Công chức HQ cửa khẩu Mộc Bài kiểm tra seal hàng hóa quá cảnh. Ảnh T.D.

Nhiều khó khăn

Từ đầu năm đến 13/8, Chi cục Hải quan cửa khẩu Mộc Bài đã tiếp nhận và làm thủ tục 26.421 tờ khai hàng hóa quá cảnh với tổng trị giá trên 1,4 tỷ USD. Trong đó, hàng hóa đăng ký tờ khai tại nơi khác vận chuyển đến cửa khẩu Mộc Bài để làm thủ tục xuất qua Campuchia (hàng xuất quá cảnh) là 19.765 tờ khai, trị giá trên 935 triệu USD. Hàng nhập quá cảnh là 6.656 tờ khai, trị giá trên 465 triệu USD.

Theo Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Mộc Bài, hiện mỗi ngày, hàng hóa quá cảnh XNK qua cửa khẩu Mộc Bài trung bình khoảng 120 tờ khai, cộng với phương tiện vận chuyển hàng quá cảnh từ 230-290 phương tiện cũng đang là những áp lực công việc cho công chức Hải quan trong thực hiện nhiệm vụ giám sát hàng hóa. Bởi lẽ, công chức vừa phải giám sát trực tiếp đối chiếu số seal hải quan, số seal của hãng tàu, vừa thực hiện xác nhận hàng qua khu vực giám sát vào hệ thống. Bên cạnh đó, tại cửa khẩu Mộc Bài hiện chưa được trang bị máy soi container và cân trọng tải xe, hàng hóa nên việc xác định khối lượng, trọng lượng hàng hóa đóng trong các container không thể xác định được hàng hóa phù hợp hay không phù hợp với khai báo mà chỉ giám sát thực tế tình trạng bên ngoài với hồ sơ và trên hệ thống về biển số kiểm soát của đầu kéo, xe tải, số hiệu container cũng như tình trạng của niêm seal hải quan, seal hãng vận chuyển. Điều này phát sinh rủi ro trong công tác giám sát hàng quá cảnh.

Hệ thống phân luồng tờ khai cho loại hình quá cảnh chỉ có 2 luồng là loại hình quá cảnh chỉ dừng lại ở việc kiểm tra chi tiết hồ sơ và giám sát hiện trạng bên ngoài hàng hóa. Cùng với đó là việc khai đại diện mã HS 4 số dẫn tới việc DN có thể dễ dàng lợi dụng để khai sai mặt hàng, chủng loại, số lượng hàng hóa nhằm thực hiện các hành vi quá cảnh hàng cấm, quá cảnh hàng có điều kiện...

Kịp thời ngăn chặn buôn lậu

Mặc dù gặp nhiều khó khăn, nhưng theo Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Mộc Bài Võ Thành Ngoạn, để thực hiện công tác giám sát, quản lý hàng quá cảnh, Chi cục đã áp dụng nhiều giải pháp siết chặt quản lý, hạn chế rủi ro như: Khi tiếp nhận những tờ khai xuất quá cảnh nếu có hàng hóa thuộc danh mục quản lý rủi ro, hàng trọng điểm, công chức đều báo cáo lãnh đạo Chi cục để có chỉ đạo thực hiện biện pháp giám sát, quản lý lô hàng phù hợp như áp tải chuyển giao cho phía Campuchia nhằm tránh hàng hóa quay lại và thẩm lậu vào Việt Nam tiêu thụ. Thường xuyên trao đổi thông tin với các Chi cục đăng ký mở tờ khai để có thông tin về lô hàng, phối hợp giám sát chặt chẽ. Đồng thời, tiếp nhận thông tin từ các Chi cục Hải quan nơi khác đối với những lô hàng trọng điểm quá cảnh được các Chi cục gửi thông tin phối hợp giám sát hàng qua cửa khẩu Mộc Bài. Khi hàng hóa thực xuất qua khu vực giám sát và nhập khẩu vào Campuchia, Chi cục có văn bản phản hồi để các đơn vị cung cấp thông tin biết.

Bên cạnh đó, đơn vị đã triển khai phối hợp với các lực lượng chức năng tại cửa khẩu trong công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại qua loại hình hàng quá cảnh. Từ đầu năm đến nay, đơn vị đã phát hiện và phối hợp với các lực lượng chức năng bắt giữ nhiều trường hợp vi phạm liên quan đến hàng quá cảnh, trong đó, có một số vụ có thủ đoạn buôn lậu táo tợn của các đối tượng qua loại hình này.

Điển hình như vụ Chi cục Hải quan cửa khẩu Mộc Bài, Đội Kiểm soát chống buôn lậu khu vực miền Nam (Cục Điều tra chống buôn lậu) và Chi cục Hải quan cảng Cái Mép (Cục Hải quan Bà Rịa- Vũng Tàu) phối hợp kiểm tra thực tế lô hàng quá cảnh, phát hiện hàng lậu trị giá gần 15 tỷ đồng. Số hàng này thuộc tờ khai vận chuyển độc lập của Công ty TNHH Tiếp vận XITLO (trụ sở tại phường 7, quận 3, TP.HCM) do ông Lê Minh Phương đại diện đăng ký tại Chi cục Hải quan cảng Cái Mép (Cục Hải quan Bà Rịa - Vũng Tàu) . Lô hàng được vận chuyển đến cửa khẩu Mộc Bài để xuất đi Campuchia nên được đưa vào khu vực giám sát của Chi cục Hải quan cửa khẩu Mộc Bài, nhưng sau đó không có người đến làm thủ tục xuất khẩu lô hàng.

Số hàng được khai báo trên tờ khai hải quan là hàng bách hóa dùng cho gia đình (kệ bếp, thảm lót sàn nhà bếp) mới 100%, gồm 33 kiện, trọng lượng 1.976,6 kg, trị giá 2.970 USD. Nghiêm trọng hơn, qua công tác giám sát, lực lượng Hải quan phát hiện tình trạng niêm phong chì tàu biển đã bị đục có thể tháo rời, niêm phong của Hải quan có dấu hiệu làm giả. Kiểm tra lô hàng, lực lượng Hải quan phát hiện hàng hoá thực tế trong container trên gồm 1.257 chai nước hoa, 58 chai rượu ngoại, 607 điện thoại iPhone, 100 đồng hồ đeo tay hiệu Apple, 86 máy tính bảng...

Ngoài ra, Chi cục cũng phối hợp cung cấp thông tin cho các lực lượng như Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan), Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế và tham nhũng (C46, Bộ Công an)… triệt phá vụ cắt niêm chì, lấy hàng hóa, sau đó đưa các thùng nhựa vào. Kiểm tra tại chỗ, lực lượng chức năng phát hiện hơn 1.000 thùng rượu ngoại, gần 600 thùng sữa ngoại, cùng hàng trăm thùng bài tú lơ khơ. Chủ lô hàng trên là Công ty TNHH Thương mại T.T có địa chỉ tại quận 6, TP.HCM. Tất cả hàng hóa đều không có hóa đơn chứng từ, với tổng giá trị gần 10 tỷ đồng.