Hơn nữa, do chất lượng gỗ thấp, kích thước gỗ nhỏ nên chỉ có 30-40% nguyên liệu trong nước được sử dụng trực tiếp để chế biến sản phẩm. Điều này đã làm tăng sự phụ thuộc vào gỗ nhập khẩu lên tới 80%. Không chỉ ngành gỗ, ngành dệt may cũng đang phải nhập khẩu gần như 100% bông và 40% xơ polyester. Việt Nam xuất khẩu được 80-90% sợi sản xuất nhưng vẫn phải nhập khẩu khoảng 60% cho nhu cầu trong nước.

Rõ ràng, việc phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu khiến doanh nghiệp không những gặp phải những khó khăn về giá nguyên liệu, có nguy cơ đẩy giá sản phẩm lên cao mà còn phải chịu những rào cản chi phí khác như giá điện, logistics, lãi suất ngân hàng, chi phí nhân công… có nguy cơ tăng cao trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều bất ổn.

Theo các chuyên gia, rào cản về chi phí kinh doanh cao khiến doanh nghiệp Việt Nam có nguy cơ bị mất đơn hàng, hàng hóa của Việt Nam giảm khả năng cạnh tranh, các đối tác có thể nhìn vào giá thành để xoay chuyển sang các quốc gia khác trong khu vực. Theo các doanh nghiệp, cùng với các yếu tố về phát triển bền vững, nguồn gốc xuất xứ thì lợi thế giá rẻ vẫn là mối quan tâm lớn của các đối tác và doanh nghiệp khi muốn hợp tác, đưa hàng hóa vào các chuỗi phân phối ở nước ngoài.

Tất nhiên, các doanh nghiệp và cơ quan chức năng không thể chỉ nhìn vào mặt giá thành thấp để tăng sức cạnh tranh mà phải nhìn theo hướng dài hạn. Các doanh nghiệp và cơ quan chức năng cần đồng lòng vào cuộc, vừa tái cơ cấu sản xuất, vừa phải tái cơ cấu vùng sản xuất, vùng nguyên liệu cũng như đưa ra những hỗ trợ về giảm chi phí, tăng năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Những giải pháp này phải mang lại hiệu quả, thiết thực nhưng vẫn phải phù hợp với thông lệ quốc tế và các quy tắc theo các Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã và sẽ ký kết.