Tiêu thụ thép trong nước được kỳ vọng sẽ tăng trưởng nhờ đà phục hồi của nền kinh tế. Ảnh: Nguyễn Thanh

Lợi nhuận giảm do giá nguyên liệu

Hiện cuộc xung đột giữa Nga – Ukraine càng làm trầm trọng hơn khả năng của lạm phát. Nhiều thời điểm, giá dầu lên tới mức giá cao nhất tính từ năm 2014. Giá các sản phẩm kim loại, nhiên liệu khác như sắt, thép, nhôm hay than trên thế giới đều đã tăng mạnh trở lại. Vì thế, các doanh nghiệp thép đều đặt mục tiêu lợi nhuận giảm mạnh so với năm trước do hết hưởng lợi từ nguồn hàng tồn kho giá thấp.

Mới đây, ban lãnh đạo Công ty Cổ phần Tập đoàn Hoa Sen (HSG) đã vạch ra 3 phương án kinh doanh. Trong đó, kế hoạch về sản lượng được đề ra là 2 triệu tấn và doanh thu 46.399 tỷ đồng cho cả 3 phương án, lần lượt giảm 11% và 5% so với niên độ trước. Riêng với chỉ tiêu lợi nhuận sẽ thay đổi từ 1.500 tỷ đồng đến 2.000 tỷ đồng và 2.500 tỷ đồng, tức giảm từ 42% đến 65%.

Ban lãnh đạo HSG lý giải, đà giảm của lợi nhuận năm nay phụ thuộc vào diễn biến giá nguyên liệu. Trong năm 2021, kênh xuất khẩu đạt mức tăng trưởng mạnh thông qua 2 thị trường lớn là Mỹ và châu Âu, nơi có tỷ suất lợi nhuận cao hơn các thị trường khác. Song sản lượng xuất khẩu thép được dự đoán chững lại do chuỗi cung ứng toàn cầu hồi phục, các quốc gia sẽ gia tăng chính sách bảo hộ đối với thép nhập khẩu, giá thép được điều chỉnh ổn định dần từ nửa cuối năm khi tình trạng đứt gãy nguồn cung được giải quyết, tình trạng dư cung có thể xảy ra khi các nhà máy thép gia tăng sản lượng sản xuất để giải quyết bài toán thiếu hụt sản phẩm.

Tương tự, Công ty Cổ phần Thép Nam Kim (NKG) cũng lên kế hoạch doanh thu hợp nhất 28.000 tỷ đồng, tương đương năm ngoái và lợi nhuận sau thuế hợp nhất đạt 1.600 tỷ đồng, giảm 28%.

Theo ông Võ Hoàng Vũ, Tổng giám đốc của NKG, dự báo giá HRC năm nay sẽ ở mức cao từ 850 USD trở lên do chi phí sản xuất, logistics, giá than cốc, quặng đã tăng rất cao làm tăng giá thành của các nhà sản xuất nguyên liệu. Trong khi thị trường xuất khẩu không thể cao như thời điểm quý 2 và 3/2021 nhưng kỳ vọng tăng trưởng.

Năm 2022, Công ty Cổ phần Đầu tư Thương mại SMC đặt mục tiêu doanh thu đạt 20.000 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 300 tỷ đồng, lần lượt giảm 6,2% và 66,8% so với thực hiện trong năm 2021. Tổng sản lượng tiêu thụ là 1,25 triệu tấn, giảm 2,9% so với cùng kỳ năm trước.

Tổng Công ty Thép Việt Nam - Công ty Cổ phần (VNSteel) đã công bố kế hoạch doanh thu năm nay đạt 38.000 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế hợp nhất 500 tỷ đồng, lần lượt giảm 6,4% và 51,6% so với thực hiện 2021. Cùng quan điểm hiệu quả kinh doanh bị ảnh hưởng bởi chi phí tăng cao, ban lãnh đạo Công ty còn cho hay, các doanh nghiệp thép tại Việt Nam bên cạnh việc mở rộng thị trường xuất khẩu cũng sẽ phải đối diện với cạnh tranh khốc liệt từ các quốc gia khác, khó để có thể mang lại hiệu quả cao từ hoạt động xuất khẩu như trong năm 2021.

