Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn phát biểu khai mạc.

Diễn đàn do Bộ Tài chính tổ chức với sự hỗ trợ của Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) thông qua Dự án Quản trị nhà nước nhằm tăng trưởng toàn diện (GIG) và Liên minh châu Âu (EU) thông qua Dự án Hiện đại hóa tài chính công.

Đây là diễn đàn thường niên do Bộ Tài chính tổ chức từ năm 2017.

Diễn đàn năm nay quy tụ khoảng 300 đại biểu đến từ Ban Kinh tế Trung ương, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư…, các tổ chức quốc tế bao gồm Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu, Ngân hàng Thế giới, Quỹ Tiền tệ Quốc tế, Ngân hàng Phát triển châu Á, Cơ quan Phụ nữ Liên hợp quốc, Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc, Viện Nghiên cứu chính sách (Bộ Tài chính Nhật Bản)..., các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp.

Diễn đàn nhằm tập hợp trí tuệ của các chuyên gia, các nhà khoa học, các nhà quản lý, các chủ thể, khách thể thụ hưởng và chịu tác động của các chính sách có liên quan trong và ngoài nước… để cùng thảo luận, chia sẻ các nghiên cứu, các quan điểm để hình thành một hệ thống các luận cứ khoa học cho việc đề xuất, kiến nghị về tái cấu trúc nền tài chính quốc gia hướng đến phát triển nhanh, toàn diện và bền vững.

Đại diện các đơn vị tham gia tổ chức chụp ảnh lưu niệm tại Diễn đàn.

Đối diện 6 thách thức

Phát biểu khai mạc diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn khẳng định, tái cơ cấu tài chính công để góp phần tăng trưởng nhanh, toàn diện và bền vững là nhiệm vụ then chốt, quan trọng đối với ngành Tài chính.

Theo Thứ trưởng, 3 năm thực hiện tái cơ cấu tài chính công đã mang lại những kết quả tích cực. Đó là chặn đứng đà giảm sút của việc huy động nguồn lực từ thuế, phí vào NSNN; đã phục hồi tỷ lệ động viên vào NSNN, tạo thuận lợi thương mại, tạo môi trường để huy động vốn đầu tư, chống chuyển giá, chống xói mòn thuế.

Bên cạnh đó, bội chi được kiểm soát từ 5,12% GDP vào năm 2015 xuống còn 3,6% GDP năm 2016. Nợ công được kiểm soát tốt hơn, cuối 2017, chỉ còn trên 61% GDP. Nợ nước ngoài quốc gia được kiểm soát dưới 50%. Cùng với đó tăng được tỷ trọng chi đầu tư phát triển từ 21- 22%, đến nay đã đạt được 26-27%...

Cũng trong thời gian qua, hoạt động cải cách thể chế cũng đạt nhiều thành tựu. Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn cho biết: Hệ thống luật pháp tài chính đã được xây dựng phù hợp với nền kinh tế thị trường, định hướng XHCN, trên cơ sở phù hợp với kinh nghiệm quốc tế. Một số luật quan trọng được ban hành trong thời gian qua như: Luật NSNN, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Quản lý, sử dụng vốn và tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp… đã đáp ứng được các tiêu chí này.

Một trong những thành công trong quá trình tái cấu trúc nền tài chính công được Thứ trưởng Bộ Tài chính nhắc đến đó là những thành công trong cải cách thủ tục hành chính của ngành Tài chính, trọng tâm là lĩnh vực thuế, hải quan, được các tổ chức quốc tế ghi nhận và đánh giá cao.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng, bên cạnh những thành công vẫn còn 6 thách thức trong tái cấu trúc nền tài chính công của Việt Nam cần phải nhìn nhận lại để từ đó đề xuất những giải pháp, hướng đến một nền tài chính công phát triển nhanh, toàn diện và bền vững.

