chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh

Ông đánh giá gì về đề xuất của Chính phủ giảm 2% thuế GTGT trong nửa cuối năm 2023?

- Việc giảm thuế GTGT có ý nghĩa rất quan trọng đối với người tiêu dùng, vì việc giảm thuế GTGT cho các hàng hóa nghĩa là giá cả sẽ hạ xuống, người tiêu dùng sẽ được mua hàng hóa với giá rẻ hơn, từ đó người tiêu dùng tiết kiệm được tiền, họ sẽ tăng cường mua hàng hóa để thúc đẩy tiêu dùng cuối cùng của xã hội tăng lên. Đối với DN, trong thời gian qua, việc giảm thuế GTGT sẽ có tác động nhiều chiều. Trước hết, thị trường xuất khẩu của chúng ta còn rất nhiều khó khăn khiến chúng ta phải quay lại với thị trường trong nước. Việc giảm thuế sẽ giúp tiêu thụ của thị trường trong nước tăng lên, tạo điều kiện cho các DN tốt hơn. Bên cạnh đó, giảm thuế GTGT giúp chi phí đầu vào của DN cũng được giảm, giúp giá thành sản xuất cũng giảm theo, giúp DN chỉ cần chuẩn bị một lượng vốn ít hơn trước đây nhưng vẫn đảm bảo được nhu cầu vật tư hàng hóa như cũ. Như vậy, DN được lợi nhiều chiều từ chính sách này. Không những giảm vốn đầu tư, đầu ra lại được đẩy mạnh, việc tiêu thụ hàng hóa tốt hơn. Còn xã hội, Nhà nước được lợi là kích thích, đẩy mạnh được sản xuất và tiêu dùng, trên cơ sở đó tạo ra sự hồ hởi, phấn khởi đoàn kết của toàn dân, của người tiêu dùng cũng như của doanh nghiệp.

Với mức giảm thuế này, Chính phủ đã tính đến mức giảm thu ngân sách, từ đó đảm bảo được khả năng thu của ngân sách nhà nước không bị sụt giảm nhiều, đáp ứng các nhu cầu chi tiêu của quốc gia.

Theo ông, việc giảm thuế GTGT sẽ tác động ra sao đến toàn bộ nền kinh tế?

- Như tôi đã đề cập, đối với toàn nền kinh tế thì giảm thuế GTGT sẽ làm cho giá cả hàng hóa giảm đi, từ đó kéo giảm mặt bằng giá cả của nền kinh tế, làm cho lạm phát của nền kinh tế giảm. Tất nhiên, điều quan trọng nhất là nó đã thực hiện được việc khuyến khích, khôi phục và tăng trưởng kinh tế của Chính phủ, tạo ra sự phấn khởi của người tiêu dùng và DN trong quá trình khôi phục và tăng trưởng kinh tế. Chính các DN cũng nhìn thấy Chính phủ và các bộ, ngành đã đồng hành với mình. Điều này thể hiện sự đồng lòng nhất trí của toàn xã hội trong quá trình khôi phục và tăng trưởng.

Có ý kiến cho rằng trong bối cảnh hiện nay, chính sách giảm thuế GTGT 2% có thể cũng không có nhiều tác dụng do khả năng và nhu cầu tiêu dùng của người dân đang hạn chế, lượng cầu thấp, đặc biệt là lượng cầu bất động sản, ông nghĩ sao về điều này?

- Tôi cho rằng việc kích thích nền kinh tế là vấn đề quan trọng nhất hiện nay. Rõ ràng với mức tăng trưởng của tiêu dùng và dịch vụ cuối cùng trong 3 tháng đầu năm khoảng 11,9% thì với mức giảm 2% thuế GTGT, chúng tôi cho rằng nó sẽ giúp tăng trưởng tiêu dùng và dịch vụ cuối cùng tương đối cao trong thời gian tới, qua đó tác động tới tăng trưởng GDP. Nó giúp đẩy mạnh cầu cho sản xuất và góp phần thay đổi quá trình tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế. Tất nhiên chính sách nào cũng phải tính toán một cách toàn diện các cân đối vĩ mô trong nền kinh tế cũng như các tác động ảnh hưởng của nó, vì thế với mức giảm thuế GTGT 2%, hy vọng sẽ có tác động tốt đến quá trình hồi phục và tăng trưởng của nền kinh tế ngay trong thời gian tới khi có thông tin chính thức về giảm thuế GTGT.

Một số ý kiến cho rằng, để hỗ trợ tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp, mức giảm thuế có thể xem xét tính toán từ mức 2% - 5%, ông đánh giá như thế nào về kiến nghị này?