Theo các chuyên gia Công ty Chứng khoán SSI, tổng sản lượng tiêu thụ thép thành phẩm toàn ngành sẽ tăng từ 4%-6% vào năm 2022 do tăng trưởng kênh nội địa từ 8-10%. Xuất khẩu có thể được hỗ trợ bởi sự tăng trưởng nhu cầu ở các thị trường phát triển, tiêu thụ thép tại đây được kỳ vọng tăng 4,3% nhờ nền kinh tế phục hồi và đầu tư cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, sản lượng xuất khẩu của Việt Nam vẫn có thể giảm từ mức cao đã đạt được năm trước, đặc biệt trong nửa cuối năm 2022.

Đồng quan điểm, Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) nhận định, thị trường thép có sự bứt phát trong năm 2021, đặc biệt là xuất khẩu. Tiêu thụ thép đạt 29,42 triệu tấn, tăng 15,6% so với năm 2020; riêng xuất khẩu đạt 7,76 triệu tấn, tăng 70%. Tuy nhiên, sang năm 2022, thị trường xuất khẩu không còn khả quan như năm trước nhưng trong nước sẽ phục hồi mạnh nhờ vào gói kích thích kinh tế 2022-2023, đẩy mạnh đầu tư công và thị trường bất động sản nhà được khôi phục.

Lợi nhuận đã giảm sâu từ quý 1

Thực tế đã chứng minh cho nhận định của các doanh nghiệp ngành thép, bởi lợi nhuận quý 1/2022 của nhiều doanh nghiệp đã ghi nhận đà giảm sâu.

Nhiều đơn vị thành viên của VNSteel đã đã giảm mạnh lợi nhuận trong quý 1, đặc biệt là mảng thép xây dựng và tôn mạ trong khi thép cán nguội tăng trưởng. Cụ thể, ở mảng thép xây dựng, Thép miền Nam ước lợi nhuận trước thuế quý 1 đạt khoảng 5 tỷ đồng, giảm 93% so với cùng kỳ năm trước. Vicasa – Vnsteel giảm lãi 27% xuống 10,3 tỷ đồng, Thép Thủ Đức – Vnsteel giảm 47%, Vinakyoei giảm đến 63%... Ở mảng tôn mạ, Công ty TVT giảm mạnh lợi nhuận từ 27,6 tỷ đồng về 73 triệu đồng, SCCS giảm 23% xuống 30,1 tỷ đồng. Chỉ có một số doanh nghiệp mảng thép cán nguội ghi nhận lợi nhuận tăng.

Báo cáo của Vnsteel cho biết thị trường thép quý 1/2022 biến động rất lớn, giá các mặt hàng thép tăng mạnh. Xu hướng tăng giá tiếp tục được duy trì sang đến thời điểm đầu tháng 4. Điều này tác động rất lớn ngành thép trong nước, các doanh nghiệp đang phải đối mặt chi phí đầu vào tăng cao trong giá bán thép thành phẩm không tăng tương ứng do áp lực cạnh tranh, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kinh doanh, chưa kể rủi ro tiềm ẩn do giá các mặt hàng đã tăng mạnh liên tục trong thời gian dài.

Tương tự, trong quý 1, SMC ghi nhận doanh thu thuần đạt 6.630 tỷ đồng, tăng 31% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, giá vốn ở mức cao khiến biên lợi nhuận bình quân các mặt hàng hẹp. Lợi nhuận sau thuế cổ đông công ty mẹ đạt 80 tỷ đồng, giảm 62%. Công ty Cổ phần Tập đoàn Thép Tiến Lên cũng ghi nhận doanh thu thuần tăng 83,4% so với cùng kỳ, đạt 1.795,7 tỷ đồng. Nhưng giá vốn hàng bán tăng mạnh 105,5%. Điều này khiến doanh nghiệp thép này thu về 86,4 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, giảm 28,1% so với cùng kỳ.