Tuy nhiên, điều đáng nói là, công tác XTTM nhiều năm qua và ngay cả trong năm 2017 vẫn chưa thực sự đạt kết quả như mong đợi. Một trong những nguyên nhân quan trọng là do mức đầu tư cho các hoạt động XTTM tại Việt Nam rất hạn chế so với thế giới cũng như các nước trong khu vực. Theo nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới, kinh phí dành cho Chương trình XTTM Quốc gia (XTTMQG) của Việt Nam hiện nay tính trên kim ngạch XK chỉ chiếm tỷ trọng 0,003%, trong khi mức trung bình của thế giới là 0,11%.

Ngoài vấn đề kinh phí, xem xét Chương trình XTTMQG ngay trong năm 2017, Ban Quản lý Chương trình XTTMQG chỉ rõ: Vấn đề tồn tại hiện nay còn là chính bản thân các DN chưa nghiêm túc trong chuẩn bị kế hoạch tham gia hoạt động XTTMQG như không xác định mục tiêu rõ ràng khi tham gia hoạt động XTTM, chưa chuẩn bị kỹ hàng mẫu, phương án chào hàng…

Năm 2018, tổng kinh phí được phê duyệt cho 156 đề án thuộc Chương trình XTTMQG là 103 tỷ đồng. Chương trình vẫn bao gồm các hoạt động XTTM quen thuộc như: Hội chợ chuyên ngành trong nước, hội chợ thực hiện tại nước ngoài, hoạt động đón các nhà NK nước ngoài vào Việt Nam giao dịch mua hàng, thông tin thương mại… Tuy nhiên, XTTM có nét mới rất đáng chú ý. Đó là, sau khi định hướng chương trình XTTMQG 2018-2020 được lãnh đạo Bộ Công Thương phê duyệt, Ban Quản lý Chương trình XTTMQG đã hướng dẫn các đơn vị chủ trì xây dựng đề án trọng điểm theo ngành hàng thị trường, tập trung phát triển thương hiệu cho một vài sản phẩm chủ lực theo từng năm, tránh tổ chức dàn trải không đem lại hiệu quả cao. Theo đó, Chương trình XTTMQG 2018 đã phê duyệt 11 đề án mang tính trung hạn, tạo điều kiện cho đơn vị chủ trì và DN chủ động trong việc xây dựng kế hoạch triển khai XTTM cho cả giai đoạn 2018-2020.

Ở câu chuyện XTTM kể trên, con số 103 tỷ đồng được phê duyệt xuất phát từ góc độ, sau khi cân đối ngành hàng, khu vực và kinh phí được Bộ Tài chính bố trí cho Chương trình XTTMQG năm 2018, Ban Quản lý Chương trình XTTMQG đã đề xuất Bộ Công Thương phê duyệt. Trong bối cảnh hiện tại, khi ngân sách nhà nước vốn chẳng rộng rãi, số kinh phí đó dù chưa thể so sánh với thế giới hay ngay cả các nước láng giềng thì cũng rất đáng quý, cần “liệu cơm gắp mắm” cho phù hợp.

Dễ thấy, những nỗ lực, đổi mới trong triển khai Chương trình XTTMQG đến từ cơ quan quản lý nhà nước là đáng ghi nhận, tạo cơ sở đặt ra kỳ vọng về sự khởi sắc trong XTTM thời gian tới. Tuy nhiên, song song với đó, muốn XTTM đạt hiệu quả cao, bản thân các DN cũng phải đồng hành, điều chỉnh thái độ cho phù hợp, thông qua việc xác định mục tiêu rõ ràng, chuẩn bị kỹ lưỡng trên mọi phương diện…