Thứ nhất là tỷ lệ động viên vào NSNN từ thuế, phí mặc dù đã chiếm khoảng 27% GDP nhưng chưa bền vững. Các khoản thu nội địa năm 2017 chiếm khoảng 82% tổng thu, song một bộ phận thu nội địa ở địa phương còn phụ thuộc vào việc bán tài sản công; tình trạng chuyển giá, trốn thuế, gian lận thương mại còn là nguy cơ lớn.

Thứ hai, cơ cấu về ngân sách tuy có chuyển biến nhưng hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng tài chính công và NSNN chưa cao.

Thứ ba, cần nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản trị và quản lý vốn nhà nước tại khu vực doanh nghiệp, sử dụng hiệu quả tài sản công quốc gia.

Thứ tư, dù nợ công đã được cải thiện, nhưng các khoản nợ dự phòng, những rủi ro về tỷ giá, nợ dự phòng bảo lãnh của nhà nước đối với khu vực doanh nghiệp vẫn tiếp tục là thách thức lớn trong thời gian tới.

Thứ năm, cần xây dựng thể chế để giải quyết được thách thức lớn nhất của nền kinh tế hiện nay là chi phí vốn khu vực doanh nghiệp.

Thứ sáu, cần nâng cao kỷ luật kỷ cương tài chính, công khai, minh bạch về tài chính- ngân sách.

Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn đề nghị các diễn giả tham ý kiến để có giải pháp về thể chế cũng như về tổ chức thực hiện, giải quyết những thách thức, đảm bảo mục tiêu tái cấu trúc nền tài chính quốc gia hướng đến phát triển nhanh, toàn diện và bền vững của Việt Nam.

Thúc đẩy sự tự cường

Phát biểu chào mừng, ông Michael Greene- Giám đốc quốc gia của USAID tại Việt Nam đánh giá rằng: Việt Nam đã chuyển đổi nền kinh tế mạnh mẽ trở thành nước có thu nhập trung bình và là nước có sự phát triển ấn tượng. Bộ Tài chính có nỗ lực to lớn trong củng cố ngân sách và chi tiêu của Chính phủ Việt Nam. Đây chính là cơ sở cho tái cấu trúc nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng nhanh và bền vững.

USAID đã và đang hỗ trợ tích cực cho Việt Nam trong cải cách thể chế tài chính để tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững với mục tiêu chung là thúc đẩy sự tự cường của quốc gia.

Đồng tình với ông Michael Greene, trong bài phát biểu của mình, ông Bruno Angelet- Trưởng phái đoàn đại diện Liên Minh châu Âu tại Việt Nam đã chúc mừng Việt Nam và Bộ Tài chính vì suy nghĩ cởi mở về tương lai tài chính của Việt Nam và những cải cách thời gian qua.

"Liên minh châu Âu coi cải cách tài chính công ở Việt Nam là quan trọng. Là nước có thu nhập trung bình nhưng Việt Nam phải đảm bảo cung cấp dịch vụ tài chính công bằng cách tăng nguồn thu trong nước và quản lý tài chính hiệu quả. Liên minh châu Âu muốn giúp Việt Nam giải quyết những vấn đề về biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, vấn đề về thuế và quản lý tài chính trong chuyển đổi nền kinh tế xanh”, ông Bruno Angelet nói.

Tại diễn đàn lần này, các đại biểu thảo luận, đánh giá, từ đó đưa ra những kiến nghị, đề xuất và thông điệp chính sách cụ thể nhằm góp phần giải quyết các vấn đề thực tiễn kinh tế - tài chính mà xã hội đặt ra.

Thành công của Diễn đàn Tài chính Việt Nam năm 2018 sẽ là động lực quan trọng để Bộ Tài chính tổ chức Diễn đàn Tài chính trong các năm tiếp theo, mở rộng không gian khoa học của ngành Tài chính, tạo tiền đề cho những sáng kiến đối với các vấn đề về kinh tế - tài chính đang được quan tâm.