Lễ hội chùa Hương là lễ hội lớn nhất và kéo dài nhất miền Bắc, thu hút hàng ngàn du khách thập phương về dự. Ảnh: DN

Nhiều điểm mới

Ấn tượng đầu tiên của du khách khi đến với chùa Hương chính là hàng ngàn chiếc thuyền neo đậu ở bến suối Yến sẵn sàng đưa khách tham quan thắng cảnh chùa Hương. Nếu những năm về trước, trên dòng suối Yến, xen lẫn những chiếc thuyền tay là những chiếc thuyền máy với động cơ lớn làm náo loạn cả dòng sông vốn tĩnh lặng thì năm nay ban tổ chức đã cấm thuyền máy chở khách, trên dòng suối Yến chỉ còn những chiếc thuyền chèo bằng tay khiến du khách có cảm giác bình an, thư thả ngắm nhìn dòng nước xanh trong và hàng trăm dãy núi nhấp nhô dọc hai bên đường.

Ngoài ra nếu những năm trước, du khách khi đến với lễ hội Chùa Hương phải mất phí đi vệ sinh thì năm nay đến chùa Hương du khách được miễn phí phí vệ sinh. Dọc suối Yến và cả trên đường vào chùa Thiên Trù, sọt rác được bố trí cùng các công nhân vệ sinh môi trường liên tục dọn dẹp. Ông Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ tịch UBND huyện Mỹ Đức, trưởng Ban tổ chức lễ hội chùa Hương cho biết: “Năm nay công tác tổ chức lễ hội đặc biệt quan tâm tới công tác vệ sinh môi trường.

Tại dọc đường hành hương, luôn có loa nhắc nhở, biển báo tuyên truyền, hướng dẫn du khách giữ gìn vệ sinh môi trường Bên cạnh đó giá vé thắng cảnh, giá vé thuyền cũng được công khai. Số điện thoại của ban tổ chức cũng được công bố công khai để tiếp nhận các hiện tượng tiêu cực trong mùa lễ hội, được in trên tờ hướng dẫn phát cho du khách.

“Ngoài ra ban tổ chức cũng yêu cầu các hàng quán đảm bảo vệ sinh môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm trong khu vực. Đồng thời chúng tôi cũng thành lập 2 tổ kiểm tra liên ngành, kiên quyết xử lý các hiện tượng thiếu văn minh đối với du khách; xử lý hoạt động đổi tiền lẻ, taxi dù, đối tượng cò mồi, mang tới cho người dân cảm giác thoải mái, vui tươi phấn khởi trong không khí lễ hội đầu năm mới”, ông Hậu cho biết thêm.

Theo tìm hiểu phóng viên được biết, hiện ở chùa Hương có khoảng hơn 300 gian hàng phục vụ ăn uống, giải khát và dịch vụ khác phục vụ nhu cầu của du khách. Nếu những năm trước, khi đến với chùa Hương du khách luôn phải lo ngại về tình trạng “chặt chém” và chứng kiến nhiều hình ảnh phản cảm như hoạt động bói toán, bán thẻ, các hoạt động hành nghề mê tín dị đoan, sách báo ngoài luồng, thịt thú rừng treo ngang nhiên dọc hai bên đường lên động Hương Tích… thì năm nay qua quan sát của phóng viên ngày đầu khai hội, về cơ bản tình trạng đã được cải thiện.

Chị Vương Hà, phóng viên Báo Điện tử Đảng Cộng sản, người vừa đi du xuân Chùa Hương về hào hứng kể: Tôi và gia đình vừa có chuyến du xuân ở Chùa Hương. Những năm trước nghe nói nhiều đến tình trạng "chặt chém" tôi khá ái ngại, song năm nay khi gia đình tôi sử dụng dịch vụ tại đây thấy giá cả cũng phải chăng, một bát phở có giá 35.000 đồng, chai nước lavie có giá 10.000 đồng.

Song bên cạnh đó tình trạng chen lấn, xô đẩy, tắc đường vẫn diễn ra trên đường lên động Hương Tích. Đặc biệt do năm nay ban tổ chức không cho khách mang lễ mặn xuống động, chỉ cho phép lễ chay, nên một số người khá khó xử, chẳng hạn như gia đình tôi đành phải để một người ở ngoài trông đồ lễ, không được xuống động lễ.

