Công chức Hải quan cửa khẩu cảng Hiệp Phước (Cục Hải quan TPHCM) làm thủ tục cho tàu nước ngoài cập cảng. (Ảnh minh họa. Ảnh: T.H)

Đồng loạt tăng 10-20% phí THC

Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam vừa có công văn gửi đến Bộ Giao thông vận tải, Bộ Tài chính, Bộ công Thương, Cục Quản lý giá -Bộ Tài chính và Cục Hàng hải Việt Nam đề nghị tăng cường quản lý phụ phí của hãng tàu nước ngoài.

Ông Phan Thông, Tổng thư ký Hiệp hội cho biết, từ nhiều năm nay, các hãng tàu nước ngoài tự ý thu hàng chục loại phí, phụ phí khác nhau với hàng hóa của doanh nghiệp XNK Việt Nam. Việc tăng giá này không căn cứ theo quy định nào của cơ quan quản lý và cao hơn nhiều so với phí bốc dỡ mà hãng tàu trả lại cho phía cảng biển Việt Nam.

Theo đó, khi Thông tư 39/2023/TT-BGTVT của Bộ Giao thông vận tải quyết định điều chỉnh giá dịch vụ hoa tiêu, sử dụng cầu, bến, phao neo, bốc dỡ container, lai dắt vừa được ban hành ngày 25/12/2023, bắt đầu có hiệu lực từ 15/2/2024, ngay từ đầu tháng 2/2024, đồng loạt các hãng tàu nước ngoài đã công bố tăng 10–20% phí THC đối với mỗi loại dịch vụ container tại Việt Nam. Điều đáng nói là việc tăng phí này chỉ áp dụng đối với Việt Nam, trong khi các quốc gia khác trong khu vực đều chưa có động thái tăng phí THC. Đặc biệt, nếu xét theo giá trị tuyệt đối thì 10-20% tăng phí THC của hãng tàu cao hơn gấp 3 lần mức điều chỉnh giá bốc dỡ container cảng biển Việt Nam.

Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam cho rằng, việc ban hành Thông tư 39 đã được các bộ, ngành nghiên cứu rất kỹ lưỡng sau hơn 5 năm không điều chỉnh bất kỳ loại giá dịch vụ nào, nhưng các hãng tàu nước ngoài chỉ trong thời gian chưa đến 1 tháng từ khi Thông tư 39 được ban hành đã tự điều chỉnh mức phí THC áp dụng riêng đối với Việt Nam, các hãng tàu nước ngoài chỉ cần niêm yết thay đổi giá trước thời điểm điều chỉnh 15 ngày và không phải thông qua kiểm tra, giải trình các yếu tố cấu thành phí, phụ phí hay bất kỳ báo cáo, ràng buộc từ các quy định nào của cơ quan chức năng.

Việc điều chỉnh THC đợt này không phải là lần đầu tiên. Hiệp hội Chủ hàng nhận định điều này đặt ra thách thức rất lớn đối với công tác quản lý hãng tàu nước ngoài và bảo vệ lợi ích chính đáng của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, cảng biển và logistics trong nước.

Cần đưa phí THC vào danh mục kê khai giá

Cho rằng việc điều chỉnh phí nêu trên bất hợp lý, Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam đề xuất cơ quan quản lý cần có biện pháp mạnh, kiên quyết để kiểm soát hành vi điều chỉnh phí THC, phụ phí của các hãng tàu nước ngoài.

Đồng thời bổ sung Phụ thu ngoài giá dịch vụ vận chuyển hàng hoá container bằng đường biển vào danh mục hàng hoá, dịch vụ thuộc diện kê khai giá để hoàn thiện cơ chế quản lý mức giá và các loại phụ thu đối với hàng hoá tại cảng biển, tránh trường hợp các hãng tàu tuỳ ý tăng giá và lạm thu ảnh hưởng đến quyền lợi của chủ hàng xuất nhập khẩu. Hãng tàu cần có báo cáo về cơ cấu phí THC, trong trường hợp các phụ thu này siêu lợi nhuận, cơ quan chức năng cần phải áp dụng các chính sách thu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam cũng kiến nghị cần sớm rà soát và ban hành cơ chế quản lý việc thu các loại phụ phí, so sánh với quy định của pháp luật Việt Nam và thông lệ quốc tế, yêu cầu chủ tàu ngừng ngay việc thu các loại phí không hợp lý, đồng thời kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cần sớm ban hành các cơ chế quản lý việc thu phí của các hãng tàu nước ngoài hoạt động tại Việt Nam phù hợp.

Đồng thời, tham khảo học hỏi kinh nghiệm quản lý các hãng tàu nước ngoài từ các quốc gia lân cận như Trung Quốc, Thái Lan, Singapore, Indonesia… để xây dựng, hoàn thiện các giải pháp tăng cường kiểm soát hoạt động của các hãng tàu nước ngoài, tránh thất thu ngân sách Nhà nước, bảo vệ lợi ích của các doanh nghiệp trong nước.

Theo ông Phan Thông, với khoảng 15 triệu container hàng hóa XNK thông qua cảng biển mỗi năm, nguồn thu sẽ khoảng 3 tỷ USD – là vô cùng tiềm năng và quan trọng mà các hãng tàu nước ngoài không thể bỏ qua. Việt Nam hoàn toàn có thể tăng cường hoạt động kiểm soát đối với các hãng tàu nước ngoài để bảo vệ quyền và lợi chính đáng của các doanh nghiệp.

Do đó, Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam đề nghị cơ quan chức năng kịp thời ban hành các quy định, cơ chế kiểm soát việc thu phí của các hãng tàu nước ngoài, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp.