Chế biến thủy sản xuất khẩu. Ảnh: T.H

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Vệt Nam, tính đến nửa đầu tháng 8/2019, giá trị XK cá tra sang thị trường Mỹ đạt 175,9 triệu USD, giảm 38,7% so với cùng kỳ năm trước. Như vậy, đã gần 7 tháng liên tiếp, XK cá tra sang thị trường Mỹ giảm mạnh.

Theo thống kê của Bộ Thương mại Mỹ, 5 tháng đầu năm 2019, nhập khẩu cá da trơn của Mỹ giảm ở tất cả các nguồn cung, từ Việt Nam, Trung Quốc, Thái Lan và Guyana. Nhưng lại NK thêm cá tra từ 2 nguồn cung mới so với quý trước là Tây Ban Nha và Đài Loan. Trong đó, cá Việt Nam vẫn chiếm từ 91,6 - 96% tổng nhập khẩu cá tra, basa của Mỹ.

Theo Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC), Mỹ đã nhập khẩu philê cá rô phi đông lạnh trị giá 417 triệu USD từ Trung Quốc vào năm 2018. Tuy nhiên, kể từ ngày 10/5/2019, khi Mỹ chính thức nâng mức thuế đối với sản phẩm thủy sản nhập khẩu từ Trung Quốc từ 10% lên 25% thì cú sốc XK cá rô phi Trung Quốc đã khiến tốc độ chậm lại.

Đây cũng là sản phẩm cạnh tranh lớn nhất với cá tra Việt Nam tại thị trường Mỹ. Theo thống kê của Bộ Thương mại Mỹ, tính đến hết tháng 6/2019, nhập khẩu cá rô phi đông lạnh của nước này từ Trung Quốc đã giảm 13% về lượng và 16% về giá trị so với cùng kỳ năm trước; nhập khẩu cá rô phi đông lạnh từ Trung Quốc cũng đã giảm 28% về lượng và 27% về giá trị so với cùng kỳ năm 2018.

Tuy nhiên, hoàn toàn khác với dự đoán của VASEP, khi các doanh nghiệp hy vọng vào việc thị phần cá rô phi Trung Quốc giảm tại Mỹ sẽ tạo cơ hội cho cá tra Việt Nam tại thị trường này. Nhưng trong quý II/2019, giá trị XK cá tra của Việt Nam sang Mỹ cũng giảm rất mạnh gần 42% so với cùng kỳ năm ngoái.

Hơn nữa, theo thống kê của ITC, 5 tháng đầu năm nay, Mỹ giảm nhập khẩu cá thịt trắng, trong đó không chỉ mặt hàng cá rô phi của Trung Quốc mà còn cả sản phẩm cá tra từ Việt Nam. Ngược lại, nước này lại tăng nhập khẩu cá thịt trắng từ Norway; Iceland; Canada, Chile, thậm chí tăng NK từ Nga.

Trong quý II/2019, doanh nghiệp cá tra Việt Nam XK chủ yếu sản phẩm cá tra phile đông lạnh và cá tra cắt đông lạnh sang Mỹ với mức giá đa dạng từ 1,01 - 5,54 USD/kg.

Với tình hình XK như hiện nay, dự báo hai quý cuối năm 2019, XK cá tra sang thị trường Mỹ nhiều khả năng còn tiếp tục giảm. Rào cản thương mại và kỹ thuật đang tiếp tục gây trở ngại cho các doanh nghiệp Việt Nam tại thị trường này.