Sừng tê giác trong một vụ việc do lực lượng Hải quan bắt giữ tại sân bay Nội Bài. Ảnh: T.Bình

Thêm 1 “ông trùm” sa lưới

Ngày 10/7/2024, đại diện Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV) cho hay, Công an Hà Nội đã bắt giữ đối tượng Cao Xuân Mạnh (sinh năm 1989, trú tại huyện Diễn Châu, Nghệ An) về hành vi buôn bán trái phép động vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm.

Đáng chú ý, Cao Xuân Mạnh được xem là một trong các “ông trùm” buôn bán động vật hoang dã. Thông tin ENV thu thập được cho thấy, Mạnh điều hành một đường dây buôn bán động vật hoang dã lớn, chủ yếu tập trung vào hổ và hoạt động hết sức tinh vi. Đối tượng này có thể cung cấp hổ nguyên con, xương, cao hổ chế biến sẵn hoặc thậm chí tổ chức hoạt động nấu cao nếu khách hàng có yêu cầu. Một số vụ bắt giữ hổ ở các tỉnh phía Bắc trong thời gian qua có dấu hiệu liên quan đến đường dây của đối tượng này.

Trước đó, ngày 12/1/2024, Mạnh cùng hai đồng phạm đã bị Phòng Cảnh sát kinh tế (Công an Hà Nội) phát hiện khi đang buôn bán trái phép 1 chiếc sừng tê giác có khối lượng 4,1kg. Tuy nhiên, trong quá trình bắt giữ, Mạnh đã nhanh chân tẩu thoát khỏi hiện trường.

Để bắt giữ được Mạnh, lực lượng Công an đã trải qua nỗ lực điều tra lâu dài.

Theo bà Bùi Thị Hà, Phó Giám đốc ENV, việc bắt giữ Cao Xuân Mạnh là một bước tiến quan trọng. Bởi, việc thu giữ tang vật có thể gây tổn thất và ảnh hưởng nhất định đến hoạt động của các đối tượng buôn bán động vật hoang dã trái phép. Nhưng công tác thực thi pháp luật chỉ phát huy tác động lâu dài và ý nghĩa nếu tập trung vào việc phát hiện và xử lý các đối tượng cầm đầu những đường dây buôn bán động vật hoang dã trái phép như trường hợp của đối tượng Mạnh.

“Cao Xuân Mạnh là ‘ông trùm’ buôn bán động vật hoang dã thứ 7 bị bắt tại Việt Nam trong những năm gần đây. 6 đối tượng trước đó đã bị kết án và phải nhận hình phạt tù cho hành vi phạm tội của mình”, bà Bùi Thị Hà cho biết thêm.

Nhiều đối tượng lĩnh án nặng

Như đề cập ở trên, việc bắt giữ Cao Xuân Mạnh tiếp tục là minh chứng rõ nét cho quyết tâm của lực lượng chức năng Việt Nam trong điều tra, bắt giữ, xử lý các đối tượng buôn lậu động vật, sản phẩm động vật hoang dã.

Gần đây, nhiều đối tượng trong các vụ buôn lậu mặt hàng này do cơ quan Hải quan và lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ đã bị đưa ra xét xử và lĩnh các bản án nghiêm khắc.

Trong năm 2023, 2 vụ việc điển hình đã được TAND TP Hà Nội và TAND TP Đà Nẵng đưa ra xét xử.

Cụ thể, ngày 20/11/2023, TAND TP Hà Nội đã tuyên phạt 12 năm tù với đối tượng Ninh Bá Điền (sinh năm 1987, trú tại thôn Việt Hương, xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang) do vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm theo quy định tại Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Trước đó ngày 25/4/2023, tại sân bay quốc tế Nội Bài, Chi cục Hải quan cửa khẩu Sân bay quốc tế Nội Bài (Cục Hải quan Hà Nội) phối hợp với Công an TP Hà Nội, Đội kiểm soát chống buôn lậu khu vực miền Bắc (Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan), Công an cửa khẩu cảng hàng không quốc tế Nội Bài tiến hành kiểm tra hành lý, hàng hóa của Điền khi nhập cảnh từ Doha (Qatar) về Nội Bài.

Kết quả, lực lượng chức năng phát hiện Điền vận chuyển lậu 3 trụ sừng tê giác trắng có khối lượng tổng 9,76kg; 1 trụ sừng tê giác đen có khối lượng 2,06kg và 37 sản phẩm ngà voi châu Phi có khối lượng tổng 4,71kg.

Tại Đà Nẵng, ngày 21/2/2023, TAND TP Đà Nẵng tuyên phạt Nguyễn Đức Tài (sinh năm 1989, quê quán Hà Tĩnh) 10 năm tù về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo quy định tại Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) và 3 năm tù về tội “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức” theo quy định tại Điều 341 Bộ luật Hình sự.

Tổng hợp hình phạt, đối tượng nhận bản án 13 năm tù giam và bị phạt bổ sung 50 triệu đồng.

Tài là đối tượng liên quan đến 2 vụ việc vi phạm do Cục Hải quan Đà Nẵng chủ trì, phối hợp với các cơ quan chức năng phát hiện, bắt giữ.

Đầu tháng 6/2021, qua các biện pháp nghiệp vụ, Cục Hải quan Đà Nẵng đã phát hiện đường dây vận chuyển trái phép sản phẩm động vật hoang dã từ nước ngoài về cảng Tiên Sa (Đà Nẵng) và lập chuyên án đấu tranh, theo dõi sát hành trình vận chuyển của lô hàng.

Ngày 17/7/2021, ngay khi lô hàng cập cảng, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đà Nẵng chủ trì, phối hợp với các đơn vị thuộc Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan), Cục Cảnh sát môi trường (Bộ Công an), Công an TP Đà Nẵng, Bộ Tư lệnh vùng cảnh sát biển 2 và Bộ đội Biên phòng cửa khẩu cảng Đà Nẵng khám xét container được vận chuyển từ Nam Phi và phát hiện hơn 138 kg sừng tê giác, hơn 3,1 tấn xương sư tử.

Tiếp đó, ngày 12/1/2022, các lực lượng chức năng tiếp tục phát hiện lô hàng vận chuyển từ Nigeria về Việt Nam chứa 456,9 kg ngà voi và 6,2 tấn vảy tê tê.

Đặc biệt, theo dữ liệu của ENV, bản án cao nhất đối với tội phạm về động vật hoang dã từng được ghi nhận từ trước đến nay tại Việt Nam là bản án 14 năm tù áp dụng với Đỗ Minh Toản (sinh năm 1985, trú tại xã Liêm Sơn, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam) do TAND TP Hà Nội tuyên phạt tháng 12/2021.

Liên quan vụ việc này, ngày 25/7/2019, Đội Kiểm soát Hải quan và Chi cục Hải quan sân bay cửa khẩu quốc tế Nội Bài (Cục Hải quan Hà Nội) phối hợp với Phòng Cảnh sát Điều tra tội phạm tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (Công an TP Hà Nội) tiến hành kiểm tra, phát hiện 55 khúc sừng tê giác với tổng khối lượng gần 130 kg trong lô hàng do Đỗ Minh Toản đứng tên mở tờ khai nhập khẩu.