Những biện pháp đẩy mạnh thanh tra, xử phạt hành chính, hoàn thiện hồ sơ xử lý hình sự hành vi trốn đóng BHXH đã phần nào khắc phục được tình trạng nợ các loại bảo hiểm . Ảnh: ST.

Thanh tra đột xuất

Để góp phần hạn chế tình trạng nợ BHXH kéo dài, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đang dự thảo Nghị định về quản lý thu nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Dự thảo gồm 4 chương, 16 điều, nhằm giải quyết quyền lợi về bảo hiểm của người lao động trong các doanh nghiệp giải thể, phá sản hoặc doanh nghiệp có chủ bỏ trốn. Đáng lưu ý, dự thảo Nghị định đã đưa ra quy định về nguồn kinh phí xử lý nợ cho những trường hợp này sẽ được lấy từ số tiền lãi mà người sử dụng lao động phải nộp do vi phạm quy định về trốn đóng, chậm đóng BHXH theo quy định tại Khoản 3, Điều 122 của Luật BHXH.

Theo số liệu của BHXH Việt Nam, tính đến hết tháng 5, cả nước là 13,79 triệu người tham gia BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện là 240.000 người, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) là 11,6 triệu người, BHYT là 81,3 triệu người, đạt tỷ lệ bao phủ 86,6% dân số. Trong 5 tháng đầu năm, toàn ngành BHXH đã thu 121.100 tỷ đồng các loại bảo hiểm, đạt 36,7% kế hoạch cả năm. Trong đó, thu BHXH là 83.615 tỷ đồng, thu BH thất nghiệp là 5.631 tỷ đồng, thu BHYT là 31.852 tỷ đồng.

Tình trạng nợ đọng, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN, tính đến cuối tháng 5, tổng số nợ là 10.450 tỷ đồng, chiếm 4,7% so với kế hoạch phải thu năm 2018, giảm 1% so với cùng kỳ năm ngoái.

Cho biết thêm về việc xử lý các doanh nghiệp trốn đóng, nợ BHXH kéo dài, ông Mai Đức Thắng, Phó trưởng Ban Thu (BHXH Việt Nam) cho biết, để bảo đảm quyền lợi của người lao động, BHXH Việt Nam thường xuyên tiến hành kiểm tra, thanh tra liên ngành và thanh tra chuyên ngành. “Chúng tôi sẽ quyết liệt thanh tra những doanh nghiệp nợ tiền từ 3 tháng trở lên. Đối với những doanh nghiệp nợ kéo dài 6 tháng thì chúng tôi sẽ tiến hành thanh tra đột xuất,” ông Mai Đức Thắng nhấn mạnh.

Theo ông Nguyễn Đức Hòa, Giám đốc BHXH TP.Hà Nội, cơ quan BHXH luôn chia sẻ khó khăn với các doanh nghiệp và thực hiện nhiều biện pháp nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, song để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, với các doanh nghiệp cố tình trốn tránh trách nhiệm, BHXH TP.Hà Nội sẽ phối hợp với các ngành liên quan hoàn thiện hồ sơ, đề nghị cơ quan Công an tiến hành xử lý theo quy định của pháp luật. Mới đây, BHXH TP Hà Nội đã có buổi làm việc liên ngành với các ban, ngành của TP., củng cố hồ sơ để chuẩn bị tiến hành chuyển cơ quan Công an điều tra, xử lý hình sự đối với 2 doanh nghiệp có số tiền nợ BHXH kéo dài, dù đã bị phạt hành chính, nhiều lần đôn đốc, nhắc nhở nhưng không thực hiện trách nhiệm.

Những tín hiệu tích cực

Đánh giá về tình trạng trên, ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng, để giải quyết triệt để vấn đề này, cần phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Theo đó, ngành BHXH phải phối hợp chặt chẽ với ngành Lao động – Thương binh và Xã hội tập trung thanh tra, kiểm tra, yêu cầu các đơn vị chấp hành đúng theo quy định của pháp luật về BHXH. Bên cạnh đó, tổ chức Công đoàn, với vai trò đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng cho người lao động phải tích cực tham gia, giám sát để đối thoại, đấu tranh với chủ sử dụng lao động thực hiện nghiêm túc quy định của pháp luật về thực hiện chế độ BHXH, BHYT cho người lao động.

Đáng chú ý, theo ông Mai Đức Thắng những biện pháp đẩy mạnh thanh tra, xử phạt hành chính, hoàn thiện hồ sơ xử lý hình sự hành vi trốn đóng BHXH đã phần nào khắc phục được tình trạng nợ các loại bảo hiểm. Đồng thời, do năm nay tình hình kinh tế khá hơn nên nhiều doanh nghiệp đã tự giác nộp ngay khoản nợ bảo hiểm khi bị thanh tra, nhắc nhở.

“Chúng tôi vừa thanh tra 4 doanh nghiệp nợ BHXH ở Ninh Bình, trong đó có 3 doanh nghiệp ngay khi nhận quyết định thanh tra đã nộp bảo hiểm ngay, còn một doanh nghiệp khó khăn thì cũng xây dựng lộ trình đóng BHXH”, ông dẫn chứng.

Theo Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Đào Việt Ánh, từ nay đến cuối năm BHXH Việt Nam sẽ tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra chuyên ngành, đặc biệt là tại các đơn vị nợ đọng BHXH, BHYT, kịp thời xử lý và kiến nghị xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong thực hiện chính sách bảo hiểm. Đồng thời, BHXH Việt Nam cũng tăng cường phối hợp các bộ, ngành trong việc chia sẻ thông tin, xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra, tổ chức thực hiện, nhất là nâng cao hiệu quả phối hợp với cơ quan công an tại địa phương, chuyển hồ sơ của các doanh nghiệp sang cơ quan điều tra. Bên cạnh đó, BHXH Việt Nam cũng sẽ tăng cường, phối hợp các ngành chức năng nhằm triển khai hiệu quả các điều về các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN theo quy định của Bộ luật Hình sự có hiệu lực từ ngày 1/1/2018.

Cùng với thanh, kiểm tra thì việc rà soát, bổ sung và chuẩn hóa dữ liệu người tham gia BHXH trong phần mềm quản lý cũng đang được BHXH Việt Nam đẩy mạnh, tiến tới mục tiêu năm 2020, thực hiện quản lý sổ BHXH điện tử. Với hình thức này, người lao động sẽ dễ dàng quản lý, tra cứu quá trình đóng BHXH của mình, rút ngắn hơn nữa quy trình, thủ tục trong giải quyết các chế độ cho người tham gia.