Giảm chuyển tuyến từ việc đưa bác sỹ về cơ sở
	Phát triển y tế cơ sở, giảm quá tải tuyến trên

Việc bổ sung nhân lực có trình độ tại các Trạm y tế sẽ giúp nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, tạo niềm tin cho người dân.

Thiếu trầm trọng

Hiện cả nước có 11.400 trạm y tế (TYT) xã bao gồm cả mạng lưới y tế thôn, bản; 87,5% số trạm có bác sĩ khám, chữa bệnh; 97% số trạm có nữ hộ sinh hoặc y sĩ sản nhi; gần 75% số thôn, bản, tổ dân phố có nhân viên y tế hoạt động, trong đó ở nông thôn, miền núi là 96%. Các TYT xã mới chỉ thực hiện được 50-70% các dịch vụ kỹ thuật, khoảng 40% danh mục thuốc theo phân tuyến...

Theo Sở Y tế Quảng Ngãi, mặc dù hiện nay có 100% TYT xã trên địa bàn tỉnh có bác sĩ, tuy nhiên, nhiều bác sỹ trong số này chuẩn bị nghỉ hưu và một số trường hợp thì xin nghỉ việc, chuyển công tác, về lâu dài, nguy cơ thiếu bác sỹ cho y tế cơ sở là điều không thể tránh khỏi.

Trong khi đó, việc thu hút, tuyển dụng bác sỹ chính quy về công tác tại TYT xã rất khó. Hầu hết các bác sỹ ở TYT đào tạo theo hình thức chuyên tu. Theo chủ trương của Bộ Y tế, hiện nay không đào tạo liên thông bác sỹ, nên đây là “bài toán” khó cho các địa phương trong việc chủ động nguồn bác sỹ kế cận cho các đơn vị y tế.

Tại Hòa Bình, tình trạng thiếu bác sỹ tại y tế cơ sở cũng diễn ra từ nhiều năm nay. Bác sỹ Bùi Văn Nới, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Tân Lạc cho biết, người chịu trách nhiệm chuyên môn ở TYT phải có chứng chỉ hành nghề và phải thường xuyên làm việc ở Trạm. Song cũng do cơ cấu chức danh cán bộ chưa hợp lý nên hiện các TYT còn thiếu bác sỹ, thiếu cán bộ có chứng chỉ hành nghề, thiếu người chịu trách nhiệm chuyên môn. Trong khi đó, ở tuyến huyện cũng thiếu bác sỹ có chứng chỉ hành nghề nên chưa luân chuyển về xã để hỗ trợ khám, chữa bệnh mà mới dừng ở việc chỉ đạo tuyến.

Nói về ảnh hưởng của việc thiếu bác sỹ tuyến cơ sở, bà Bùi Thị Phức, Phó Trưởng phòng Y tế huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình cho biết, việc thiếu bác sỹ tuyến cơ sở gây rất nhiều khó khăn trong công tác khám, chữa bệnh. Nhiều loại bệnh hoàn toàn có thể xử lý được tại tuyến cơ sở nhưng vẫn buộc phải chuyển tuyến vì không có bác sỹ khám. Hay việc sử dụng các thiết bị khám, chữa bệnh, đối với cán bộ không phải là bác sỹ được đào tạo thì nhiều loại máy móc hiện đại, không phải cán bộ nào cũng sử dụng được. Với những ca bệnh phức tạp đều phải chuyển tuyến huyện.

“Vì vậy, người dân đến TYT hiện nay chủ yếu xin giấy giới thiệu để khám bệnh ở các tuyến trên và làm công tác truyền thông y tế, chương trình y tế và chương trình tiêm chủng mở rộng. Không chỉ ảnh hưởng đến công tác khám, chữa bệnh ban đầu, thiếu bác sỹ cũng gây nhiều khó khăn trong thực hiện các tiêu chí về y tế đối với các xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới”, Phó Trưởng phòng Y tế huyện Lạc Sơn nêu.

Trải thảm đỏ hút bác sỹ

Để thu hút nhân lực y tế chất lượng cao về công tác tại y tế cơ sở, nhiều địa phương đã đưa ra các chính sách ưu đãi. Ông Lê Quang Thọ, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Phú Thọ cho biết, tỉnh sẽ hỗ trợ tiền học, tiền sinh hoạt cho sinh viên y đang theo học tại các trường Đại học Y từ 3 đến 5 triệu đồng/tháng nếu cam kết sau khi tốt nghiệp về tỉnh/bệnh viện thuộc tỉnh Phú Thọ công tác.

Cũng theo ông Thọ, tỉnh này cũng hỗ trợ một lần đối với bác sỹ về công tác tại các cơ sở y tế, mức hỗ trợ từ 30 đến 80 triệu đồng, ngoài ra được ưu tiên bố trí chỗ ở phù hợp để yên tâm công tác. Tỉnh hỗ trợ 10 triệu đồng/tháng với các đối tượng đi học tiến sỹ, bác sỹ nội trú; ngoài ra đơn vị cử đi học đảm bảo đầy đủ lương, phụ cấp, thu nhập tăng thêm và hỗ trợ thêm 5 triệu đồng/1 tháng. Với đối tượng đi học bác sỹ gia đình, tỉnh hỗ trợ 13 triệu đồng/học viên.

Trên phạm vi rộng hơn, để tăng cường nhân lực cho y tế cơ sở, Bộ Y tế đang triển khai Dự án “Thí điểm đưa bác sỹ trẻ tình nguyện về công tác tại miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế- xã hội khó khăn (ưu tiên 62 huyện nghèo)” (gọi tắt là Dự án 585). Ông Phạm Văn Tác, Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Y tế cho biết, sau một thời gian thực hiện, Dự án thí điểm đưa bác sĩ trẻ tình nguyện về vùng sâu, vùng xa, ưu tiên cho 62 huyện nghèo (Dự án 585) được người dân và cơ sở y tế đánh giá cao về chất lượng của bác sĩ đào tạo theo Dự án.

Theo ông Tác, sau khi bàn giao bác sỹ trẻ tình nguyện, Bộ Y tế đã tổ chức kiểm tra, đánh giá hoạt động của các bác sỹ tại huyện nghèo. Nhìn chung, các bác sỹ đã thực hiện tốt các kỹ thuật theo chương trình đào tạo, hỗ trợ và thực hiện các kỹ thuật chuyên khoa khác mà bệnh viện tuyến huyện chưa triển khai do thiếu nhân lực, chuyển giao kỹ thuật; Đồng thời tham gia tập huấn, truyền đạt kiến thức, kỹ năng cho đồng nghiệp tại huyện nghèo, qua đó nhiều người bệnh được cứu sống hoặc không phải chuyển tuyến.

“Hiện một số bác sỹ trẻ về địa phương đều có tay nghề cao. Kết quả khám chữa bệnh ở tuyến dưới chuyển biến tốt, giảm dần tình trạng chuyển tuyến. Bên cạnh đó, Dự án cũng thay đổi một tư duy mới về đào tạo nhân lực y tế trong tình hình mới”, ông Tác cho biết.