Rời Cục Hải quan Điện Biên vào buổi sáng sớm, chúng tôi đến thăm cửa khẩu quốc tế Tây Trang, được nghe câu nói quen thuộc: “Ruồi vàng, bọ chó, gió Tây Trang”. Nhưng lần đầu tiên tới đây vẫn làm cho chúng tôi nhiều cảm xúc ngỡ ngàng, thú vị.

Con đường đằm sương, đằm mây

Con đường duy nhất lên cửa khẩu tuy chỉ dài hơn 30km nhưng chúng tôi phải đi mất hơn một giờ ô tô chạy. Anh Phạm Xuân Nam-cán bộ Cục Hải quan Điện Biên cho biết: Muốn qua lại vùng này chỉ có lối đi duy nhất theo quốc lộ 279. Những năm trước, giao thông đi lại qua đây vất vả vô cùng, nhiều khi phải quay lại điểm xuất phát do mưa lớn sạt đường không thể đi tiếp. Nhưng vài năm trở lại đây, đường sá đã được sửa chữa, nâng cấp nên việc đi lại thuận tiện hơn hẳn.

Đã gần 10 giờ sáng nhưng đường lên cửa khẩu vẫn vắng vẻ và ít phương tiện qua lại. Thi thoảng mới thấy lác đác những chiếc xe máy của các anh Bộ đội Biên phòng đi tuần tra khu vực cận biên giới. Hai bên đường, những hàng cỏ lau mọc cao vút và hàng hoa cúc quỳ còn ướt đẫm sương đêm. Chiếc xe Pajero đưa chúng tôi đi chầm chậm trong trời sương dày đặc, bởi cách dăm mét là đã không nhìn rõ mặt người. Ở độ cao gần 1.600 m so với mặt nước biển, dốc Tây Trang như đang thử thách tay lái của những tài xế dạn dày kinh nghiệm.

Càng lên tới gần cửa khẩu, gió càng xoáy mạnh và trời mỗi lúc một rét hơn. Sau khi đi được nửa quãng đường, sương bắt đầu tan và trời hửng nắng nhưng chưa thể xua đi cái lạnh cùng cảm giác tai bị ù đi khi lên tới gần cửa khẩu.

Nhiều năm trước đây, mỗi khi nhắc đến con đường này, nhiều người không khỏi e ngại bởi quốc lộ 279 vốn được mệnh danh là “con đường vàng và máu” gắn liền với con đường buôn ma túy xuyên quốc gia. Nhưng giờ đây, con đường đã được trả lại sự bình yên vốn có với vài chục lượt xe qua lại mỗi ngày. Các ngã rẽ đi cửa khẩu Pa Thơm (trước đây vốn là cửa khẩu đường sông, ít hàng hóa và phương tiện qua lại) và cửa khẩu Huổi Puốc (cửa khẩu phụ) nay cũng đã được sửa chữa nhiều.

Vượt lên thiên nhiên khắc nghiệt

Được đánh giá là một trong những cửa ngõ biên giới có vị trí và vai trò quan trọng, Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Tây Trang luôn xác định nhiệm vụ trọng tâm của đơn vị là đảm bảo cho hoạt động thông quan hàng hóa được tiến hành nhanh và chính xác.

Do đặc thù hai bên cánh gà biên giới nhiều đường mòn, lối tắt luồn rừng nên công tác chống buôn lậu luôn được triển khai liên tục, khẩn trương. Trong mỗi đợt xe thông quan, công tác khai báo, kiểm tra hàng hóa được tiến hành kĩ lưỡng nhằm phát hiện các vi phạm như hàng hóa làm giả nhãn mác, hàng nhái, hàng nhập lậu… Bên cạnh đó, mỗi đợt triển khai công tác chống buôn lậu, các nhóm đều phải cử từ 6 đến 8 người cùng đi đánh án.

Mỗi đợt thường kéo dài từ 2 đến 3 ngày nhưng cũng có khi kéo dài cả tuần. Các anh phải mang theo lương khô, đồ hộp làm thực phẩm dự trữ cùng các thiết bị hỗ trợ cần thiết như súng ống, chó nghiệp vụ để sẵn sàng tiếp cận đối tượng. Nhiều vụ án ma túy phức tạp đòi hỏi thời gian tiếp cận, mật phục lâu dài chưa kể những nguy hiểm đến tính mạng luôn rình rập bất cứ lúc nào nhưng không vì thế mà các anh nản lòng. Những vụ án ma túy tại bản Ka-Hâu thuộc xã Na Ư (cách cửa khẩu 6km) những năm trước đây đã là những thành công được ghi nhận khi tạm thời xóa được những điểm nóng về buôn bán ma túy xuyên quốc gia.

Năm 2001, theo Quyết định số 187/2001/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc cho phép cửa khẩu Tây Trang được áp dụng chính sách cửa khẩu biên giới, cửa khẩu quốc tế Tây Trang đã được quy hoạch trên diện tích 266.49 km2. Trong đó, khu vực đầu mối có diện tích 1ha gồm các hạng mục: Trạm kiểm soát biên phòng, bãi đỗ xe, trạm kiểm soát liên hợp, kho ngoại quan, cửa hàng miễn thuế, địa điểm tổ chức các hội chợ triển lãm, văn phòng đại diện các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài... Khu kinh tế cửa khẩu Tây Trang cũng đã và đang được hình thành với các tòa nhà công vụ khang trang, hiện đại.

Khu nhà hải quan cũng đang trong giai đoạn triển khai khẩn trương, gấp rút hoàn thiện. Anh Vũ Đình Thân-Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cửa khẩu quốc tế Tây Trang cho biết: Đơn vị thi công đang cố gắng đẩy nhanh tiến độ để công trình hoàn thành đúng dịp tết Nguyên đán. Bên cạnh đó, các cán bộ hiện cũng đang tích cực cùng nhau chăm sóc vườn rau, gieo hạt, đánh luống và trồng thêm hàng chè xanh, đôi cây đào Tây Trang để khi đơn vị dọn về ngôi nhà mới là đã có vườn rau xanh, chè xanh và cùng ngắm hoa đào đón Tết.

Thời tiết trên cửa khẩu vốn khắc nghiệt là vậy nhưng nhiều năm qua, tập thể cán bộ Chi cục Hải quan cửa khẩu Tây Trang đã không ngại khó khăn, gian khổ cùng sát cánh bên nhau, xây dựng đời sống sinh hoạt, văn hóa tinh thần phong phú cho các anh em trong đơn vị. Hiện nay, cuộc sống sinh hoạt của các anh vẫn chủ yếu theo phương thức tự cung tự cấp: Trồng rau và chăn nuôi.

Đơn vị có một vườn rau xanh quanh năm và còn nuôi thêm hơn 30 con bò, 3 con lợn. Bên cạnh đó, thực phẩm hàng ngày thường được vận chuyển tiếp tế qua hai chuyến xe khách. Riêng vào mùa mưa, đường trơn, sạt lở, thực phẩm không lên được tới đơn vị, mọi người lại đành khắc phục để đợi xe thông đường. Bếp ăn tập thể của đơn vị tuy giản dị là thế nhưng cũng chính là nơi để các anh em quây quần sau mỗi phiên trực. Bao buồn vui, tâm tình đều được sẻ chia ở nơi này.

Hồng Phúc