Công chức Hải quan Hữu Nghị thực hiện soi chiếu container hàng hóa bằng máy soi chiếu di động. Ảnh: H.Nụ

Phát hiện nhiều vi phạm

Theo đánh giá của Hải quan Lạng Sơn, tình hình gian lận qua hoạt động XNK hàng hóa tại các cửa khẩu trên địa bàn thời gian qua diễn biến khá phức tạp. Nổi lên là tình trạng một số DN hoạt động XNK thực hiện các hành vi vi phạm như: khai sai về tên hàng, số lượng, chủng loại, mã số hàng hóa; NK hàng hóa thuộc danh mục cấm XNK; làm giả chứng từ, tài liệu thuộc hồ sơ hải quan; NK, quá cảnh hàng hóa vi phạm sở hữu trí tuệ… để đưa vào nội địa của Việt Nam tiêu thụ. Tất cả các hành vi gian lận trong quá trình làm thủ tục hải quan đều nhằm gian lận thuế để đưa hàng hóa có giá trị cao, hàng cấm vào nội địa Việt Nam tiêu thụ.

Điển hình, ngày 11/10, Công ty TNHH MTV XNK Bảo Sơn LS đăng ký tờ khai NK hàng hóa tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị đối với 3 mục hàng máy thu truyền hình, màn hình LED HDMI. Qua kiểm tra, công chức Hải quan nhận thấy Công ty TNHH MTV XNK Bảo Sơn LS không khai báo đủ thông tin mô tả hàng hóa. Ngày 31/10 Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị đã ra thông báo xác định trị giá đối với 3 mục hàng trên và xác định số tiền DN nộp thiếu trên 1,1 tỷ đồng. Xét thấy DN có hành vi “cố ý không khai hoặc khai sai về thuế đối với hàng hóa XNK” theo quy định tại điểm g khoản 1 Điều 200 Bộ luật Hình sự, ngày 29/11/2023 Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị đã chuyển vụ việc cho Cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an huyện Cao Lộc) theo thủ tục chuyển tin báo về tội phạm.

Trước đó, ngày 25/7/2023, Công ty TNHH XNK Phương Thảo LS đăng ký tờ khai NK tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị đối với 3 mục hàng là bóng đèn dây tóc. Qua kiểm tra, Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị phát hiện 3 mục hàng nêu trên không được NK, sản xuất và lưu thông theo quy định tại khoản 3 Điều 3 Quyết định số 04/2017/QĐ-TTg ngày 9/3/2017 của Thủ tướng Chính phủ, trị giá tang vật vi phạm đã được xác định gần 1,2 tỷ đồng. Xét thấy hành vi vi phạm của DN có dấu hiệu của tội buôn bán hàng cấm và vận chuyển hàng cấm, ngày 5/12/2023, Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị đã chuyển vụ việc cho Phòng Cảnh sát kinh tế (Công an tỉnh Lạng Sơn) theo thủ tục chuyển tin báo về tội phạm.

Cuối tháng 10 vừa qua, Công ty TNHH TM Phú Quý logistics đăng ký tờ khai NK lô hàng hóa thuốc lá điếu MARLBRO từ nước ngoài gửi tại kho ngoại quan tại khu vực cửa khẩu Chi Ma. Qua kiểm tra, Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma phát hiện lô hàng hóa NK này có dấu hiệu xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và đã ra quyết định chuyển hồ sơ vi phạm có dấu hiệu tội phạm cho cơ quan Công an để xử lý.

Từ những vụ việc phát hiện trên cho thấy, tình trạng DN XNK hàng hóa, nhất là các DN thực hiện NK hàng hóa qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh có hành vi gian lận qua kê khai hải quan vẫn còn nhiều. Cụ thể, chỉ tính từ đầu tháng 10 đến nay, Hải quan Lạng Sơn đã phát hiện, xử lý 163 vụ vi phạm lĩnh vực hải quan. Trong đó, các đơn vị hải quan cửa khẩu đã phát hiện, ngăn chặn 14 vụ việc DN NK hàng hóa gian lận số lượng, mã giá, nhãn mác, nhập hàng hóa vi phạm sở hữu trí tuệ…

Nỗ lực kiểm soát, ngăn chặn

Dự báo thời điểm cuối năm, và dịp tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024 đang tới gần, trước nhu cầu về hàng hóa trong nước tăng cao, tình trạng NK một số loại hàng hóa giá trị cao vào thị trường trong nước để tiêu thụ sẽ gia tăng. Để kịp thời phát hiện, ngăn chặn hành vi gian lận của các DN hoạt động lĩnh vực XNK hàng hóa qua các cửa khẩu, Hải quan Lạng Sơn chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tiếp tục bám sát chỉ đạo của các cấp, tăng cường tuần tra, kiểm soát, nắm tình hình… để kịp thời phát hiện, ngăn chặn hành vi gian lận của các DN.

Trao đổi với Tạp chí Hải quan, ông Vũ Tuấn Bình, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Lạng Sơn cho biết, để kịp thời ngăn chặn, Cục đã chỉ đạo các đơn vị hải quan cửa khẩu, các phòng nghiệp vụ… tiếp tục triển khai các biện pháp nghiệp vụ, phát hiện lô hàng có dấu hiệu vi phạm sẽ thực hiện chuyển luồng kiểm tra thực tế 100% lô hàng. Cùng đó, tiếp tục thu thập thông tin về DN, nhất là những DN thường xuyên thực hiện NK những nhóm hàng có thuế suất cao, có nguy cơ gian lận về trị giá, số lượng; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin qua công tác giám sát trực tuyến nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm.

Song song với những biện pháp trên, Hải quan Lạng Sơn cũng đã chỉ đạo các chi cục hải quan tại cửa khẩu, Chi cục Kiểm tra sau thông quan, Phòng Quản lý rủi ro… chủ động phối hợp với các lực lượng chức năng để trao đổi thông tin, kịp thời nắm bắt thông tin đối với các DN có dấu hiệu vi phạm, từ đó triển khai biện pháp ngăn chặn, xử lý.

Ngoài ra, Cục yêu cầu các đơn vị nghiệp vụ tăng cường công tác soi, chiếu container để kịp thời phát hiện, ngăn chặn các loại hàng cấm, hàng giả, hàng xâm phạm, gian lận sở hữu trí tuệ, hàng lậu cài cắm vào container… thông quan qua các cửa khẩu.

Đặc biệt, yêu cầu các chi cục thực hiện kiểm soát chặt hồ sơ hải quan từ khâu DN khai báo cho đến khâu thông quan, giải phóng hàng, tăng cường giám sát trực tuyến trên hệ thống để kịp thời phát hiện những DN gian lận trong quá trình kê khai hải quan; giám sát chặt chẽ tại các địa điểm kiểm tra, nơi tập kết hàng hóa; giám sát các kho chứa hàng hóa, đẩy mạnh giám sát cơ động nhằm ngăn chặn hiệu quả các hành vi buôn lậu, gian lận của các DN hoạt động XNK hàng hóa qua địa bàn tỉnh.