Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định trình bày Báo cáo tóm tắt đánh giá một số vấn đề nổi lên về công tác tổ chức triển khai các luật, nghị quyết của Quốc hội từ đầu nhiệm kỳ khóa XV đến trước Kỳ họp thứ 5. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Sáng 6/9, trình bày Báo cáo đánh giá tình hình triển khai luật, nghị quyết của Quốc hội được thông qua từ đầu nhiệm kỳ khóa XV đến hết Kỳ họp thứ 4 và công tác triển khai các luật, nghị quyết, chương trình xây dựng luật, pháp lệnh được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 5, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị đã không ngừng nỗ lực, tích cực, chủ động, sáng tạo, quyết liệt, có nhiều cải tiến, đổi mới thiết thực, thích ứng linh hoạt với tình hình để hoàn thành khối lượng lớn công việc về xây dựng và triển khai thi hành pháp luật.

Nhiều giải pháp đổi mới

Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tăng cường các hoạt động giám sát chuyên đề, chất vấn, xem xét báo cáo của Chính phủ và các cơ quan về công tác triển khai thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết; đánh giá sâu việc tổ chức thực hiện pháp luật trong một số lĩnh vực cụ thể thông qua việc xem xét, cho ý kiến về các báo cáo thường kỳ khác.

Chính phủ tổ chức 17 phiên họp chuyên đề pháp luật bên cạnh các phiên họp thường kỳ, đề ra nhiều giải pháp đổi mới, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tăng cường năng lực tổ chức thực thi pháp luật của các ngành, các cấp.

Bên cạnh đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tăng cường đôn đốc, kiểm tra, tập trung nguồn lực để đẩy nhanh tiến độ soạn thảo, ban hành văn bản quy định chi tiết. Công tác kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật, pháp điển hóa được Chính phủ chú trọng. Công tác truyền thông chính sách có nhiều đổi mới, giúp người dân, doanh nghiệp kịp thời nắm bắt nội dung các chính sách lớn, quan trọng ngay từ khâu soạn thảo, tạo điều kiện cho việc đóng góp ý kiến, tăng cường đồng thuận xã hội.

Đối với Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ghi nhận hai cơ quan này đã tổ chức quán triệt, tập huấn, triển khai thi hành Nghị quyết của Quốc hội về tổ chức phiên tòa trực tuyến, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng Hình sự; phối hợp với các cơ quan có liên quan khẩn trương ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, nghị quyết.

Kiểm toán Nhà nước đã triển khai kiểm toán chuyên đề về việc huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19, có ý kiến về chủ trương đầu tư đối với các dự án quan trọng quốc gia, đánh giá việc tổ chức thực hiện Chương trình Phục hồi, Phát triển Kinh tế-Xã hội, cung cấp nhiều thông tin có giá trị giúp Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành giám sát, xem xét các tờ trình, báo cáo của Chính phủ và quyết định các vấn đề quan trọng có liên quan.

Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã thực hiện phản biện xã hội đối với nhiều dự án luật quan trọng liên quan trực tiếp đến phát huy quyền làm chủ của nhân dân, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân; tăng cường công tác giám sát, tham gia xây dựng, đóng góp ý kiến đối với các dự án luật, nghị quyết trình Quốc hội.

Người đứng đầu một số bộ, ngành, địa phương chưa phát huy đầy đủ trách nhiệm

Bên cạnh những kết quả đạt được, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng chỉ rõ việc triển khai luật, nghị quyết của Quốc hội vẫn còn một số tồn tại, hạn chế. Cụ thể, công tác giám sát của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội đối với việc triển khai luật, nghị quyết có trọng tâm, trọng điểm nhưng chưa bảo đảm tính toàn diện.

Việc giám sát văn bản quy định chi tiết trong một số trường hợp chưa đánh giá đầy đủ về tính hợp pháp, thống nhất, tính khả thi và hiệu lực của văn bản, chưa bám sát yêu cầu, nhiệm vụ trọng tâm phát triển kinh tế-xã hội.

Công tác tổ chức triển khai của Chính phủ đối với một số luật, nghị quyết còn chậm. Tình trạng nợ đọng, chậm ban hành văn bản quy định chi tiết chưa được khắc phục. Công tác rà soát văn bản quy phạm pháp luật tại một số bộ, ngành chưa được quan tâm đúng mức.