Còn đó nhiều “sạn”

Dù có nhiều cố gắng trong cải thiện môi trường văn minh du lịch lễ hội song bên cạnh đó vẫn còn nhiều “sạn”, đòi hỏi ban tổ chức, các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa cần cải tiến. Theo quan sát của phóng viên, dọc đường đi từ bến đò Thiên Trù đến Động Hương Tích hàng quán san sát che khuất tầm nhìn ra không gian núi rừng hùng vĩ. Nhiều hàng quán còn chiếm lối đi khiến cho việc lưu thông rất khó khăn dẫn đến ách tắc thường xuyên vào những ngày cao điểm.

Tại các khu thắng cảnh tại Chùa Hương, du khách vẫn nhận thấy sự lộn xộn, mất vệ sinh, người dân vẫn ngang nhiên xả rác do nhiều thùng rác được đặt xa nhau; đặc biệt vẫn còn tình trạng chèo kéo du khách chụp ảnh, mua hàng dọc hai bên đường lên động Hương Tích khiến du khách cảm thấy khó chịu.

Trên các tuyến đi bộ do hàng quán ken dày đặc nên không còn những khoảng trống để khách bộ hành nghỉ chân khi leo núi. Ngay cả những khu vực đông khách nhất như Đền Trình, Thiên Trù đều không có ghế cho khách nghỉ chân, muốn nghỉ chân du khách chỉ còn cách ngồi bệt đất, nếu không chỉ còn cách vào quán ăn uống.

Chưa kể, hình ảnh phản cảm của sư ông khi ném lộc trong ngày khai hội khiến người dân lao vào tranh cướp là “sạn” mà bản thân ban tổ chức lễ hội đã thừa nhận. Ông Nguyễn Chí Thanh, Trưởng Ban Quản lý Khu Di tích và thắng cảnh Hương Sơn trả lời báo chí rằng hành động phát lộc của sư thầy ngay sau màn khai hội chùa Hương sáng ngày khai hội là hành động tự phát, không nằm trong chương trình của ban tổ chức lễ hội. Còn theo các chuyên gia văn hóa, hành động ném lộc của sư thầy đã tạo ra sự “tham, sân, si” cho người dân. Hình ảnh tùy hứng, phản cảm này lẽ ra không nên có ở nơi tôn nghiêm, linh thiêng như chùa Hương.

Ông Nguyễn Khắc Lợi, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao Hà Nội thừa nhận tình trạng chen lấn, xô đẩy trong lễ hội Chùa Hương vẫn diễn ra, việc bố trí người thu dọn rác thải còn thiếu dẫn đến việc thu gom chưa kịp thời. Tại các điểm di tích hiện tượng người bán hàng rong, chèo kéo khách vẫn còn.

Để khắc phục những tồn tại này, theo ông Lợi, hiện Sở Văn hóa, Thể thao Hà Nội yêu cầu các cơ quan liên quan kịp thời giải quyết, chấn chỉnh những phát sinh, tồn tại diễn ra trong lễ hội. Sở cũng yêu cầu ban tổ chức lễ hội chùa Hương tổ chức phân luồng, tuyến tàu thuyền qua sông đảm bảo không xảy ra ùn tắc, va chạm, bố trí đầy đủ phao cứu sinh, xuồng cứu hộ, lực lượng cứu hộ, cứu nạn thường trực trong quá trình tổ chức.

Đồng thời tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát các loaị thực phẩm, hàng ăn uống được bán tại nơi diễn ra lễ hội, đảm bảo không để xảy ra tình trạng mất vệ sinh an toàn thực phẩm, bố trí lực lượng thu gom rác thải kịp thời, xử lý triệt để các hiện tượng lợi dụng lễ hội để kinh doanh trái phép.

Thiết nghĩ, để “Nam Thiên Đệ Nhất động”- Chùa Hương- nơi danh thắng tâm linh bậc nhất Việt Nam thực sự xứng tầm với mong đợi của người dân thập phương và du khách nước ngoài, Ban quản lý Chùa Hương và chính quyền huyện Mỹ Đức đã có những cố gắng nhất định để làm tốt, song nếu có thêm những giải pháp cụ thể, thiết thực để khắc phục những tồn tại kể trên thì lễ hội chùa Hương sẽ thực sự tốt hơn, đẹp hơn trong lòng du khách.

Phải làm sao để Chùa Hương luôn là điểm đến hấp dẫn mỗi độ xuân về và hơn thế nữa, Chùa Hương trong tương lai không chỉ đón khách trong mùa lễ hội mà đón khách quanh năm là bài toán cần lời giải của các nhà quản lý văn hóa.