Xin ông cho biết thông tin và đánh giá về những thủ đoạn mới trong lừa đảo liên quan đến lĩnh vực tài chính – ngân hàng?

Với sự phát triển của khoa học công nghệ, tội phạm mạng có nhiều chiêu trò, thủ đoạn để chiếm đoạt tiền của người dân. Hình thức lừa đảo có thể là mạo danh các cơ quan tổ chức, cá nhân có uy tín, người thân, ngân hàng… Hình thức này đang chiếm 50% hoạt động, phương thức lừa đảo.

Ngoài ra, không ít đối tượng lừa đảo đã kêu gọi người dân đầu tư vào sàn vàng, sàn tiền ảo với lời mời việc nhẹ lương cao, trúng thưởng… Thủ đoạn này đánh vào lòng tham của nhiều người, khi đầu tư có lãi lớn sau một thời gian ngắn nhưng sẽ không rút tiền ra được, hoặc được yêu cầu phải nộp thêm tiền. Nên có nạn nhân bị lừa tới 20-30 tỷ đồng... Đặc biệt, nhiều người còn bị dùng thông tin nhạy cảm để tống tiền hoặc bị lừa cài ứng dụng chứa mã độc hại để chiếm quyền sử dụng điện thoại, tài khoản...

Tội phạm công nghệ cao hoạt động hết sức chuyên nghiệp, còn phân ra thành những nhóm nhỏ theo từng chuyên môn, có những người chuyên nghiên cứu kịch bản, có nhóm người chuyên thực hiện hành vi lừa đảo hay xử lý dòng tiền. Những nhóm thực hiện hành vi lừa đảo được học việc 2-3 tháng, học từng câu trả lời. Nên khi giả danh là Công an, thuật ngữ chuyên ngành mà các đối tượng sử dụng gần như chính xác. Bên cạnh đó, lợi dụng chính sách mở cửa của Việt Nam, nhiều nhóm tội phạm có xu hướng dịch chuyển dòng tiền ra nước ngoài, gây khó khăn cho quá trình điều tra.

Mới đây, khi Ngân hàng Nhà nước triển khai các giải pháp an toàn, bảo mật trong thanh toán trực tuyến từ đầu tháng 7/2024, một số đối tượng đã giả danh nhân viên ngân hàng gọi cho khách hàng với chiêu trò hỗ trợ cập nhật sinh trắc học cho người dân, từ đó dẫn dụ người dùng cài ứng dụng có chứa mã độc hoặc truy cập vào đường link chứa mã độc, qua đó để chiếm dụng điện thoại, chiếm đoạt tài sản.

Nên có thể thấy, các phương thức lừa đảo có thể biến thể lên đến hàng trăm phương thức, khi có một chính sách mới, các đối tượng ngay lập tức lợi dụng để tiếp tục nghiên cứu kịch bản dẫn dụ người bị hại vào cạm bẫy.

Ông đánh giá như thế nào về giải pháp xác thực sinh trắc học khi giao dịch trên 10 triệu đồng mà ngành Ngân hàng đang thực hiện?

Giải pháp dùng sinh trắc học để xác thực giao dịch chuyển tiền là biện pháp quan trọng và tiên tiến nhất hiện nay. Việt Nam cũng là một trong những quốc gia tiên phong trên thế giới triển khai thực hiện những biện pháp như thế này.

Điều quan trong của phương thức này là làm sạch thông tin dữ liệu khách hàng, khi giao dịch có căn cước công dân thật đã được đối chiếu dữ liệu của Bộ Công an. Khi cá nhân mở tài khoản khách hàng, nhờ sinh trắc học, có lưu vết dấu hiệu rõ ràng, để cơ quan chức năng điều tra xử lý khi có vấn đề. Tuy nhiên, vẫn có rủi ro khi tội phạm dùng công nghệ deepfake, khi đó, các ngân hàng cũng như các cơ quan liên quan vẫn phải sẵn sàng giải pháp, phương án để ứng phó.

Theo ông, thời gian tới, giải pháp nào nhằm hạn chế, giảm thiểu các rủi ro liên quan đến vấn đề an ninh, an toàn thông tin trên mạng?

Không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn cầu, lừa đảo qua mạng đang gia tăng và diễn biến phức tạp. Việt Nam đang phối hợp với các quốc gia để có giải pháp đấu tranh căn cơ hơn. Bộ Công an sẽ tiếp tục trao đổi với các cơ quan hữu quan, chính quyền địa phương kiểm tra đánh giá phương thức chuyển tiền của các đối tượng xấu, hay phương thức để vượt công nghệ sinh trắc học để tìm cách khắc chế…

Xin cảm ơn ông!