Công nghiệp chế biến chế tạo thu hút nhiều nhà đầu tư nước ngoài
	Tiềm năng hợp tác công nghiệp hỗ trợ Việt Nam – Hàn Quốc

Ảnh minh hoạ. Nguồn: Internet

Phát biểu tại Hội nghị giao thương trực tuyến công nghiệp hỗ trợ Việt Nam-Nhật Bản 2022 ngày 5/7, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết: những năm qua, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam đã phát triển cả về số lượng và chất lượng, cải thiện năng lực sản xuất, tham gia ngày càng sâu vào chuỗi sản xuất toàn cầu.

Một số doanh nghiệp sản xuất linh kiện Việt Nam có năng lực khá tốt tại những lĩnh vực như: sản xuất khuôn mẫu các loại; linh kiện xe đạp, xe máy; linh kiện cơ khí tiêu chuẩn; dây cáp điện; linh kiện nhựa - cao su kỹ thuật; săm lốp các loại. Các sản phẩm này đã đáp ứng được nhu cầu trong nước và được xuất khẩu tới nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Nhật Bản.

Dù vậy, số lượng doanh nghiệp Việt Nam trở thành nhà cung cấp sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho doanh nghiệp Nhật Bản vẫn hạn chế.

“Năng suất của các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ tại nhiều địa phương còn khá thấp, thiếu nguồn nhân lực có trình độ kỹ thuật cao. Việc cấp vốn để đầu tư trang thiết bị còn khó, thiếu thông tin của các nhà cung cấp nguyên vật liệu chất lượng và giá rẻ ở nước ngoài..”, lãnh đạo Cục Xúc tiến thương mại nhấn mạnh.

Ông Akutsu Michio, chuyên gia Hiệp hội Cố vấn thương mại Nhật Bản phân tích: điều đáng quan ngại là năng suất lao động của lao động địa phương tại Việt Nam còn thấp. Bên cạnh đó, nhân tài có trình độ kỹ thuật cao của Việt Nam đã bị thu hút bởi doanh nghiệp FDI và ra nước ngoài làm việc dẫn đến tình trạng thiếu nhân lực tốt.

Ngoài ra, ông Akutsu Michio cũng đề cập tới khía cạnh, năng lực tài chính của doanh nghiệp Việt Nam còn yếu, việc tiếp cận nguồn vốn cũng gặp nhiều khó khăn.

Bà Trương Thị Chí Bình, Tổng Thư ký Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) chia sẻ: Việt Nam hiện có 6 ngành được ưu tiên phát triển công nghiệp hỗ trợ, trong đó có ngành điện, điện tử và cơ khí.

Với ngành công nghiệp cơ khí, điển hình là công nghiệp sản xuất xe máy, sản lượng tuy có giảm trong năm vừa qua, đạt 2,5 triệu xe/năm, song đây là ngành có sản lượng tốt nhất, tỷ lệ nội địa hoá cũng như sự tham gia của doanh nghiệp Việt Nam đã ở tất cả các lớp cung ứng, các lớp sản phẩm như điện, điện tử, cao su, nhựa.

Với công nghiệp ô tô, nổi bật với thương hiệu Toyota, sản lượng của ngành này thấp hơn rất nhiều so với công nghiệp sản xuất xe máy. Ví dụ điển hình như Toyota đạt sản lượng 426.000 xe/năm, trong đó 60% được lắp ráp trong nước với model khác nhau.

“Đây cũng chính là lý do khiến ngành công nghiệp ô tô có tỷ lệ nội địa thấp và hiếm hoi có sự tham gia của doanh nghiệp Việt Nam. Doanh nghiệp Việt Nam cũng chỉ có thể cung cấp linh kiện nhựa cho các hãng ô tô, nguyên do đây là loại linh kiện cồng kềnh, chi phí logistics lớn buộc phải nội địa hoá”, bà Trương Thị Chí Bình nói.

Với ngành công nghiệp điện tử, bà Chí Bình khẳng định đây là ngành có sản lượng lớn nhất. Tuy vậy, phần tham gia của doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu vẫn là nhựa và cao su. Linh kiện điện tử phần lớn được cung cấp bởi các doanh nghiệp FDI.

“Doanh nghiệp Việt Nam hiện mới chỉ sản xuất được linh kiện đơn chiếc, chưa sản xuất được cụm linh kiện ngoài một số máy móc thuộc ngành công nghiệp xây dựng”, bà Chí Bình chỉ thêm một điểm yếu.

5 năm gần đây, luồng chuyển dịch nhà máy sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ về Việt Nam khá rõ. Sự chuyển dịch chuỗi cung ứng không chỉ theo chiều sâu mà theo cả số lượng, đơn hàng từ Trung Quốc chuyển sang hiện lớn hơn rất nhiều số lượng sản phẩm doanh nghiệp trong nước đang sản xuất.

Để hỗ trợ doanh nghiệp, Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đã tập trung tìm kiếm giải pháp tiến lên trong chuỗi cung ứng bằng cách hình thành nhóm doanh nghiệp và nhóm lĩnh vực để tập trung gia tăng số lượng và chất lượng sản xuất.

Vị này thông tin thêm: “Hiệp hội cũng đã bắt đầu hình thành nhóm doanh nghiệp để có thể sản xuất cụm linh kiện, tuy chưa đi vào thực hiện nhưng hy vọng sẽ tạo ra được điển hình đầu tiên và có thể tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng sản phẩm công nghiệp hỗ trợ của Nhật Bản cũng như toàn cầu”.

Để khắc phục điểm yếu của các nhà cung cấp Việt Nam, ông Akutsu Michio đề xuất doanh nghiệp Việt Nam có thể sử dụng các công ty thương mại. Những doanh nghiệp này có thể cung cấp nguyên liệu với giá cạnh tranh, hỗ trợ thực hiện thủ tục hải quan, đề xuất phương thức sản xuất mới, cơ giới hoá và tự động hoá cho doanh nghiệp sản xuất lắp ráp…