Cục Hải quan Đồng Nai áp dụng quy trình quản lý hiện đại để tạo thuận lợi cho DN. Ảnh: N.H

Nhiều tác động kéo giảm số thu

Năm 2023, trong bối cảnh kinh tế thế giới cũng như trong nước vẫn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, tình hình sản xuất kinh doanh của các DN trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đối mặt với nhiều khó khăn. Chuỗi cung ứng toàn cầu chưa phục hồi hoàn toàn khiến giá cả nhóm hàng nguyên vật liệu đầu vào phục vụ sản xuất vẫn duy trì ở mức cao, đơn hàng tiếp tục bị cắt giảm do khó khăn tài chính của đối tác chưa được khắc phục… đã dẫn tới nhiều hệ lụy cho hoạt động sản xuất kinh doanh, xuất nhập khẩu của các DN tại Cục Hải quan Đồng Nai.

Số liệu thống kê của Cục Hải quan Đồng Nai cho thấy, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu trong 11 tháng năm 2023 đạt 31.332 triệu USD, giảm 15,66% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, kim ngạch xuất nhập khẩu chịu thuế có mức giảm tới gần 21%, chỉ đạt 5.854 triệu USD. Mức giảm tập trung chủ yếu ở các mặt hàng chủ lực, có đóng góp lớn về số thu của đơn vị như nguyên liệu, máy móc thiết bị, phụ tùng nhập khẩu phục vụ sản xuất; xe máy, linh kiện, phụ tùng xe máy; linh kiện, phụ tùng ô tô…

Thêm vào đó, theo báo cáo của Cục Hải quan Đồng Nai, nguồn thu của đơn vị chủ yếu từ thuế Giá trị gia tăng (GTGT), nhưng từ đầu năm 2023, số lượng các dự án đầu tư mới trên địa bàn không nhiều, dẫn đến việc thu thuế GTGT từ hoạt động nhập khẩu máy móc thiết bị tạo tài sản cố định của các dự án đầu tư cũng giảm. Cụ thể, trong năm tại đơn vị chỉ phát sinh 8 danh mục miễn thuế nhập khẩu cho các dự án đầu tư mở rộng sản xuất tại tỉnh Đồng Nai, trị giá khoảng 52 triệu USD, tương đương số thuế GTGT khoảng 120 tỷ đồng.

Việc điều chỉnh thuế suất thuế GTGT từ 10% xuống 8% cũng tác động không nhỏ đến nhiệm vụ thu ngân sách của Cục Hải quan Đồng Nai trong năm 2023. Tính từ tháng 7 đến hết tháng 10/2023, số thu thuế GTGT tại đơn vị đã giảm khoảng 250 tỷ đồng, chủ yếu ở các nhóm hàng máy móc thiết bị, hóa chất, giấy… Thêm vào đó, nguồn thu chủ yếu từ nguyên liệu, vật tư nhập khẩu có thuế để phục vụ sản xuất hàng tiêu thụ trong nước, với mức thuế suất thuế nhập khẩu bình quân rất thấp (1,16%), do Việt Nam tham gia các Hiệp định thương mại tự do với các nước, với việc cam kết các dòng hàng dần tiến tới mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt là 0%.

Từ những tác động kể trên, tổng số thu NSNN của Cục Hải quan Đồng Nai tính đến ngày 18/12 mới chỉ đạt được 18.050 tỷ đồng, giảm trên 21% so với cùng kỳ năm 2022 và chỉ đạt 79% dự toán được giao trong năm nay (22.850 tỷ đồng). Ước tính đến cuối năm 2023, số thu dự kiến cũng chỉ đạt được 19.000 tỷ đồng, giảm 19,2% so với năm 2022 và hoàn thành được 83,1% dự toán.

Sẵn sàng các giải pháp cho năm 2024

Theo đánh giá của lãnh đạo Cục Hải quan Đồng Nai, trong năm 2024, dự báo nền kinh tế trong nước tiếp tục đối mặt với những thách thức và khó khăn mới do còn tiềm ẩn nhiều rủi ro khó lường. Các cuộc xung đột tại một số khu vực sẽ tiếp tục tác động xấu đến thị trường tài chính, đẩy giá nguyên liệu đầu vào và lạm phát toàn cầu tăng cao. Điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế và hoạt động xuất nhập khẩu cả nước nói chung và địa bàn tỉnh Đồng Nai nói riêng.

Trong bối cảnh đó, ông Cao Ngọc Tâm, Trưởng phòng Thuế xuất nhập khẩu, Cục Hải quan Đồng Nai cho biết, đơn vị đã sẵn sàng các giải pháp để triển khai ngay khi nhận quyết định giao dự toán thu NSNN năm 2024 từ Bộ Tài chính, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ.

Cụ thể, đơn vị sẽ tiếp tục cải cách mạnh mẽ, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan theo hướng hiện đại, công khai, minh bạch, giải quyết kịp thời vướng mắc phát sinh thuộc thẩm quyền liên quan đến thủ tục hải quan, chính sách thuế, công tác quản lý thuế, chế độ kế toán, chế độ hoàn thuế, miễn thuế, tháo gỡ khó khăn tạo điều kiện thuận lợi cho DN tham gia hoạt động xuất nhập khẩu. Ngoài ra, tiếp tục đẩy mạnh hợp tác với ngân hàng để thực hiện nộp thuế điện tử 24/7, thí điểm nộp thuế qua tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, đảm bảo cho người nộp thuế có thể nộp tiền thuế vào mọi lúc, mọi nơi, mọi phương tiện.

Đặc biệt, đơn vị sẽ triển khai các giải pháp bảo vệ nguồn thu bền vững, phát triển nguồn thu mới theo định hướng ổn định, lâu dài. Tập trung công tác hướng dẫn thủ tục hải quan, trả lời tháo gỡ vướng mắc tạo sự thống nhất, thuận lợi trong hoạt động xuất nhập khẩu, rút ngắn thời gian khai báo, thời gian thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu của các DN. Có kế hoạch tiếp xúc làm việc với các DN trên địa bàn chưa làm thủ tục tại đơn vị, tìm hiểu nguyên nhân để có những giải pháp hỗ trợ kịp thời, thu hút DN.

Cục Hải quan Đồng Nai cũng sẽ tiếp tục áp dụng các chuẩn mực quốc tế, quy trình quản lý hải quan hiện đại nhằm tạo thuận lợi tối đa cho cộng đồng DN nhưng vẫn đảm bảo giám sát, quản lý chặt chẽ theo đúng quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, để nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, chống thất thu trong triển khai nhiệm vụ thu NSNN, đơn vị sẽ tăng cường thu thập thông tin, xác định dấu hiệu rủi ro để có biện pháp kiểm tra, giám sát, kiểm soát; kiểm tra sau thông quan, thanh tra chuyên ngành, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại; tập trung kiểm tra về số lượng, trị giá, mã số, xuất xứ..., kiên quyết không để tình trạng thất thu xảy ra trên địa bàn.

Cục Hải quan Đồng Nai cũng sẽ rà soát, thực hiện kiểm tra tên hàng, mã số, mức thuế tại khâu thông quan, khâu sau thông quan để phát hiện và xử lý các trường hợp khai sai mã số, khai ngụy trang tên hàng hoặc khai tên hàng không rõ ràng, đầy đủ để được áp dụng mức thuế thấp hoặc được hưởng các mức thuế ưu đãi đặc biệt trong đó tập trung kiểm tra những mặt hàng thuộc danh mục hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu rủi ro về phân loại và áp dụng mức thuế.

Trong công tác trị giá, đơn vị tiếp tục thực hiện kiểm tra, tham vấn trị giá trong khi làm thủ tục hải quan, kiểm tra trị giá sau thông quan đối với những mặt hàng và DN có rủi ro khai báo sai về trị giá, nhằm xác định đúng trị giá hải quan, trị giá tính thuế; áp dụng các biện pháp kiểm tra, xác minh về tính chính xác, trung thực của thông tin xác định trị giá hải quan do DN xuất trình để phòng ngừa và phát hiện các trường hợp có gian lận giá, từ đó có biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật.