Công tác thanh tra, kiểm tra, KBNN đã có nhiều đổi mới, nhất là áp dụng công nghệ, giúp hiện đại hóa công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát. Ảnh: Thùy Linh

Chấn chỉnh kịp thời tồn tại, thiếu sót

Theo thông tin từ KBNN, 7 tháng đầu năm 2023, hệ thống KBNN đã thực hiện thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch 492 cuộc; thanh tra, kiểm tra đột xuất 86 cuộc. Hệ thống KBNN đã ban hành kết luận 495 cuộc thanh tra, kiểm tra tại 495 đơn vị. Qua công tác thanh tra, kiểm tra, KBNN đã kiến nghị xử lý về kinh tế với tổng số tiền vi phạm trên 3,1 tỷ đồng. KBNN đã kiến nghị thu hồi về cho NSNN trên 1 tỷ đồng, trong đó thu hồi nộp NSNN 501 triệu đồng; thu hồi giảm chi NSNN 569 tỷ đồng; kiến nghị xử lý khác trên 2 tỷ đồng. Trong lĩnh vực xử phạt vi phạm hành chính, KBNN đã ban hành 20 quyết định với số tiền xử phạt 72 triệu đồng.

Theo KBNN, công tác thanh tra, kiểm tra đã góp phần chấn chỉnh kịp thời tồn tại, thiếu sót, sai phạm, đồng thời kiến nghị sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách; xử lý nghiêm những hành vi vi phạm pháp luật của các cá nhân, tổ chức, đơn vị, góp phần giữ gìn kỷ cương, kỷ luật tài chính và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý NSNN.

Hiểu được tầm quan trọng của công tác thanh tra, kiểm tra, KBNN đã có nhiều đổi mới, nhất là áp dụng công nghệ, giúp hiện đại hóa công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát. Theo đó, từ năm 2008-2012, KBNN đã triển khai giám sát từ xa công tác quản lý quỹ NSNN trên chương trình kế toán nội bộ cho đến khi dự án TABMIS hoàn thành, giúp các khoản thu NSNN thực hiện đúng quy trình, phân chia các khoản thu cho các cấp ngân sách theo tỷ lệ quy định; duy trì tốt kỷ luật, kỷ cương tài chính.

Từ năm 2011-2014, KBNN tiếp tục triển khai chương trình giám sát từ xa công tác quản lý tài chính nội bộ KBNN cho đến khi chương trình Kế toán nội bộ được nâng cấp theo mô hình tập trung.

Từ năm 2014, cùng với việc xây dựng, hình thành Kho dữ liệu dùng chung phục vụ công tác khai thác số liệu, tổng hợp báo cáo của công chức nghiệp vụ KBNN, công chức làm công tác thanh tra, kiểm tra được KBNN cấp quyền truy cập, khai thác hiệu quả thông tin tại Kho dữ liệu chung, kịp thời phát hiện những rủi ro trong hoạt động nghiệp vụ để cảnh báo hoặc chấn chỉnh chung trong toàn hệ thống.

Ứng dụng trên môi trường điện tử

Đến nay, KBNN đang tiếp tục đẩy mạnh kiểm tra, giám sát từ xa các nghiệp vụ Kho bạc trên môi trường điện tử thông qua việc phân tích, tổng hợp thông tin, dữ liệu từ hệ thống công nghệ thông tin tập trung tại KBNN và hệ thống báo cáo. Chẳng hạn như giám sát từ xa việc tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính trong công tác kiểm soát chi NSNN qua dịch vụ công trực tuyến; giám sát từ xa việc tra soát trong thanh toán với ngân hàng trên chương trình Thanh toán song phương điện tử; giám sát từ xa việc quản lý, sử dụng chứng thư số; giám sát từ xa việc chấp hành định mức tồn quỹ tại KBNN các cấp trên chương trình quản lý kho quỹ...

Các thông tin, số liệu về công tác thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng của hệ thống KBNN đã được cập nhật thường xuyên trên Cơ sở dữ liệu báo cáo tổng hợp do Thanh tra Chính phủ xây dựng.

Nhưng hoạt động nêu trên là nhằm hướng tới đáp ứng yêu cầu đổi mới, phù hợp với Chiến lược phát triển KBNN đến năm 2030. Trong đó, nhiệm vụ và mục tiêu đặt ra đối với công tác thanh tra, kiểm tra là đến năm 2025, 50% hoạt động kiểm tra của cơ quan quản lý nhà nước được thực hiện thông qua môi trường số và hệ thống thông tin của cơ quan quản lý. Đến năm 2030, 70% hoạt động kiểm tra của cơ quan quản lý nhà nước được thực hiện thông qua môi trường số và hệ thống thông tin của cơ quan quản lý.

Ông Nguyễn Tuấn Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh tra – Kiểm tra (KBNN) cho biết, để hiện đại hóa công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xây dựng hệ thống thanh tra, kiểm tra chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu đổi mới, KBNN đang nhanh chóng rà soát, sớm hoàn thành Đề án định hướng công tác thanh tra, kiểm tra KBNN đến năm 2025, tầm nhìn 2030.

Đồng thời nghiên cứu, xây dựng, thiết kế tổng thể công nghệ thông tin phục vụ hoạt động thanh tra, kiểm tra KBNN phù hợp với kiến trúc tổng thể công nghệ thông tin của KBNN, có khả năng liên thông, kết nối, tùy chỉnh cao và tránh trùng lặp, trong đó ứng dụng hiệu quả các công nghệ số như: điện toán đám mây, dữ liệu lớn, internet vạn vật, trí tuệ nhân tạo, công nghệ chuỗi khối…

Cùng với định hướng từ KBNN, các chuyên gia cũng khuyến nghị, KBNN cần nghiên cứu, xây dựng một hệ thống kiểm soát nội bộ hiệu quả, hiện đại để làm cơ sở nhận diện, đánh giá rủi ro và xác định các rủi ro ưu tiên. Đồng thời cần tăng cường áp dụng công nghệ hiện đại để phục vụ nhu cầu thu thập dữ liệu nhanh hơn và nhiều hơn, giúp đưa ra các quyết định, chính sách kịp thời của các cấp lãnh đạo. Đặc biệt, việc hiện đại hóa cần quan tâm nhiều hơn đến an toàn, bảo mật cũng như dự phòng rủi ro.