- Về vấn đề này, trước hết cần phải nói rõ, bất kỳ một quốc gia nào cũng đều cần có thuế để phục vụ các nhu cầu chi tiêu của bộ máy quản lý nhà nước. Chính phủ đã tính toán để cân đối các khoản thu ngân sách trong thời gian cuối năm 2023 và các khoản chi tiêu đáp ứng nhu cầu cho các chi tiêu công mà Nhà nước cần phải chi tiêu. Và với mức giảm thuế GTGT 2%, tôi cho rằng liều lượng cũng đủ để đảm bảo có thể kích thích tiêu dùng cũng như kích thích sản xuất trong nước một cách phù hợp. Mức giảm thuế phải được cân đối một cách toàn diện với nền kinh tế. Chính phủ cũng tính toán rằng với mức giảm 2% thì chúng ta đã có một khoản khoảng 24 nghìn tỷ đồng để hỗ trợ cho nền kinh, tiêu dùng phục hồi và tăng trưởng. Đây là con số không hề nhỏ.

Theo đề xuất của Chính phủ thì chính sách giảm 2% thuế GTGT sẽ được áp dụng trong sáu tháng, từ 1/7/2023 đến 31/12/2023. Có ý kiến lo ngại việc áp dụng chính sách này trong vòng 6 tháng là chưa đủ dài và chưa đủ độ trễ để chính sách phát huy tác dụng hỗ trợ DN? Ông đánh giá như thế nào về điều này?

- Như tôi đã nói, vấn đề quan trọng khi ban hành luật, chúng ta phải tính toán một cách toàn diện và phải tính thời gian phù hợp. Bản thân thuế GTGT khi được ban hành và đưa vào áp dụng thì ngay lập tức đã tác động đến đời sống xã hội, nghĩa là ngay lập tức từ ngày 1/7/2023, khi chính sách giảm thuế GTGT được áp dụng thì hàng hóa sẽ được giảm giá ngay. Bên cạnh đó, việc áp dụng chính sách này trong vòng 6 tháng như tôi đã nói cũng là thời gian đủ dài, đủ lớn để kích thích tăng trưởng cho nền kinh tế. Khi đưa ra phương án này Chính phủ, Bộ Tài chính đã có tính toán việc giảm thuế sẽ làm giảm số thu ngân sách mỗi tháng vào khoảng 4.000 tỷ đồng. Đây là một con số rất lớn, để có thể áp dụng, chúng ta phải tính toán cân đối thu chi trong bối cảnh nhu cầu chi tiêu rất lớn trong thời gian tới của ngân sách nhà nước để nhìn nhận một cách phù hợp, đảm bảo hài hòa cả Nhà nước, DN và người tiêu dùng.

Việc xây dựng chính sách giảm thuế GTGT trong 6 tháng là sự cố gắng của Chính phủ trong việc hỗ trợ nền kinh tế, hỗ trợ cho hồi phục và tăng trưởng. Rõ ràng, với mức hỗ trợ này, chúng ta cũng hy vọng hàng hóa sẽ giảm khoảng 1,7% so với thời gian trước và từ đó sẽ góp phần làm giảm lạm phát. Chúng tôi cũng hy vọng trong năm nay, lạm phát chỉ nằm trong mức 3,5-3,8%, trong mức Quốc hội và Chính phủ đã đề ra, từ đó góp phần hồi phục và tăng trưởng.

Vấn đề khó khăn nhất trong thời gian đầu năm vừa qua là các đơn hàng xuất khẩu của chúng ta đang gặp khó khăn, làm cho hàng hóa ứ đọng, vòng quay vốn bị ngưng trệ. Với việc giảm giá hàng tiêu dùng trong nước thì sản lượng tiêu thụ sẽ tăng lên, hàng hóa của các DN vào thị trường nội địa sẽ tốt lên. Hy vọng từ nay đến cuối năm, nhờ những chính sách hỗ trợ của Chính phủ cho người dân và DN, trong đó có chính sách giảm thuế GTGT 2% cũng như việc giảm gần 40 loại phí, lệ phí và các giải pháp chính sách tài chính tiền tệ khác sẽ giúp cho nền kinh tế của chúng ta tăng trưởng tốt hơn. Chúng tôi cũng hy vọng rằng với đà hồi phục hiện nay, nền kinh tế của Việt Nam sẽ đạt được mục tiêu của Chính phủ trong tăng trưởng kinh tế.

Xin cảm ơn ông!