Chính phủ vẫn đang “nợ” 2 nghị định quy định chi tiết thi hành Nghị quyết số 98/2023/QH15 đã có hiệu lực pháp luật. Chất lượng một số văn bản chưa bảo đảm, vừa ban hành thời gian ngắn đã phải sửa đổi, bổ sung hoặc ngưng hiệu lực thi hành do không phù hợp với thực tiễn, hoặc có bất cập, gây vướng mắc, cản trở sự phát triển...

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy những tồn tại, hạn chế nêu trên có nhiều nguyên nhân, cả khách quan và chủ quan, nhưng trước hết là do người đứng đầu một số bộ, ngành, địa phương chưa phát huy đầy đủ trách nhiệm, chưa dành sự quan tâm thỏa đáng đến công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành pháp luật trong lĩnh vực, địa bàn thuộc phạm vi phụ trách.

Việc chấp hành kỷ luật, kỷ cương trong một số trường hợp chưa nghiêm, chưa kịp thời xác định, xử lý trách nhiệm của tổ chức, cá nhân để xảy ra tình trạng chậm, nợ ban hành văn bản quy định chi tiết luật, nghị quyết, ban hành văn bản có nội dung trái pháp luật. Số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác xây dựng và thực thi pháp luật, công tác pháp chế ở một số bộ, ngành, cơ quan trung ương, địa phương chưa đáp ứng được yêu cầu.

Siết chặt kỷ luật, kỷ cương

Để khắc phục các bất cập, hạn chế, nâng cao hiệu quả triển khai luật, nghị quyết của Quốc hội trong thời gian tới, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ, Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Kiểm toán Nhà nước, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các bộ, ngành, địa phương, các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan, tổ chức có liên quan tiếp tục quán triệt sâu sắc chủ trương, đường lối của Đảng được đề ra tại Văn kiện Đại hội XIII, các nghị quyết, kết luận của Trung ương, nhất là Nghị quyết số 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới và Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng pháp luật với tổ chức thi hành pháp luật, hoàn thiện cơ chế tổ chức thực hiện pháp luật nghiêm minh, nhất quán, bảo đảm thượng tôn Hiến pháp và pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh, bền vững; siết chặt kỷ luật, kỷ cương, đề cao trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu, kiên quyết chống tiêu cực, “lợi ích nhóm," “lợi ích cục bộ” trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật...

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục phát huy hơn nữa vai trò, trách nhiệm tổ chức thi hành Hiến pháp, pháp luật; kịp thời ban hành kế hoạch triển khai thi hành các luật, nghị quyết đã được Quốc hội thông qua, bảo đảm nguồn lực và các điều kiện cần thiết cho việc thi hành luật, nghị quyết; có giải pháp kiên quyết khắc phục tình trạng nợ đọng, chậm ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, nghị quyết.

Quang cảnh Hội nghị. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Đối với các luật, nghị quyết mới được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 5, trong quá trình triển khai thi hành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ lưu ý một số vấn đề quan trọng hoặc đang có nhiều vướng mắc, bất cập để hướng dẫn, có giải pháp xử lý hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn và đúng quy định của luật, nghị quyết.

Cụ thể như: việc áp dụng các quy định mới của Luật Đấu thầu để tháo gỡ các vướng mắc trong mua sắm thuốc, thiết bị y tế, vật tư xét nghiệm; việc phân cấp cho Bộ trưởng, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh quyết định áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt.

Đối với Luật Giá, các bộ cần rà soát, ban hành các văn bản về giá của hàng hóa, dịch vụ thuộc thẩm quyền, nhất là đối với hàng hóa, dịch vụ mới được bổ sung tại Danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá, các hàng hóa, dịch vụ có thay đổi thẩm quyền, hình thức định giá; đánh giá năng lực chuyên môn nghiệp vụ về thẩm định giá của đội ngũ công chức, viên chức tại cơ quan, đơn vị để bảo đảm thực hiện quy định mới về thẩm định giá của Nhà nước theo Điều 60 của Luật Giá khi có phát sinh.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ tiếp tục tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; đổi mới, ứng dụng công nghệ thông tin, đa dạng hóa phương thức, hình thức truyền thông chính sách, pháp luật phù hợp với từng nhóm đối tượng theo hướng lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm; chú trọng các luật, nghị quyết đã có hiệu lực pháp luật, các văn bản có nhiều nội dung mới liên quan trực tiếp đến hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh, an sinh xã hội, quyền và lợi ích của người dân, doanh nghiệp.../.