Mức thuế BVMT đối với mặt hàng túi ni lông là 50.000 đồng/kg, tăng so với mức thuế hiện hành 10.000 đồng/kg. Ảnh: internet.

Tại phiên họp thứ 27, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về Biểu thuế BVMT, có hiệu lực thi hành từ 1/1/2019.

Một nội dung quan trọng của Nghị quyết này là việc nâng mức thuế BVMT đối với mặt hàng túi ni lông từ 40.000 đồng/kg lên là 50.000 đồng/kg. Việc điều chỉnh tăng mức thuế BVMT đối với túi ni lông thuộc diện chịu thuế BVMT là để góp phần hạn chế việc sản xuất, sử dụng túi ni lông do loại túi này khó phân hủy, gây ô nhiễm môi trường.

Sau khi Nghị quyết được thông qua, dư luận đặt ra câu hỏi về hiệu quả của việc tăng thuế đối với túi ni lông trong khi thực tế mặt hàng này đan bị "thất thu thuế BVMT".

Về nội dung này, Bộ Tài chính đã có tổng hợp. Số liệu cho thấy, số thu thuế BVMT đối với túi ni lông không nhiều (khoảng hơn 70 tỷ đồng). Theo số liệu thống kê thì kim ngạch nhập khẩu túi ni lông thuộc diện chịu thuế BVMT trong những năm qua như sau: Năm 2016 là 65,63 triệu USD, số thuế BVMT phải thu là 20,1 tỷ đồng; năm 2017 là 64,61 triệu USD, số thuế BVMT phải thu là 22,7 tỷ đồng; 8 tháng năm 2018 là 45,68 triệu USD, số thuế BVMT phải thu là 19,1 tỷ đồng.

Số thu thuế BVMT đối với túi ni lông sản xuất trong nước năm 2016 khoảng 56 tỷ đồng; năm 2017 là khoảng 54 tỷ đồng.

Nguyên nhân số thu thuế BVMT đối với túi ni lông không nhiều là do theo quy định của pháp luật về thuế BVMT, túi ni lông thuộc diện chịu thuế là loại túi, bao bì có hình dạng túi được làm từ màng nhựa đơn polyetylen PE; không thu thuế BVMT đối với túi ni lông thân thiện với môi trường và bao bì đóng gói sẵn hàng hóa (trường hợp túi ni lông nhập khẩu để làm bao bì đóng gói thì cũng không thuộc đối tượng chịu thuế BVMT).

Ngoài ra, hàng hóa nhập khẩu để gia công hàng hóa xuất khẩu (bao gồm cả túi ni lông) cũng thuộc đối tượng không chịu thuế BVMT.

Do đó, trường hợp doanh nghiệp nhập khẩu nguyên liệu nhựa PE về để sản xuất túi ni lông thì lượng nguyên liệu nhựa PE sẽ không thuộc đối tượng chịu thuế theo quy định của Luật Thuế BVMT. Mặt khác, nếu túi ni lông sản xuất ra đáp ứng tiêu chí thân thiện với môi trường hoặc trường hợp sản xuất, nhập khẩu túi ni lông để làm bao bì đóng gói sản phẩm cũng không phải nộp thuế BVMT.

Theo Bộ Tài chính, quy định nêu trên nhằm đảm bảo nguyên tắc thuế BVMT chỉ thu đối với hàng hóa gây ô nhiễm môi trường, khuyến khích sản xuất và sử dụng hàng hóa thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, quy định này dẫn tới việc các doanh nghiệp lách luật khi kê khai nộp thuế BVMT, từ đó dẫn đến thất thu ngân sách nhà nước.

Ngoài ra, hiện nay, các cơ sở sản xuất túi ni lông không thân thiện với môi trường, chất lượng thấp chủ yếu là các cơ sở sản xuất nhỏ, thực hiện nộp thuế khoán (số thuế này không được thống kê vào số thu thuế BVMT).

Để chính sách thuế BVMT đạt mục tiêu đề ra và khắc phục tình trạng lách luật, Bộ Tài chính cho rằng, các cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương cần có sự phối hợp chặt chẽ; tăng cường công tác tuyên truyền về nghĩa vụ thuế BVMT phải nộp; tăng cường thanh tra, kiểm tra theo chuyên đề về thuế BVMT đối với cơ sở sản xuất túi ni lông để phát hiện các trường hợp trốn nộp thuế BVMT, qua đó xử lý theo quy định của pháp luật về quản lý thuế và thực hiện điều chỉnh mức thuế khoán cho phù hợp.