Thị trường dược được dự báo sẽ tăng trưởng kép trong thời gian tới. ảnh ST

Thị trường sẽ tăng trưởng kép?

Theo thống kê của Hãng nghiên cứu thị trường BMI Research, năm 2018, quy mô thị trường ngành Dược Việt Nam đạt giá trị 5,9 tỷ USD, tăng 11,5% so với năm trước, đưa Việt Nam trở thành thị trường dược phẩm lớn thứ hai tại Đông Nam Á và là một trong 17 nước có mức tăng trưởng ngành Dược cao nhất.

Tuy nhiên, tình hình sản xuất dược phẩm trong nước hiện mới chỉ đáp ứng được khoảng 52,5% nhu cầu dược phẩm trong nước, số còn lại phải thông qua nhập khẩu. Năm 2018, chi nhập khẩu dược phẩm của nước ta đạt 2.791 tỷ USD; tính đến 15/09/2019, kim ngạch nhập khẩu thuốc của Việt Nam là 2.144 tỷ USD, tăng hơn 10% so với cùng kỳ năm ngoái, tương đương con số tăng thêm khoảng 200 triệu USD.

IBM cũng đưa ra dự báo, năm 2021, độ lớn thị trường dược phẩm nước ta sẽ đạt 7,7 tỷ USD, năm 2026 sẽ đạt 16,1 tỷ USD với tỷ lệ tăng trưởng kép lên tới 11% tính theo đồng Việt Nam. Hãng nghiên cứu thị trường IMS Health cũng dự báo chi tiêu cho dược phẩm bình quân đầu người tại Việt Nam sẽ nâng lên mức 50 đôla/người/năm vào năm 2020.

Còn theo kết quả khảo sát của Vietnam Report, 100% các chuyên gia nhận định ngành Dược Việt Nam trong giai đoạn 2019-2020 sẽ tiếp tục tăng trưởng ở mức hai con số, trong đó gần 80% chuyên gia cho rằng tăng trưởng sẽ tiếp tục ổn định ở mức từ 10-15%.

Động lực từ nội tại

Khái quát ngành Dược Việt Nam. Nguồn: Vietnam Report tổng hợp

Hiện nay, Việt Nam có cơ cấu dân số trẻ với trên 97 triệu dân. Tuy nhiên cơ cấu này đang dần thay đổi theo hướng già hóa nhanh, bên cạnh đó là thu nhập được cải thiện, ô nhiễm môi trường gia tăng khiến số lượng người quan tâm tới các vấn đề sức khỏe ngày càng tăng cao. Đây thực sự là động lực để ngành Dược phẩm tiếp tục tăng trưởng.

Trong khi đó, theo số liệu thống kê của Cục Quản lý Dược tính đến ngày 16/05/2019, Việt Nam có khoảng 180 doanh nghiệp (DN) sản xuất dược phẩm và 224 cơ sở sản xuất, nhà máy trong nước đạt tiêu chuẩn GMP (thực hành tốt sản xuất thuốc).

Phần lớn thuốc sản xuất ra được phân phối qua đấu thầu bán cho bệnh viện (kênh ETC - chiếm khoảng 70% thị trường thuốc), chỉ còn 30% là dành cho các nhà thuốc bán lẻ (kênh OTC) trong khi cả nước có khoảng 57.000 nhà thuốc và quầy thuốc dẫn tới các nhà thuốc nhỏ lẻ thiếu hàng bán, phải nhập thuốc từ nơi không chính thống như chợ thuốc, nhập lậu, không có hóa đơn chứng từ…

Tuy nhiên, xu thế phân phối ETC và OTC được dự báo sẽ đảo chiều trong thời gian tới do quy định mới về việc lựa chọn thuốc trúng thầu trong các bệnh viện là ưu tiên những loại thuốc có giá thấp. Chính sách này sẽ giúp doanh nghiệp nội tự tin khi đáu thầu cùng doanh nghiệp ngoại.

