Hóa đơn điện tử giúp cơ quan Hải quan tại các cửa khẩu, sân bay nhanh chóng có thông tin để thực hiện hoàn thuế.

Công tác chuẩn bị kĩ lưỡng

Lần lại lịch sử, cơ sở pháp lý đầu tiên để khuyến khích các doanh nghiệp sử dụng HĐĐT thay thế cho hoá đơn giấy đã được quy định tại Nghị định số 51/2010/NĐ-CP của Chính phủ quy định về hóa đơn bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ. Sau đó, đến năm 2011, khi Bộ Tài chính ban hành Thông tư 32/2011/TT-BTC hướng dẫn cụ thể về khởi tạo, phát hành và sử dụng HĐĐT bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ thì mới chính thức mở đường cho cơ quan Thuế áp dụng mô hình HĐĐT.

Với 2 cơ sở pháp lý này, để chuẩn bị cho việc thực hiện thí điểm HĐĐT, từ năm 2011, Tổng cục Thuế đã đầu tư máy móc, trang thiết bị, nâng cấp hệ thống đường truyền internet, hợp tác chặt chẽ với các hãng cung cấp giải pháp phần mềm để hoàn thiện ứng dụng. Đồng thời xây dựng quy trình thủ tục hướng dẫn doanh nghiệp và cơ quan Thuế tham gia truyền, nhập dữ liệu; xuất, hủy hóa đơn và lưu trữ trên máy tính của các bên theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử.

Chỉ sau 3 năm thực hiện xây dựng, kết nối và thí điểm, đến năm 2014, đã có trên 200 doanh nghiệp sử dụng HĐĐT và bước đầu đem lại nhiều tiện ích cho doanh nghiệp. Theo ghi nhận của Tổng cục Thuế, trong giai đoạn đầu thí điểm, HĐĐT đã nhận được sự ủng hộ của nhiều doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực: Hàng không, Ngân hàng, Điện lực, Viễn thông… Cùng với đó, Tổng cục Thuế cũng liên tục thực hiện cơ chế khuyến khích doanh nghiệp sử dụng và định hướng về lâu dài sẽ mở rộng trong phạm vi cả nước. Ngành Thuế đặt mục tiêu đến một giai đoạn phát triển nhất định sẽ bắt buộc sử dụng HĐĐT thay cho việc sử dụng hóa đơn giấy.

Đến năm 2016, để thực hiện Nghị quyết 36a/NQ-CP về Chính phủ điện tử và Nghị quyết 19-2016/NQ-CP của Chính phủ, lãnh đạo Bộ Tài chính đã yêu cầu Tổng cục Thuế tiếp tục hoàn thiện các quy định làm cơ sở triển khai HĐĐT, HĐĐT có mã xác thực của cơ quan Thuế, kết nối thông tin về hóa đơn giữa cơ quan Thuế và doanh nghiệp trên phạm vi toàn quốc. Theo đó, ngành Thuế phải xây dựng Thông tư hướng dẫn về HĐĐT, HĐĐT có mã số xác thực của cơ quan Thuế quy định đầy đủ các nguyên tắc triển khai, nguyên tắc phân loại đối tượng sử dụng HĐĐT… Ngoài ra, xây dựng quy định trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc chia sẻ, kết nối thông tin về hóa đơn với cơ quan Thuế; tiêu chí phân loại xác định đối tượng sử dụng HĐĐT, HĐĐT có mã xác thực của cơ quan Thuế và các chế tài xử lý.

Đây chính là cơ sở để năm 2016, ngành Thuế mở rộng triển khai thí điểm sử dụng HĐĐT, HĐĐT có mã xác thực của cơ quan Thuế, kết nối thông tin với cơ quan Thuế đối với các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực nhà hàng, khách sạn, siêu thị và một số hàng hóa, dịch vụ khác có sử dụng hệ thống máy tính tiền, hệ thống cài phần mềm bán hàng để thanh toán tại TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và một số địa phương.

Từng bước đi vào cuộc sống

Theo số liệu thống kê của Tổng cục Thuế, tính đến 20/11/2018 đã có 253 doanh nghiệp thực hiện xuất HĐĐT có mã của cơ quan Thuế với 7.259.022 hóa đơn đã được xác thực. Từ đó, tổng doanh thu xác thực là hơn 82.590 tỷ đồng. Đây là một con số không hề nhỏ và thể hiện những nỗ lực của ngành Thuế bước đầu đã có kết quả.

Theo chia sẻ của bà Phùng Thị Thanh (cư trú tại quận Hai Bà Trưng, Hà Nội), là một người dân nhưng những lợi ích mà HĐĐT mang lại bà có thể cảm nhận rõ nét ngay từ ngày đầu biết đến. Bà Thanh lấy ví dụ về việc sử dụng HĐĐT trong thanh toán tiền điện. "Khi đến kỳ nộp tiền điện, so với sử dụng hóa đơn giấy, HĐĐT nhanh hơn rất nhiều, người dân chỉ cần nhớ mã khách hàng do ngành Điện cung cấp là có thể nộp được tiền điện. Nhân viên thu tiền điện không phải lật tìm từng tờ hóa đơn như trước kia nữa. "Thời gian tới, tôi mong có nhiều đơn vị khác sử dụng HĐĐT nhằm tạo thuận lợi cho người dân”, bà Thanh chia sẻ.

Còn về lợi ích của HĐĐT đối với doanh nghiệp, ông Đình Văn Thiện, Kế toán trưởng Công ty Giấy Xuân Mai cho biết, là một trong những doanh nghiệp đầu tiên sử dụng hóa đơn có mã xác thực của cơ quan Thuế tại Hà Nội, ông nhận thấy hệ thống HĐĐT có mã xác thực của Tổng cục Thuế vận hành khá trơn tru và hiếm khi có lỗi ngay từ thời điểm mới bắt đầu triển khai. “Hệ thống quản lý dữ liệu khá tốt, giảm tải tình trạng sai sót trên hóa đơn, nâng cao hiệu quả kinh doanh bằng việc tinh giản quy trình. Hệ thống này đã tối ưu hóa sản xuất qua việc nâng cao hiệu quả của công tác thực hiện kế hoạch, vận hành và giảm chi phí. Đồng thời hỗ trợ các nghiệp vụ kế toán tốt hơn, giảm thiểu công việc cho bộ phận kế toán”, ông Thiện đánh giá.

Trên cơ sở những kết quả đạt được trong giai đoạn đầu thí điểm HĐĐT và HĐĐT có mã xác thực của cơ quan Thuế, Nghị định 119/2018/NĐ-CP về HĐĐT đã được ban hành và chính thức áp dụng từ 1/11/2018. Với Nghị định này, hơn 600 nghìn doanh nghiệp và hơn 2 triệu hộ kinh doanh trên cả nước sẽ "chuyển động" cùng ngành Thuế, hướng tới điện tử hóa việc sử dụng hóa đơn. Bộ Tài chính cũng như Tổng cục Thuế kì vọng, tiếp nối những thành quả đã có, HĐĐT sẽ chính thức đi vào mọi mặt của cuộc sống, tác động tích cực tới hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp cũng như người dân. Và hơn hết, ngành Thuế cũng kỳ vọng rằng HĐĐT sẽ góp phần chống thất thu ngân sách nhà nước hiệu quả, đảm bảo môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch.