống hơn và ngăn chặn đại dịch Covid-19 lan rộng hơn. Đây cũng là lý do Trung Quốc quyết định tăng cường hỗ trợ cho WHO. Chúng tôi hi vọng Mỹ sẽ không đi ngược lại với cộng đồng quốc tế”.

Theo các nhà nghiên cứu tại Đại học Bắc Kinh, quan hệ Mỹ- Trung đã xấu đi trong nhiều năm và sự bùng phát của Covid-19 đáng nhẽ phải là cơ hội hợp tác, thì nay lại khiến điều này trở nên tồi tệ hơn. Nếu ông Donald Trump tái đắc cử trong cuộc bầu cử Tổng thống vào cuối năm nay, thì quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc có thể leo thang thành một cuộc đối đầu toàn diện.

Bên cạnh Hội nghị thượng đỉnh G20 hồi cuối tháng 3, Saudi Arabia đã tổ chức một loạt cuộc họp trực tuyến cấp bộ trưởng y tế, thương mại, tài chính, nông nghiệp và lao động nhằm đánh giá nguy cơ và đưa ra các biện pháp ứng phó với tác động của dịch Covid-19. Một Hội nghị cấp cao trực tiếp của các nhà lãnh đạo G20 đã được lên kế hoạch tại Saudi Arabia vào ngày 21-22/11./.