Bên cạnh đó, việc phát triển kênh OTC sẽ giúp cho các doanh nghiệp nội củng cố được vị trí, đảm bảo được khả năng cạnh tranh trên thị trường và không bị ảnh hưởng nhiều bởi các chính sách, chủ trương của ngành y tế.

Cần chiến lược ưu tiên

Top 6 yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất đến kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp Dược Việt Nam. Nguồn: Vietnam Report, Khảo sát các doanh nghiệp trong ngành Dược – tháng 11/2019

Nắm bắt được cơ hội về tăng trưởng kép, nhiều doanh nghiệp sản xuất dược lớn như Dược Hậu Giang, Dược Bình Định, Imexpharm, Pymepharco… đang tiến hành đầu tư nâng cấp nhà máy, dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2019 – đầu năm 2020 để nâng cao năng lực sản xuất. Nhiều doanh nghiệp ngoài ngành cũng tích cực tham gia vào phân phối thuốc như Thế giới di động, FPT Retail, Nguyễn Kim…; đấy là chưa kể sự “dòm ngó”của các doanh nghiệp ngoại thông qua các thương vụ M&A. Tất cả đang tạo nên sự cạnh tranh khốc liệt của ngành dược.

Để trụ lại cuộc chơi lớn này, các doanh nghiệp cần đưa ra được các chiến lược ưu tiên để bứt phá. Do đặc thù của ngành Dược là sản xuất các sản phẩm có tác động trực tiếp tới sức khỏe của người tiêu dùng nên việc xây dựng uy tín cho doanh nghiệp là yếu tố then chốt, có vai trò quan trọng hàng đầu trong việc xây dựng thương hiệu. Đánh giá của các doanh nghiệp Dược trong khảo sát của Vietnam Report chỉ ra: dược sĩ và chuyên gia trong ngành Dược là đối tượng ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín của một công ty trong ngành, tiếp đó là các nhà phân phối thuốc (63,64%); báo chí, truyền thông (63,64%); người bệnh, đối tượng sử dụng thuốc, dược liệu (54,55%); lãnh đạo, nhân viên cao cấp của công ty (54,55%).

Bên cạnh đó, chất lượng sản phẩm là yếu tố ảnh hướng nhất tới uy tín của của doanh nghiệp dược với 4,91 điểm (tính theo thang điểm 5) theo đánh giá của công ty Dược và 4,58 theo đánh giá của các dược sỹ. Ngoài ra, công ty tiềm lực tài chính, kết quả kinh doanh tốt cùng với việc tập trung vào mảng nghiên cứu cho ra đời sản phẩm dược phẩm mới, có dịch vụ phân phối và chăm sóc khách hàng tốt, chính sách giá hợp lý là những yếu tố mà các dược sỹ xem xét khi đánh giá công ty dược uy tín.

Khi được hỏi về chiến lược ưu tiên của doanh nghiệp Dược trong năm 2020, có tới 63,64% doanh nghiệp lựa chọn việc nghiên cứu sản phẩm thuốc mới và phát triển, mở rộng kênh OTC. Ngoài ra, cũng có tới 45,45% doanh nghiệp lựa chọn xây dựng nhóm hàng chiến lược có doanh số lớn, lợi nhuận cao và đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu thuốc và 36,36% doanh nghiệp sẽ ưu tiên đầu tư sản xuất nguyên, dược liệu, máy móc và dây truyền sản xuất thuốc.

Ngoài ra, khảo sát cũng chỉ ra rằng các doanh nghiệp dược cần phải lưu ý tới 6 yếu tố để không ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh, đó là: Chất lượng nguồn nhân lực và quản trị doanh nghiệp; biến động giá nguyên liệu; các quy định chính sách quản lý về chất lượng và giá trong ngành Dược; Cạnh tranh trong ngành Dược và tâm lý người tiêu dùng; hoạt động truyền thông hiệu quả.