Doanh nghiệp chế biến cá ngừ xuất khẩu lo thiếu nguyên liệu. Ảnh: T.H

Tín hiệu tốt từ thị trường

Theo bà Lê Hằng, Giám đốc truyền thông của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam, tháng 8/2024, xuất khẩu (XK) thủy sản tiếp tục đà hồi phục với mức tăng trưởng 20% đạt gần 953 triệu USD. Lũy kế 8 tháng năm 2024, XK thủy sản đạt gần 6,3 tỷ USD, tăng gần 9% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trừ mặt hàng mực, bạch tuộc có doanh số XK giảm 15% trong tháng 8, XK tất cả các sản phẩm chủ lực khác đều có tăng trưởng 2-3 con số. Trong đó, XK tôm tăng 30%, cá tra tăng 18%, cá ngừ tăng 13% và các loại cá biển khác tăng 12%.

XK tôm tính đến hết tháng 8 đạt gần 2,4 tỷ USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó tôm chân trắng đạt khoảng 1,75 tỷ USD, tăng 8%, XK tôm sú vẫn thấp hơn 7% so với cùng kỳ, đạt gần 290 triệu USD. Riêng tôm hùm vẫn giữ đà tăng trưởng tốt trong tháng 8, do vậy kim ngạch XK 8 tháng đầu năm cao hơn 140% so với cùng kỳ năm 2023.

Ngoài những thách thức là thuế chống trợ cấp và thuế chống bán phá giá, thì XK tôm đang có chiều hướng tích cực, mức tăng trưởng trong những tháng gần đây đều ổn định.

Hơn nữa, dự báo sản lượng tôm toàn cầu năm 2024 giảm cũng sẽ tác động tăng giá tôm. Dự đoán sản lượng từ Trung Quốc, Ecuador và Ấn Độ đều sẽ giảm trong năm nay, khiến sản lượng toàn cầu giảm khoảng 260.000 tấn (tương đương giảm 5%) xuống còn 4,89 triệu tấn. Mức tiêu thụ tôm bắt đầu tăng ở châu Âu, thị trường Mỹ cũng đã hồi phục nhẹ, mặc dù giá tôm nhập khẩu vào Trung Quốc vẫn thấp, nhưng đó cũng là những dấu hiệu khả quan cho thị trường tôm.

XK cá tra 8 tháng đầu năm đạt gần 1,3 tỷ USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi XK sang Trung Quốc vẫn trì trệ, thì sự hồi phục của thị trường Mỹ là đòn bẩy cho XK cá tra tăng trưởng. XK sang Mỹ tăng 23% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi XK sang Trung Quốc vẫn giảm 3%. Mỹ vẫn tiếp tục có nhu cầu mua các loài cá thịt trắng theo các chương trình mời thầu của Bộ Nông nghiệp nước này.

Xuất khẩu cá tra sang thị trường EU đang rất khả quan. Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, nửa đầu tháng 8/2024, XK cá tra Việt Nam sang EU đạt gần 8 triệu USD, tăng 57% so với cùng kỳ.

Ngày 29/8/2024, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) đã công bố họ sẽ mua thêm thủy sản, lần này là cá tuyết Thái Bình Dương, phi lê cá mú và các sản phẩm từ cá da trơn. Bộ này cũng thông báo họ đã trả 6,5 triệu USD cho 1,5 triệu pound cá da trơn. Đây cũng sẽ là cơ hội cho các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra của doanh nghiệp Việt Nam.

Lo thiếu nguyên liệu

XK cá ngừ tính tới cuối tháng 8 đạt 652 triệu USD, tăng 21% so với cùng kỳ năm 2023. Xu hướng chung thị trường vẫn có nhu cầu đối với sản phẩm cá ngừ từ Việt Nam. Tuy nhiên, những tháng tới XK cá ngừ khó giữ được đà tăng trưởng tốt như từ đầu năm tới nay vì thiếu nguyên liệu.

Từ sau khi Nghị định 37/2024/NĐ-CP có hiệu lực, với quy định kích thước tối thiểu cho cá ngừ vẫn là 0,5m, doanh nghiệp gần như không thể mua được cá ngừ theo đúng quy định kích thước đó, do vậy không có đủ nguyên liệu trong nước để sản xuất cá ngừ hộp, cũng như sản phẩm khác phục vụ XK.

XK mực, bạch tuộc bị tác động rõ rệt nhất bởi thẻ vàng IUU, vấn đề làm xác nhận, chứng nhận khai thác cho sản phẩm này gặp nhiều khó khăn, khiến doanh nghiệp không có nguyên liệu đảm bảo đủ giấy tờ XK. Do vậy, tính tới cuối tháng 8, XK mực, bạch tuộc vẫn giảm 2% so với cùng kỳ, chỉ đạt 402 triệu USD.

Nhìn chung, XK thủy sản sang các thị trường đều có chiều hướng khả quan hơn về mặt nhu cầu cũng như sự hồi phục dần dần về giá. Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức lớn làm hạn chế sự tăng trưởng trong những tháng tới như thẻ vàng IUU, thuế chống trợ cấp, thuế chống bán phá giá…

Từ thực tế trên, VASEP dự báo, XK thủy sản đến cuối năm 2024 dao động ở mức 9,4-9,5 tỷ USD, tăng gần 6% so với năm 2023.