Khó khăn chung

Năm 2023, Tổng cục Hải quan được Quốc hội giao dự toán thu NSNN theo Nghị quyết số 69/2022/QH15 ngày 11/11/2022 là 425.000 tỷ đồng. Dự toán 2023 được xây dựng trên cơ sở tăng trưởng GDP 6 - 6,5%; giá dầu thô 70 USD/thùng; kim ngạch XK tăng từ 8-9%, kim ngạch NK tăng từ 7- 8%; các Hiệp định thương mại tự do (FTAs) tiếp tục trong giai đoạn cắt giảm sâu, một số FTA mới được ký kết.

Để triển khai nhiệm vụ này, ngay từ đầu năm, Tổng cục Hải quan đã ban hành Chỉ thị 479/CT-TCHQ về tăng cường hiệu quả thu NSNN, trong đó chỉ ra các nhóm giải pháp chung và giải pháp cụ thể cho từng đơn vị để triển khai đồng bộ trong toàn ngành.

Nhiều doanh nghiệp đang tăng tốc cho đơn hàng xuất khẩu cuối năm. Ảnh: DN cung cấp

Tuy nhiên, theo Tổng cục Hải quan đánh giá, kinh tế thế giới 10 tháng đầu năm 2023 đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, hầu hết các nền kinh tế trên thế giới đều có mức tăng trưởng thấp hơn kỳ vọng, lạm phát đã hạ nhiệt nhưng vẫn ở mức cao, xung đột quân sự, cạnh tranh gay gắt giữa các nước lớn, bất ổn địa chính trị, an ninh lương thực, thiên tai, biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng. Trong nước sức mua vẫn hồi phục chậm, sản xuất tiếp tục khó khăn do thiếu hụt đơn hàng, nhu cầu thế giới giảm ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều ngành sản xuất... đã dẫn đến kim ngạch XK chịu thuế 10 tháng đầu năm 2023 giảm 22,5% và kim ngạch NK chịu thuế giảm 15,5% so với cùng kỳ năm 2022.

Tích cực triển khai 6 giải pháp trọng tâm

Thực hiện Công điện số 990/CĐ-TTg ngày 21/10/2023 của Thủ tướng Chính phủ về tiếp tục thực hiện quyết liệt các giải pháp tăng cường khả năng tiếp cận vốn tín dụng, tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh và thực hiện nhiệm vụ thu NSNN năm 2023; Thông báo số 1030/TB-BTC ngày 31/10/2023 của Bộ Tài chính về thực hiện công điện 990/CĐ-TTg, Tổng cục Hải quan yêu cầu thủ trưởng các đơn vị tiếp tục chỉ đạo, tổ chức thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ được giao.

Trong đó, tập trung đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia; tập trung tháo gỡ, giải quyết kịp thời khó khăn, vướng mắc cho DN, tạo điều kiện thuận lợi để các DN phát triển ổn định, vững chắc, thu hút đầu tư, tăng thêm năng lực sản xuất mới, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo tiền đề để tăng thu cho NSNN; tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền chính sách, thủ tục hành chính, đa dạng hóa các hình thức hỗ trợ DN ở tất cả các khâu, các bộ phận, các lĩnh vực thông qua việc đổi mới phương thức, phát triển đa dạng, phong phú các hình thức tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế.

Đồng thời, thường xuyên đánh giá tình hình thu NSNN, rà soát nắm vững nguồn thu, nhất là các nguồn thu chính của đơn vị, đảm bảo thu đúng, thu đủ, thu kịp thời, phấn đấu cao nhất trong thực hiện dự toán thu năm 2023.

Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan KCN Mỹ Phước, Cục Hải quan Bình Dương. Ảnh: T.D

Song song với việc tạo thuận lợi cho DN, để nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, chống thất thu trong triển khai nhiệm vụ thu NSNN, cần tăng cường thu thập thông tin, xác định dấu hiệu rủi ro để có biện pháp kiểm tra, giám sát, kiểm soát; kiểm tra sau thông quan, thanh tra chuyên ngành, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại; tập trung kiểm tra về số lượng, trị giá, mã số, xuất xứ... kiên quyết không để tình trạng thất thu xảy ra trên địa bàn.

