Các diễn giả tham gia Tọa đàm trực tuyến: “Công nghệ Hải quan và thế hệ tương lai” do Tạp chí Hải quan tổ chức ngày 3/10. Ảnh: H.Nụ

Các diễn giả tham gia Tọa đàm trực tuyến có: ông Phạm Duyên Phương, Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin và Thống kê hải quan; bà Nguyễn Thị Việt Nga, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế và bà Nguyễn Thị Khánh Hồng, Ban cải cách hiện đại hóa, nguyên đại diện Hải quan Việt Nam và chuyên gia tại WCO.

Cơ hội tiếp cận công nghệ

Theo ông Phạm Duyên Phương, với thành phần tham dự Hội nghị và Triển lãm công nghệ năm 2023 của WCO đến từ nhiều nền hải quan tiên tiến và các công ty công nghệ hàng đầu thế giới, các hiệp hội và cộng đồng DN logistics quản lý giao dịch thương mại xuyên biên giới…, là cơ hội để Hải quan Việt Nam học hỏi, nắm bắt, từ đó nghiên cứu áp dụng các công nghệ mới nhằm đáp ứng mục tiêu tạo thuận lợi thương mại và nâng cao hiêu quả quản lý nhà nước về hải quan, góp phần đảm bảo an ninh, an toàn cộng đồng.

Với kết quả tích cực trong cải cách, hiện đại hóa hải quan và kinh nghiệm có được qua nhiều lần hợp tác với hải quan các nước và một số tổ chức quốc tế, tiêu biểu là hợp tác với Hải quan Nhật Bản trong xây dựng và vận hành Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS năm 2014, hay thực hiện Cơ chế Một cửa quốc gia và Cơ chế Một cửa ASEAN, thông qua Hội nghị và Triển lãm công nghệ năm 2023 của WCO, Hải quan Việt Nam muốn chia sẻ thông điệp vươn lên trở thành cơ quan dẫn đầu trong đổi mới sáng tạo để phục vụ tốt nhất cho cộng đồng DN, đồng thời mong muốn thu hút nhân tài, nuôi dưỡng thế hệ tương lai; đội ngũ CBCC Hải quan chuyên nghiệp, thân thiện, cởi mở chào đón các DN tuân thủ tốt pháp luật đến đầu tư, làm ăn tại Việt Nam, đưa nước ta hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu; liên tục và sẵn sàng đổi mới, áp dụng công nghệ mới.

Bà Nguyễn Thị Việt Nga nhấn mạnh: “Chủ đề của hội nghị năm nay rất phù hợp với Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030, với mục tiêu xây dựng Hải quan số, mô hình Hải quan thông minh. Tại sự kiện lớn này, Hải quan Việt Nam cũng sẽ có cơ hội chia sẻ kinh nghiệm cũng như tiếp cận công nghệ mới và cơ hội giới thiệu tới Hải quan các nước về những nỗ lực triển khai công tác hiện đại hóa, áp dụng công nghệ mới nổi và công tác kiểm soát, kiểm tra giám sát hải quan của Hải quan Việt Nam”.

Ông Phạm Duyên Phương cũng cho rằng, hội nghị được tổ chức tại Việt Nam là cơ hội tuyệt vời để CBCC Hải quan Việt Nam tiếp cận những công nghệ mới. Trong đó, rất nhiều cơ quan Hải quan các nước sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm cũng như ứng dụng công nghệ mới, giúp Hải quan Việt Nam tìm kiếm cơ hội hỗ trợ từ các nước phát triển.

Mục tiêu con người làm chủ công nghệ

Chủ đề Hội nghị và Triển lãm công nghệ năm 2023 của WCO mở ra các cách tiếp cận khác nhau trong việc đặt yếu tố con người làm trọng tâm của tiến trình chuyển đổi số trong lĩnh vực hải quan. WCO đề cập đến khía cạnh nuôi dưỡng thế hệ kế nhiệm thông qua thúc đẩy văn hóa chia sẻ kiến thức và niềm tự hào nghề nghiệp hải quan. WCO đề cai vai trò của công nghệ và đổi mới trong việc chia sẻ kiến thức và tạo sức hấp dẫn về nghề nghiệp hải quan cho thế hệ trẻ.

Theo bà Nguyễn Thị Khánh Hồng, để đảm bảo tính bền vững và quản trị tốt trong quá trình áp dụng công nghệ thì việc đặt con người là trung tâm phải được ưu tiên hàng đầu. Do đó, Hội nghị và Triển lãm không chỉ giới thiệu công nghệ mà còn giới thiệu phương thức để ứng dụng công nghệ và đào tạo CBCC Hải quan nhằm ứng dụng, triển khai công nghệ cho mục tiêu của cơ quan Hải quan trong tạo thuận lợi thương mại, thông quan hàng hóa nhanh chóng và kiểm soát tốt những tác động xấu đến nền kinh tế.

Cùng với mục tiêu chung, Hải quan Việt Nam đã thường xuyên có những cuộc cách mạng về công nghệ, từ chuyển đổi phương thức quản lý thủ công sang điện tử. Hiện tại Hải quan Việt Nam đang nỗ lực, tự mình xây dựng và thiết kế hệ thống Hải quan số, mô hình Hải quan thông minh. Trong tiến trình phát triển công nghệ vượt bậc liên tục như vậy thì Hải quan Việt Nam cũng chú trọng vai trò đào tạo cho CBCC Hải quan để làm chủ được công nghệ.

Công nghệ không phải là quyết định mà công nghệ có vai trò quan trọng phục vụ quản lý nhà nước và hỗ trợ con người trong công tác quản lý. Do đó, con người là yếu tố quyết định và công tác đào tạo, chuyển giao kiến thức, kinh nghiệm cho CBCC Hải quan là vấn đề cốt yếu. Với quá trình phát triển của công nghệ như hiện nay đang đem lại rất nhiều cơ hội mới để cho CBCC Hải quan được tiếp cận với kiến thức mới thông qua các phương thức bằng chia sẻ kinh nghiệm tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Khánh Hồng chia sẻ quan điểm.

Những năm qua, Hải quan Việt Nam luôn luôn ưu tiên công tác đào tạo kiến thức cho CBCC để triển khai thực hiện sử dụng có hiệu quả trang thiết bị, CNTT. Theo đó, Hải quan Việt Nam đang có kế hoạch để nâng cấp Trường Hải quan Việt Nam trở thành trung tâm đào tạo khu vực của WCO, bởi mô hình trung tâm đào tạo là mô hình tiên tiến nhất hiện nay.

Với vai trò là đơn vị có chức năng hợp tác quốc tế, bà Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng, việc đào tạo cán bộ kế cận và cán bộ lãnh đạo trong lĩnh vực hải quan ở tầm quốc tế cần phải được quan tâm đào tạo nhiều hơn. Trong đó, đối với các cán bộ kế cận làm công tác quản lý thì việc tiếp cận theo xu hướng, tập trung đào tạo lĩnh vực cốt yếu, chuyên sâu thì mới đảm bảo tính bền vững và quản trị tốt quá trình triển khai công nghệ. Đặc biệt, cần phải chú trọng đưa các cán bộ ở những lĩnh vực đang thiếu, yếu, cần chuyên môn... đi đào tạo, tiếp cận, học hỏi kinh nghiệm tại các cơ quan đào tạo quốc tế. Trong đó, Hải quan Việt Nam đang rất cần đào tạo thường xuyên cho các cán bộ chuyên nghiệp làm việc tại các vị trí như sân bay, cảng biển... về trị giá, mã, HS, C/O.