Các doanh nghiệp khai khoáng cho rằng, chính sách thuế, phí đối với khoáng sản hiện đang thay đổi khá nhanh. Ảnh internet.

Hiện Việt Nam đang trong quá trình tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) mà một trong những yêu cầu khi thực hiện các FTA này là tiến tới xóa bỏ thuế xuất khẩu. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, các nước đã sử dụng chính sách thuế nội địa, trong đó có thuế tài nguyên để thay thế cho thuế xuất khẩu, nhập khẩu phải cắt giảm trong quá trình hội nhập. Do đó, dự thảo Nghị quyết sửa đổi Nghị quyết 712 quy định mức thuế suất các loại khoáng sản tăng từ 2% trở lên (trừ bô- xít, nikel).

Tại Hội thảo góp ý Dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về ban hành biểu mức thuế suất thuế tài nguyên vừa diễn ra tại Hà Nội do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức, ông Phạm Đình Thi, Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính cho biết, biểu mức thuế suất thuế tài nguyên hiện hành được quy định tại Nghị quyết số 712/2013/UBTVQH13 ngày 16-12-2013.

Mặc dù Nghị quyết 712 đã góp phần thực hiện mục tiêu không khuyến khích khai thác tài nguyên không tái tạo cũng như đảm bảo khai thác tài nguyên hiệu quả, nhưng mức thuế suất hiện hành còn hạn chế việc khai thác hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả nguồn tài nguyên... Do đó, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ điều chỉnh mức thuế suất thuế tài nguyên đối với từng nhóm, loại tài nguyên.

Theo phân tích của ông Thi, hiện Việt Nam đang trong quá trình tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) mà một trong những yêu cầu khi thực hiện các FTA này là tiến tới xóa bỏ thuế xuất khẩu. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, các nước đã sử dụng chính sách thuế nội địa, trong đó có thuế tài nguyên để thay thế cho thuế xuất khẩu, nhập khẩu phải cắt giảm trong quá trình hội nhập. Do đó, dự thảo Nghị quyết sửa đổi Nghị quyết 712 quy định mức thuế suất các loại khoáng sản tăng từ 2% trở lên (trừ bô- xít, nikel).

Báo cáo của Bộ Tài chính cho biết, khoáng sản không kim loại là loại tài nguyên không tái tạo được mà hiện nay, một số loại tài nguyên khai thác chưa hiệu quả, chưa tiết kiệm, tỷ lệ thu hồi tài nguyên thấp như đá hoa trắng, cao lanh..., một số tài nguyên là nguyên liệu đầu vào phục vụ quá trình sản xuất, là vật liệu không thể thiếu của ngành xây dựng (cát, cát thủy tinh, đá, sỏi, apatit, than...) nhưng có sản lượng xuất khẩu so với sản lượng khai thác hàng năm tương đối cao hoặc mức thuế xuất khẩu hiện hành là cao hoặc đang ở mức trần của khung thuế suất thuế xuất khẩu nên khi thực hiện xóa bỏ thuế xuất khẩu theo cam kết quốc tế thì nhu cầu khai thác tài nguyên này cho xuất khẩu có thể sẽ tăng mạnh.

Do đó, ông Phạm Đình Thi cho rằng, cùng với mục tiêu bảo vệ, khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm và hiệu quả nguồn tài nguyên thì việc điều chỉnh tăng thuế suất thuế tài nguyên sẽ góp phần bảo vệ tài nguyên để phục vụ nhu cầu trong nước. Ngoài ra, điều chỉnh tăng thuế suất thuế tài nguyên của đất làm gạch là để khuyến khích phát triển sản xuất và sử dụng gạch bằng vật liệu không nung thay cho gạch từ đất sét nung, hạn chế sử dụng đất sét và than. Việc quy định đồng nhất mức thuế suất đối với cát và cát làm thủy tinh sẽ đảm bảo đơn giản, dễ thực hiện, phù hợp với thực tế, tạo thuận lợi cho người nộp thuế và cơ quan thuế, đảm bảo tính khả thi khi thực hiện.

Tuy nhiên, theo phân tích của bà Vũ Hương, đại diện Nhóm công tác thuế, Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam, với yêu cầu hội nhập phải cắt giảm hàng loạt loại thuế xuất nhập khẩu, ảnh hưởng tới thu ngân sách, việc tăng thuế tài nguyên là cần thiết để đảm bảo nguồn thu ngân sách, nhưng lộ trình tăng cần được thực hiện từng bước và giãn ra để không làm xáo trộn và gây bất ổn đối với môi trường đầu tư.

Bà Vũ Hương cho rằng, chính sách thuế, phí đối với khoáng sản hiện đang thay đổi khá nhanh, gây mất ổn định cho hoạt động của doanh nghiệp và tác động xấu đến môi trường đầu tư.

Từ những phân tích trên, bà Vũ Hương khuyến nghị, Chính phủ, Quốc hội chưa nên tăng thuế suất thuế tài nguyên vào thời điểm hiện nay và việc tăng này cần được xem xét trong dài hạn để đảm bảo tính ổn định của chính sách thuế và môi trường đầu tư.

Trao đổi với báo chí bên lề Hội thảo, ông Phạm Đình Thi cho biết, Bộ Tài chính sẽ ghi nhận, tiếp thu các ý kiến góp ý của doanh nghiệp, cũng như tham khảo kinh nghiệm, mức thuế suất của các nước trên thế giới, báo cáo Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉnh sửa Dự thảo đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các bên Nhà nước và doanh nghiệp.