Từng bước hiện đại hóa quản lý gia công, sản xuất xuất khẩu
	Chú trọng hỗ trợ tạo thuận lợi cho doanh nghiệp gia công, sản xuất xuất khẩu, chế xuất

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Phương Anh

Số doanh nghiệp chiếm tỷ lệ lớn

Chiếm hơn 10% trên tổng số doanh nghiệp xuất nhập khẩu, doanh nghiệp gia công, sản xuất xuất khẩu, chế xuất đóng góp tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất nhập khẩu. Số lượng doanh nghiệp mở tờ khai theo loại hình gia công, sản xuất xuất khẩu, chế xuất trong năm 2021 là 10.109 doanh nghiệp; năm 2022 số doanh nghiệp mở tờ khai theo loại hình này tăng gần 2% lên 10.295 doanh nghiệp.

Theo Cục Giám sát quản lý về hải quan, hiện nay cơ sở dữ liệu về doanh nghiệp, hệ thống thông tin doanh nghiệp không tập trung đang nằm rải rác ở các chương trình, hệ thống nghiệp vụ khác nhau của ngành. Bên cạnh đó công tác thu thập thông tin doanh nghiệp ở một số cục hải quan địa phương chưa được chú trọng mà chỉ đang tập trung vào công tác thông quan. Do đó công tác thu thập thông tin doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn và chưa đạt hiệu quả quản lý.

Bên cạnh đó, việc kiểm tra cơ sở sản xuất, năng lực sản xuất của doanh nghiệp và xây dựng được một hệ thống thông tin doanh nghiệp thống nhất là một yêu cầu quan trọng trong quá trình thu thập thông tin doanh nghiệp. Qua đó kịp thời phát hiện và ngăn chặn các hành vi gian lận qua loại hình này.

Phát biểu tại hội thảo, Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan Âu Anh Tuấn cho biết, hoạt động gia công, nhập nguyên liệu để sản xuất xuất khẩu, chế xuất phát sinh tại hầu hết các địa bàn cả nước. Để theo dõi, quản lý được số lượng lớn doanh nghiệp này đòi hỏi cơ quan Hải quan phải có phương thức và biện pháp quản lý phù hợp.

Do đó, tại hội thảo này, đại diện các đơn vị thuộc Tổng cục Hải quan tham gia hội thảo sẽ trao đổi về phương thức quản lý đối với doanh nghiệp thực hiện hoạt động gia công, sản xuất xuất khẩu, chế xuất; thu thập, phân tích, đánh giá thông tin về doanh nghiệp để áp dụng biện pháp quản lý phù hợp. Kỹ năng kiểm tra cơ sở sản xuất, năng lực sản xuất; biện pháp theo dõi, quản lý và mối quan hệ giữa lượng nguyên liệu, vật tư nhập khẩu, sản phẩm xuất khẩu với năng lực sản xuất.

Đại diện Cục Giám sát quản lý về hải quan cho biết, đây là nội dung rất quan trọng để quản lý có hiệu quả hoạt động gia công, sản xuất xuất khẩu của doanh nghiệp.

Chia sẻ kinh nghiệm hướng tới hải quan số

Bên cạnh đó, các đơn vị cũng trao đổi thực trạng cũng như kinh nghiệm kiểm tra báo cáo quyết toán, kiểm tra tình hình sử dụng tồn kho nguyên liệu, vật tư, máy móc, thiết bị và hàng hoá xuất khẩu; cách thức tổ chức một cuộc kiểm tra báo cáo quyết toán, kiểm tra tình hình sử dụng tồn kho nguyên liệu, vật tư; kỹ năng kiểm tra về định mức thực tế, kiểm tra xác định nguyên liệu, vật tư, sản phẩm dở dạng trên dây chuyền; kỹ năng đọc và phân tích số liệu trên các tài khoản kế toán của doanh nghiệp.

Mặt khác, vấn đề cách thức xử lý nguyên liệu, vật tư dư thừa, phế liệu, phê phẩm, máy móc, thiết bị của doanh nghiệp gia công, sản xuất xuất khẩu, chế xuất cũng được trao đổi tại hội thảo này. Qua đó các đơn vị chia sẻ kinh nghiệm, biện pháp đấu tranh với doanh nghiệp trong việc lợi dụng chính sách ưu đãi cho hàng hoá gia công, sản xuất xuất khẩu như: việc bán thanh lý nguyên liệu, vật tư nhưng thực chất là hoạt động kinh doanh; kiểm soát phế liệu, phế phẩm của doanh nghiệp... Kinh nghiệm quản lý, giám sát đối với nguyên liệu, vật tư, máy móc, thiết bị, phế liệu, phế phẩm tiêu huỷ, bán tiêu thụ nội địa.

Phương pháp ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý, theo dõi đối với hàng hóa gia công, sản xuất xuất khẩu đã từng bước được các đơn vị hải quan địa phương ứng dụng và mang lại hiệu quả trong quản lý hải quan cũng như tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Về công tác quản lý hải quan đối với doanh nghiệp chế xuất, theo Cục Giám sát quản lý về hải quan, các vấn đề trọng tâm được thảo luận bao gồm: công tác quản lý, theo dõi, giám sát đối với doanh nghiệp chế xuất thông qua hệ thống camera; các biện pháp bảo mật dữ liệu thông tin doanh nghiệp chế xuất; thủ tục hải quan liên quan đến hàng hóa đưa vào, đưa ra doanh nghiệp chế xuất.

Về quản lý hải quan đối với hình thức xuất nhập khẩu tại chỗ, đại diện các đơn vị đã thảo luận về công tác quản lý, kiểm soát tờ khai xuất nhập khẩu tại chỗ; kinh nghiệm xử lý các trường hợp tờ khai xuất nhập khẩu tại chỗ còn treo trên hệ thống; xử lý trong trường hợp doanh nghiệp bỏ trốn, phá sản...

Tại hội thảo, đại diện Cục Hải quan Hải Phòng đã chia sẻ kinh nghiệm phương thức quản lý, thu thập, phân tích, đánh giá thông tin đối với doanh nghiệp gia công, sản xuất xuất khẩu, chế xuất; kỹ năng kiểm tra cơ sở sản xuất, năng lực sản xuất để phát hiện bất cập so với thực tế hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp.

Cục Hải quan Bình Dương cũng chia sẻ kinh nghiệm ứng dụng công nghệ thống tin vào quản lý hàng hóa gia công, sản xuất xuất khẩu, chế xuất. Cục Hải quan TP HCM thông tin về công tác quản lý, kiểm soát tờ khai xuất nhập khẩu tại chỗ; kinh nghiệp xử lý các tờ khai xuất nhập khẩu tại chỗ còn tồn đọng; xây dựng phần mềm theo dõi, quản lý hiệu quả tờ khai xuất nhập khẩu tại chỗ...