Trước đó, theo Tổng cục Hải quan, trong nửa đầu tháng 6/2023, một số sản phẩm hàng hóa nhập khẩu tăng so với nửa cuối tháng 5/2023 như: máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tăng 586 triệu USD, tương ứng tăng 19%; than các loại tăng 93 triệu USD, tương ứng tăng 25,2%... Tính chung từ đầu năm đến 15/6/2023, có 2 nhóm hàng đạt kim ngạch nhập khẩu từ 10 tỷ USD trở lên là: máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng với kết quả lần lượt là: 35,24 tỷ USD và 17,82 tỷ USD.

Mặc dù các con số trên còn khiêm tốn so với cùng kỳ năm trước nhưng đã cho thấy sự phục hồi đáng kể khi doanh nghiệp tăng nhập khẩu nguyên phụ liệu và máy móc để phục vụ cho sản xuất. Theo các chuyên gia, sự đảo chiều của nhập khẩu là dấu hiệu về sự phục hồi sản xuất. Bước vào quý 3 này, các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo đều hy vọng vào việc phục hồi sản xuất với đơn hàng xuất khẩu được cải thiện, cùng với đó là sức mua tại thị trường trong nước sẽ tăng nhờ những giải pháp kích cầu, trong đó có việc giảm thuế GTGT 2% có hiệu lực từ 1/7/2023.

Tất nhiên, câu chuyện nào cũng có tính “hai mặt”. Kim ngạch nhập khẩu tăng và nhiều sẽ ảnh hưởng đáng kể đến khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nước, thậm chí khiến doanh nghiệp Việt Nam có thể thua ngay trên “sân nhà” bởi nó cho thấy sản xuất trong nước vẫn chưa thực sự lớn mạnh, vẫn phải phụ thuộc nhiều và thị trường bên ngoài trong khi lợi thế nhân công giá rẻ đang mất dần, chưa tạo được vị thế trong chuỗi giá trị… Báo cáo xuất nhập khẩu năm 2022 của Bộ Công Thương cho thấy, Việt Nam đang nhập siêu với một số thị trường có nền công nghiệp và công nghiệp phụ trợ phát triển, nhất là với những thị trường lân cận.

Chính vì thế, việc nâng cao năng lực sản xuất của các doanh nghiệp trong nước để từ đó tăng năng lực tự cung ứng hàng hóa, tự tạo thành chuỗi sản xuất trong nước là vấn đề cần có chiến lược thực hiện. Dù không thể thực hiện trong “ngày một, ngày hai”, nhưng bắt buộc phải thay đổi, phải có bước đi cụ thể về tái cơ cấu sản xuất để dần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ở thị trường trong nước cũng như quốc tế.