Vì sao việc khởi kiện doanh nghiệp nợ Bảo hiểm xã hội vẫn còn khó khăn?
	Công bố 20 doanh nghiệp nợ Bảo hiểm xã hội hàng chục tỷ đồng
	Công ty Kiến Việt và Khoáng sản Thành Châu bị phạt vì nợ bảo hiểm xã hội
	Tăng cường thanh tra, kiểm tra để giảm số nợ Bảo hiểm xã hội

Nguyên nhân số tiền nợ tăng cao là do nhiều doanh nghiệp trên địa bàn gặp khó khăn trong sản xuất kinh doanh, hoạt động cầm chừng. Ảnh: ST.

Nợ nhiều tỷ đồng, ảnh hưởng quyền lợi người lao động

Đứng đầu danh sách nợ BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn Hà Nội tính đến hết ngày 31/5 là Công ty TNHH May mặc Xuất khẩu VIT Garment, có địa chỉ tại Khu Công nghiệp Quang Minh, Mê Linh, Hà Nội, đã nợ 19 tháng tiền BHXH, BHYT, BHTN, tương ứng với số tiền trên 23 tỷ đồng, ảnh hưởng tới quyền lợi của 875 lao động. Đứng thứ hai là Đài Truyền Hình kỹ thuật số VTC, có địa chỉ tại tầng 9, Tòa nhà 23 Lạc Trung, Hai Bà Trưng, Hà Nội, đã nợ 17 tháng tiền BHXH, BHYT, BHTN với số tiền gần 14 tỷ đồng của 700 lao động. Tiếp theo là Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển công nghệ cao Minh Quân có địa chỉ tại Nhà hàng O2, khu đô thị Văn Khê, La Khê, Hà Đông, Hà Nội, đã nợ 15 tháng với số nợ là hơn 12,7 tỷ đồng của 590 lao động.

Bên cạnh những doanh nghiệp có số nợ tới hàng chục tỷ đồng, cơ quan BHXH Hà Nội cũng liệt kê những đơn vị có số nợ ít hơn chỉ vài tỷ đồng nhưng cũng ảnh hưởng trực tiếp tới quyền lợi của hàng trăm lao động. Hiện Công ty Cổ phần Sông Đà 6, có địa chỉ tại Nhà TM, Văn Khê, La Khê, Hà Đông, nợ hơn 6,8 tỷ đồng ảnh hưởng đến 796 người lao động; Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng số 4, có địa chỉ tại Phòng tổ chức hành chính, tầng 8 Tòa nhà ICON 4, 243A Đê La Thành, Đống Đa, Hà Nội cũng đang nợ hơn 6,7 tỷ đồng tiền BHXH, BHTN, BHYT của 172 lao động; Đài Phát Thanh & Truyền Hình Hà Nội có địa chỉ tại số 5 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội đang nợ hơn 5,7 tỷ đồng, ảnh hưởng đến 615 lao động; Công ty Cổ phần Xây dựng số 2, có địa chỉ tại tầng 3 tòa nhà N03-T8, Khu đoàn ngoại giao, phường Xuân Tảo, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội cũng đang nợ gần 5 tỷ đồng, ảnh hưởng đến 116 lao động…

Nguyên nhân do đâu?

Theo bà Đàm Thị Hòa, Phó Giám đốc BHXH Hà Nội, nguyên nhân số tiền nợ tăng cao là do nhiều doanh nghiệp trên địa bàn gặp khó khăn trong sản xuất kinh doanh, hoạt động cầm chừng. Số tiền nợ ở khối doanh nghiệp ngoài quốc doanh chiếm tỷ trọng lớn. Số doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động có chiều hướng tăng, việc xử lý nợ BHXH, BHYT đối với doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động… chưa có quy định, hướng dẫn giải quyết của pháp luật.

Nhằm giảm tỷ lệ nợ đóng BHXH trên địa bàn, BHXH Hà Nội đã thực hiện các biện pháp quyết liệt phối hợp các sở, ban ngành tăng cường đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động. Tính đến hết tháng 6/2019, BHXH Hà Nội đã thực hiện thanh tra, kiểm tra tại 2.119 đơn vị sử dụng lao động với số tiền nợ 380,4 tỷ đồng, thu hồi được 200,2 tỷ đồng (đạt 52,6%).

Đề cập đến nguyên nhân của số nợ trên, đại diện Công ty TNHH May mặc xuất khẩu VIT Garment cho biết, do đơn vị có nhiều lao động nên số tiền đóng BHXH, BHYT hàng tháng phát sinh cũng rất lớn, khoảng 2 tỷ đồng/tháng. Trong khi đó, do đặc thù sản xuất trong lĩnh vực may mặc nên các tháng đầu năm ít đơn hàng, nguồn thu hạn chế; trong khi phải đảm bảo chi trả lương, các khoản phúc lợi cho người lao động ở dịp gần tết Nguyên đán nên gặp khó khăn trong cân đối thu – chi, dẫn đến nợ đọng BHXH, BHYT. Đại diện doanh nghiệp này cũng cam kết sẽ bảo đảm việc đóng BHXH, BHYT đầy đủ khi có nguồn thu, thường là quý IV hàng năm. Được biết, trong quý IV/2018, doanh nghiệp này cũng đã nộp 23 tỷ đồng để khắc phục nợ, số nợ giảm xuống 14 tỷ đồng. Vừa qua, cơ quan BHXH đã tạo điều kiện linh hoạt cho doanh nghiệp bằng cách cho phép đóng một phần tiền nợ BHXH, BHYT qua đó giải quyết các chế độ ngắn hạn của người lao động như ốm đau, thai sản đến hết tháng 12/2018. Doanh nghiệp này cũng kiến nghị cơ quan BHXH cho phép đóng một phần nợ BHXH, BHYT để giải quyết quyền lợi, chốt sổ BHXH cho số lao động đã nghỉ việc tại đơn vị này với khoảng 300 người.

Để tránh tình trạng các doanh nghiệp nợ BHXH phải chịu tình trạng doanh nghiệp sau cổ phần hóa hoặc sau tái cơ cấu vẫn phải gánh số nợ cũ do “lịch sử để lại” từ hàng chục năm trước, tránh số tiền lãi tăng lên mỗi năm, Giám đốc BHXH Hà Nội Nguyễn Đức Hòa cho biết, từ năm 2016, cách tính lãi nợ BHXH đã có sự thay đổi, chỉ tính số nợ năm trước chuyển sang năm sau để tính lãi, không còn tình trạng "lãi chồng lãi". Mức tính như thế nào là do Chính phủ quy định, không phải do cơ quan BHXH quyết định. Khi người lao động xin chốt sổ nghỉ việc sẽ ưu tiên đóng số thực trước, số lãi sau.

Bên cạnh đó, theo Điều 93, Luật BHXH quy định cơ quan BHXH chỉ thực hiện các chính sách BHXH, không có thẩm quyền trong việc khoanh lãi nợ BHXH. Hiện cũng không có quy định nào của pháp luật chấp nhận vấn đề này nên cơ quan BHXH không thể thực hiện được vấn đề này.