Việc một số ngân hàng thương mại giảm lãi suất là một tín hiệu đáng mừng. Ảnh: Trần Việt.

Khởi động xu hướng

Sau chỉ đạo của Chính phủ về việc phấn đấu giảm lãi suất cho vay phù hợp với điều kiện kinh tế vĩ mô tại Nghị quyết 01 ban hành vào 1/1/2018, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đã có thông báo điều chỉnh giảm 0,5%/năm lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VND xuống mức tối đa 6%/năm. Nhưng mức lãi suất cho vay mới này sẽ áp dụng đối với khách hàng thuộc các lĩnh vực ưu tiên của Chính phủ, trong đó chú trọng vào các khách hàng có tình hình tài chính minh bạch, lành mạnh, đang hoạt động trong các lĩnh vực kinh doanh hàng XK; công nghiệp hỗ trợ; DN ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao…

Cùng xu hướng, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank) cũng thông báo thực hiện giảm 0,5%/năm lãi suất cho vay ngắn hạn và trung dài hạn bằng VND đối với các lĩnh vực ưu tiên khuyến khích phát triển. Tương tự, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) cũng ban hành chính sách lãi suất cho vay mới về mức tối đa 6%/năm, áp dụng cho cả dư nợ cũ đối với 5 đối tượng ưu tiên theo quy định. Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh vượng (VPBank) cũng đã phát đi thông báo sẽ giảm lãi suất từ 0,5-1%/năm cho các DN vừa và nhỏ hoạt động tốt trong các lĩnh vực được Chính phủ ưu tiên…

Với những giải pháp này, đại diện VietinBank tin tưởng sẽ tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng của DN và người dân, từ đó đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Có thể thấy, việc một số ngân hàng thương mại giảm lãi suất là một tín hiệu đáng mừng. Nhất là khi việc giảm lãi suất được nhiều chuyên gia đánh giá là có cơ sở hơn trong năm 2018 khi vấn đề nợ xấu được giải quyết nhanh hơn, tín dụng chủ yếu tập trung vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lạm phát ổn định… Không những thế, trên thị trường mở (OMO), Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã giảm mức lãi suất xuống 4,75%/năm sau khi duy trì mức 5%/năm nhiều năm qua; điều này càng được kỳ vọng sẽ có thêm hỗ trợ điều kiện cho các ngân hàng giảm lãi suất. Vì thế, dự đoán là sẽ tiếp tục có thêm nhiều ngân hàng lớn, vừa và nhỏ giảm lãi suất trong thời gian tới.

Giảm lãi suất hay giảm thủ tục hơn?

Vào giữa năm 2017, các ngân hàng cũng đồng loạt đưa ra chương trình giảm lãi suất cho vay khiến các DN đều phấn khởi vì có thể tiếp cận được nguồn vốn giá rẻ. Tuy nhiên, đợt giảm đầu năm 2018, “niềm vui” chỉ đến với những DN trong lĩnh vực ưu tiên, còn các DN lĩnh vực khác vẫn phải “ngậm ngùi” chờ đợi đợt giảm lãi suất diện rộng.

Chia sẻ về vấn đề này, ông Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội các DN vừa và nhỏ Hà Nội cho rằng, mức hạ lãi suất như hiện nay lại chủ yếu tập trung vào các DN ưu tiên, đây chỉ là một bộ phận không lớn trong cộng đồng DN nên sự hưởng lợi không dành cho đa số.

Về phía DN, đại diện Công ty TNHH Hưng Phát cho hay, DN sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực cơ khí nên không thuộc diện ưu tiên vay vốn trong đợt giảm lãi suất này của các ngân hàng. Hơn nữa, vì là DN nhỏ và vừa, hoạt động được ít năm nên việc tiếp cận vốn ngân hàng vẫn rất khó khăn, DN không được vay tín chấp mà phải có thế chấp bằng tài sản đảm bảo. Do vậy, lãi suất cho DN có thể chưa cần giảm nhưng phải nâng cao khả năng tiếp cận vốn cho DN, để DN thêm động lực đi vay, thêm nguồn vốn mở rộng đầu tư sản xuất.

Với những khó khăn như trên, nhiều DN đã phải tính đến các phương án vay vốn khác như vay tín chấp tại các công ty tài chính hay tại các đơn vị tư nhân với lãi suất cao, có khi lên tới 15%/năm. Một vị chuyên gia đã đánh giá, đột phá trong cho vay là vay vốn tín chấp, nhưng ngân hàng quá cẩn trọng, e sợ hình sự hóa nên vẫn hạn chế hình thức cho vay này; thực tế là ngân hàng thích cho vay giá trị lớn cho một DN hơn là cho nhiều DN.

Trong các chỉ đạo điều hành, NHNN luôn đặt ra mục tiêu cho các ngân hàng thương mại là phải giảm thủ tục hành chính, giảm điều kiện cho vay để nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng cho DN. Với nhiều DN, điều này đôi khi cần thiết hơn là giảm lãi suất cho vay, bởi lãi suất cho vay chỉ thực sự thấp với DN có hồ sơ tín nhiệm cao hoặc hoạt động trong lĩnh vực ưu tiên… Do đó, việc nâng cao nguồn vốn cho DN cần được thực hiện một cách đồng bộ và cần nhiều nỗ lực hơn nữa, để DN thực sự cảm thấy vui mừng trước những động thái giảm lãi suất, hỗ trợ DN của hệ thống ngân hàng.