Trong đó, Tổng cục Hải quan yêu cầu các đơn vị rà soát, thực hiện kiểm tra tên hàng, mã số, mức thuế tại khâu thông quan, khâu sau thông quan để phát hiện và xử lý các trường hợp khai sai mã số, khai ngụy trang tên hàng hoặc khai tên hàng không rõ ràng, đầy đủ để được áp dụng mức thuế thấp hoặc được hưởng các mức thuế ưu đãi đặc biệt, trong đó tập trung kiểm tra những mặt hàng thuộc danh mục hàng hóa XNK rủi ro về phân loại và áp dụng mức thuế.

Thực hiện kiểm tra, tham vấn trị giá trong khi làm thủ tục hải quan, kiểm tra trị giá sau thông quan đối với những mặt hàng và DN có rủi ro khai báo sai về trị giá, nhằm xác định đúng trị giá hải quan, trị giá tính thuế; áp dụng các biện pháp kiểm tra, xác minh về tính chính xác, trung thực của thông tin xác định trị giá hải quan do DN xuất trình để phòng ngừa và phát hiện các trường hợp có gian lận giá, từ đó có biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật.

Tổng cục Hải quan cũng yêu cầu các đơn vị thực hiện phân loại các nhóm nợ có khả năng thu, nợ không có khả năng thu, tổ chức thực hiện thu hồi và xử lý nợ thuế đảm bảo hoàn thành chỉ tiêu thu hồi nợ được giao tại Quyết định số 592/QĐ-TCHQ ngày 28/3/2023 của Tổng cục Hải quan đảm bảo nợ thuế đến 31/12/2023 thấp hơn thời điểm 31/12/2022.

Tăng cường kiểm ra, rà soát, xử lý đúng đối tượng miễn thuế, không chịu thuế quy định tại Luật Thuế XK, thuế NK, đúng thủ tục miễn thuế tại Nghị định 134/2016/NĐ-CP và Nghị định 18/2021/NĐ-CP của Chính phủ và các văn bản hướng dẫn của Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan. Trường hợp phát sinh vướng mắc trong thực hiện thủ tục miễn thuế liên quan đến bộ chuyên ngành (như xác định hàng hóa trong nước chưa sản xuất được để thực hiện thủ tục miễn thuế đối với nguyên liệu, vật tư, linh kiện được miễn thuế NK trong thời hạn 5 năm kể từ khi bắt đầu sản xuất theo quy định của Bộ Kế hoạch và Đầu tư; hàng hóa XNK để bảo vệ môi trường theo danh mục, tiêu chỉ quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường...), kịp thời báo cáo Tổng cục Hải quan để báo cáo Bộ Tài chính có văn bản trao đổi với các bộ chuyên ngành liên quan, đảm bảo xử lý miễn thuế đúng quy định, đúng thẩm quyền.

Kiểm soát chặt chẽ công tác hoàn thuế, xử lý tiền thuế nộp thừa, tổ chức thực hiện hoàn thuế NK, xử lý tiền thuế nộp thừa đúng quy định của pháp luật về thuế XNK, pháp luật về quản lý thuế, thực hiện các giải pháp chống gian lận trong công tác hoàn thuế theo nội dung công văn số 356/TCHQ-TXNK ngày 18/1/2023 của Tổng cục Hải quan.

Đồng thời, phối hợp với cơ quan Thuế nội địa và các lực lượng khác trong đấu tranh ngăn chặn gian lận hoàn thuế GTGT, đảm bảo việc hoàn thuế đúng đối tượng, đúng chính sách quy định.

Đặc biệt, Tổng cục Hải quan yêu cầu các đơn vị khẩn trương rà soát số thuế phải hoàn của năm 2023, thực hiện hoàn thuế đúng đối tượng quy định, chậm nhất trong tháng 12/2023. Trong đó, tập trung vào các đối tượng như: Hoàn thuế của các trường hợp đáp ứng đầy đủ các điều kiện quy định tại Nghị định 26/2023/NĐ-CP; hoàn thuế của các trường hợp XNK tại chỗ đáp ứng đầy đủ các điều kiện quy định tại Nghị định 18/2023/NĐ-CP; hoàn thuế của các trường hợp bổ sung C/O, nộp thừa...