Xây dựng Kho bạc số để đổi mới hoạt động nghiệp vụ kho bạc
	Các cơ quan kho bạc số hóa hoạt động cải cách thủ tục tài chính công

Thời gian qua, Kho bạc Nhà nước đã kiện toàn tổ chức bộ máy theo hướng tập trung quản lý, điều hành và thực hiện tinh giản bộ máy hành chính. Ảnh: Thuỳ Linh.

Hiện đại hoá thu chi

Một trong những yếu tố quan trọng nhất để phát hiển hệ thống Kho bạc Nhà nước theo đúng mục tiêu, định hướng đó chính là con người. Thời gian qua, Kho bạc Nhà nước đã kiện toàn tổ chức bộ máy theo hướng tập trung quản lý, điều hành và thực hiện tinh giản bộ máy hành chính. Song song với đó, Kho bạc Nhà nước cũng phát triển các hệ thống ứng dụng công nghệ thông tin theo hướng tập trung, trực tuyến và tích hợp với hệ thống TABMIS như: Dự án hiện đại hóa thu ngân sách nhà nước; thanh toán điện tử tập trung; triển khai cung cấp các dịch vụ công trực tuyến; đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và đội ngũ cán bộ làm công tác công nghệ thông tin. Từ đó, công nghệ thông tin đã trở thành khâu đột phá, tác động lớn và hỗ trợ có hiệu quả cho các hoạt động cải cách, hiện đại hóa hệ thống Kho bạc Nhà nước.

Chính nhờ những nỗ lực thay đổi mạnh mẽ, toàn diện về nhân lực và công nghệ thông tin, chiến lược phát triển Kho bạc Nhà nước đến 2020 đã cho thấy tầm nhìn đúng đắn của Bộ Tài chính nói chung và Kho bạc Nhà nước nói riêng.

Trong công tác quản lý thu ngân sách nhà nước, quy trình nộp thuế giữa Thuế - Hải quan – Kho bạc Nhà nước đã ngày càng hoàn thiện giúp đơn giản thủ tục hành chính. Kho bạc Nhà nước đã liên tục mở rộng tài khoản chuyên thu của Kho bạc Nhà nước tại tất cả ngân hàng thương mại trên những địa bàn có số lượng người nộp thuế đông; kết nối, trao đổi dữ liệu thu ngân sách nhà nước điện tử giữa Kho bạc Nhà nước - cơ quan Thuế/Hải quan – ngân hàng thương mại.

Bên cạnh công tác thu, hiện đại hoá công tác chi ngân sách cũng được Kho bạc Nhà nước tích cực cải tiến. Kho bạc Nhà nước đã xây dựng thành công quy trình kiểm soát chi ngân sách nhà nước theo hướng đơn giản, rõ ràng, minh bạch về hồ sơ, chứng từ và nội dung kiểm soát; phân định rõ trách nhiệm, quyền hạn của cơ quan, đơn vị; đồng thời, từng bước chuyển từ kiểm soát trước, thanh toán sau sang thanh toán trước, kiểm soát sau.

Nhờ đó, theo tính toán, đối với kiểm soát chi đầu tư đã rút ngắn thời gian kiểm soát từ 7 ngày xuống còn 1 –3 ngày làm việc. Đối với chi thường xuyên, đã bước đầu xây dựng ngưỡng kiểm soát theo bảng kê nội dung chi để thực hiện kiểm soát chi theo rủi ro. Qua đó đã giảm được 70% tổng số món thanh toán song vẫn kiểm soát được 99% tổng giá trị chi. Đến nay, Kho bạc Nhà nước cũng đã thực hiện kiểm soát chi theo cơ chế khoán chi; thực hiện quy trình kiểm soát chi một cửa; thực hiện chi tiêu ngân sách qua thẻ tín dụng; thực hiện quy trình gửi hồ sơ kiểm soát chi đến Kho bạc Nhà nước thông qua Trang thông tin dịch vụ công của Kho bạc Nhà nước. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng đã xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý, sử dụng tài sản nhà nước, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, dự trữ quốc gia, Kho bạc Nhà nước; từ đó, góp phần nâng cao kỷ luật tài chính của các đơn vị trong việc sử dụng kinh phí ngân sách cấp.

Hạn chế tối đa tiền mặt

Dưới sự chỉ đạo của Bộ Tài chính, Kho bạc Nhà nước đã xây dựng hệ thống tài khoản thanh toán tập trung và triển khai thanh toán điện tử tập trung với hệ thống ngân hàng (thanh toán điện tử liên ngân hàng với Ngân hàng Nhà nước và thanh toán song phương điện tử với các ngân hàng thương mại) có liên thông với hệ thống TABMIS. Đến nay, mọi giao dịch thu, chi ngân sách và các đơn vị giao dịch đều được thực hiện qua hệ thống thanh toán điện tử tập trung. Theo đánh giá, các giao dịch thanh toán được xử lý tự động, nhanh chóng, chính xác và an toàn.

Hơn nữa, hướng tới mục tiêu Kho bạc không có tiền mặt, Kho bạc Nhà nước đã không ngừng rà soát, hoàn thiện các quy định về quản lý thu, chi bằng tiền mặt nhằm kiểm soát chặt chẽ các khoản chi ngân sách bằng tiền mặt. Kho bạc Nhà nước đã phối hợp với các ngân hàng thương mại triển khai nhiều phương thức thanh toán không dùng tiền mặt như: Ủy nhiệm thu ngân sách nhà nước bằng tiền mặt cho ngân hàng thương mại đảm nhận; thu nộp ngân sách nhà nước qua Internet, ATM, thiết bị chấp nhận thẻ (POS/EDC),…; thanh toán cá nhân qua tài khoản; chi tiêu ngân sách nhà nước qua thẻ tín dụng; chi ngân sách bằng tiền mặt qua ngân hàng thương mại… Theo thống kê của Kho bạc Nhà nước, đến cuối năm 2017, thu ngân sách nhà nước bằng tiền mặt chỉ chiếm tỷ trọng dưới 2%, tạo cơ sở để hướng tới xây dựng Kho bạc Nhà nước không giao dịch bằng tiền mặt vào năm 2020.

Hoạt động của Kho bạc Nhà nước đang hướng tới các thông lệ tốt trên thế giới và tiếp cận theo các xu hướng phát triển về mô hình kho bạc và phương thức quản lý tiên tiến tại các nước có nền kinh tế chuyển đổi, đặc biệt là mô hình quản trị công mới như: Chuyển từ quản lý sang cung cấp dịch vụ; đưa tinh thần doanh nghiệp vào các hoạt động quản lý nhà nước với hiệu quả công việc là thước đo; áp dụng nguyên tắc cạnh tranh và chất lượng trong thực thi công việc; phân cấp kiểm soát, tập trung thông tin… Có thể nói, chiến lược phát triển Kho bạc Nhà nước được xây dựng trên cơ sở kết hợp hài hòa giữa kế thừa, ổn định với đổi mới, phát triển, gắn hiện đại hóa các chức năng của Kho bạc Nhà nước với đổi mới mô hình tổ chức Kho bạc Nhà nước. Theo nhiều ý kiến đánh giá, chiến lược này hoàn toàn phù hợp với các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về đẩy mạnh ứng dụng, phát triển công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế; đồng thời, phù hợp với các ứng dụng công nghệ kỹ thuật số của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0.