Hoạt động nghiên cứu chip điện tử tại Khu công nghệ cao TPHCM. Ảnh: T.D

Phát huy lợi thế vùng

Tại buổi gặp gỡ với lãnh đạo TPHCM gần đây, ông John Neuffer, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp bán dẫn Hoa Kỳ nhận định, Việt Nam là thị trường đặc biệt hấp dẫn trong hợp tác, phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Trong đó, các doanh nghiệp công nghiệp bán dẫn Hoa Kỳ đang có hoạt động mạnh ở khu vực phía Nam của Việt Nam. Chuỗi cung ứng của ngành công nghiệp bán dẫn không chỉ tập trung ở trong nước mà phải thiết lập, liên kết với các quốc gia khác, trong đó có Việt Nam. Khi có cơ chế thu hút, khuyến khích đầu tư tốt cùng với sự đáp ứng tốt về nhân lực là những điều kiện, yếu tố quan trọng để các doanh nghiệp Hoa Kỳ cân nhắc, lựa chọn đầu tư vào chuỗi cung ứng của mình.

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Võ Văn Hoan cho biết, TPHCM đang hướng tới các tiêu chí tăng trưởng xanh, ứng dụng công nghệ số và phát triển đầu tư chiều sâu, chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, phục vụ cho công nghệ cao. Thành phố có định hướng thu hút nhà đầu tư vào chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, sản xuất hình thành chuỗi. TPHCM đã nỗ lực với “4 sẵn sàng”, gồm: sẵn sàng về đất đai; cơ chế chính sách; nguồn nhân lực và tạo dựng được niềm tin với nhà đầu tư, để đón doanh nghiệp đầu tư vào ngành công nghiệp bán dẫn.

Thực tế, tại Việt Nam đã có sự tham gia của những tên tuổi hàng đầu thế giới về công nghiệp bán dẫn. Đó là Intel, 1 trong 3 nhà sản xuất bán dẫn hàng đầu thế giới, từ hơn 10 năm trước đã bắt đầu phát triển nhà máy tại Việt Nam với quy mô 1 tỷ USD. Nhà máy lắp ráp và kiểm định lớn nhất của Intel tại Khu công nghệ cao TPHCM, hiện chiếm hơn 50% tổng sản lượng của Intel trên toàn cầu.

Cùng với các địa phương trong vùng, Đồng Nai hiện cũng có nhiều lợi thế phát triển công nghiệp này, đó là vị trí địa lý thuận lợi, kết nối giao thông tốt, nguồn nhân lực dồi dào, nhiều doanh nghiệp công nghệ cao đang hoạt động. Tháng 10/2023, Tập đoàn Coherent (Hoa Kỳ) đã làm việc với tỉnh về đề xuất triển khai các dự án trong lĩnh vực quang học, bán dẫn; khả năng đáp ứng nguồn lao động lĩnh vực điện tử, bán dẫn cho các dự án công nghệ cao đầu tư vào Đồng Nai.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Nguyễn Sơn Hùng cho biết, tỉnh đã và đang tập trung phát triển hạ tầng, thu hút, chuyển giao khoa học công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực cho lĩnh vực khoa học công nghệ. Tỉnh cũng xây dựng cơ chế chính sách phát triển ngành vi mạch bán dẫn, với mục tiêu cơ chế, chính sách thông thoáng, phát triển hạ tầng thông suốt, quản trị thông minh song song với thu hút đầu tư.

Tập trung đào tạo nguồn lực

Phó Chủ tịch UBND Bình Dương Nguyễn Lộc Hà cho biết, vi mạch bán dẫn là một trong những ngành công nghiệp nền tảng quan trọng. Việc tham gia vào chuỗi giá trị công nghiệp vi mạch bán dẫn là một yêu cầu khách quan, cũng là lựa chọn chiến lược và ưu tiên hàng đầu của Việt Nam nói chung và Bình Dương nói riêng, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong các giai đoạn tiếp theo.

Hiện Bình Dương đã và đang tập trung phát triển hạ tầng, thu hút đầu tư, chuyển giao khoa học công nghệ. Về quy hoạch đất đai cho công nghiệp công nghệ cao, Bình Dương sẽ dành 1.500 ha để phát triển công nghiệp công nghệ cao. Trong đó, có 250 ha để phát triển công nghiệp vi mạch bán dẫn, đây sẽ là vùng lõi của nghiên cứu phát triển công nghiệp vi mạch bán dẫn sẽ gắn với khu thành phố mới Bình Dương. Bên cạnh đó, nghiên cứu, xây dựng cơ chế chính sách để phát triển ngành vi mạch bán dẫn. Quan trọng nhất là chú trọng đào tạo nguồn nhân lực cho ngành này.

Thời gian qua, Khu Công nghệ cao TPHCM đã kết nối với doanh nghiệp để triển khai các hoạt động đào tạo nhân lực cho ngành này, không chỉ cho thành phố mà còn cho các địa phương khác. Cụ thể, Trung tâm Đào tạo Khu Công nghệ cao đã hợp tác với Công ty Sun Electronics để thành lập Trung tâm Điện tử và vi mạch bán dẫn (ESC). Đây là công ty khởi nghiệp lĩnh vực điện tử do các chuyên gia người Việt tại Silicon Valley và các trí thức, chuyên gia, doanh nhân trong nước đồng sáng lập.

Chỉ trong thời gian ngắn, với sự hỗ trợ từ Khu Công nghệ cao TPHCM, Công ty Sun Edu (thành viên của Sun Electronics) đã lần lượt hợp tác với các trường đại học Lạc Hồng (Đồng Nai), Thủ Dầu Một (Bình Dương)… để đào tạo nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp vi mạch bán dẫn. Điển hình, ngay trong những ngày đầu năm 2024, Công ty Sun Edu và Trường Đại học Thủ Dầu Một cũng đã hợp tác và khai giảng khóa đầu tiên đào tạo về vi mạch bán dẫn. Đây được coi là bước khởi đầu quan trọng giúp đào tạo nguồn nhân lực chất lượng, đáp ứng nhu cầu phát triển ngành điện tử và vi mạch bán dẫn trong tương lai của tỉnh Bình Dương nói chung và khu vực Đông Nam Bộ nói riêng.

PGS.TS Vũ Hải Quân, Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM (VNUHCM) cho biết, hiện nay VNUHCM đào tạo khoảng 6.000 sinh viên các nhóm ngành liên quan trực tiếp và gián tiếp đến công nghệ bán dẫn. Trong giai đoạn 2023-2030, VNUHCM đặt ra mục tiêu đào tạo chuyên sâu về thiết kế vi mạch, đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao cho sự phát triển nền công nghiệp vi mạch Việt Nam và thế giới. Theo đó, các trường đại học thành viên VNUHCM triển khai đào tạo trên 1.800 kỹ sư và 500 thạc sĩ ngành thiết kế vi mạch. VNUHCM sẽ xây dựng chương trình đào tạo hiện đại, cấp chứng chỉ công nghiệp và quốc tế về thiết kế vi mạch cho khoảng 15.000 kỹ sư.